Lý thuyết Địa lí 11 Bài 3 Chân trời sáng tạo

Tóm tắt Lý thuyết Địa lí 11 Chân trời sáng tạo Bài 3: Toàn cầu hóa, khu vực hóa kinh tế theo chương trình Sách mới ngắn gọn nhất. Tổng hợp lý thuyết Địa lí 11 trọn bộ chi tiết, đầy đủ.

Bài 3: Toàn cầu hóa, khu vực hóa kinh tế

I. Toàn cầu hóa kinh tế

1. Biểu hiện của toàn cầu hoá kinh tế

a) Tăng nhanh thương mại quốc tế, thúc đẩy thương mại tự do

- Tốc độ tăng trưởng của thương mại luôn cao hơn tốc độ tăng trưởng của toàn bộ nền kinh tế thế giới. Sự ra đời và hoạt động hiệu quả của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) đã thúc đẩy tự do hoá thương mại, làm cho nền kinh tế thế giới phát triển năng động.

- Các tổ chức kinh tế, diễn đàn như Tổ chức Thương mại thế giới, Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC),... ngày càng đóng vai trò quan trọng thông qua việc xây dựng các hiệp định chung về thương mại giữa các nước thành viên nhằm thống nhất thị trường khu vực và thế giới.

b) Phát triển các hệ thống tài chính quốc tế

- Toàn cầu hoá trong lĩnh vực tài chính được biểu hiện qua các nội dung cơ bản như tự do hoá lãi suất; tự do hoá tham gia hoạt động ngân hàng và các dịch vụ tài chính trên toàn thế giới, không phân biệt biên giới; tự do hoả việc di chuyển của các luồng vốn quốc tế;... Quá trình này dẫn đến hệ thống các nền tài chính quốc gia hội nhập và tác động lẫn nhau ngày càng mạnh mẽ.

- Các ngân hàng lớn của các quốc gia kết nối cùng nhau, tạo nên một mạng lưới liên kết tài chính toàn cầu. 

- Một số tổ chức quốc tế như Quỹ Tiền tệ Quốc tế, Nhóm Ngân hàng Thế giới ngày càng có vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế toàn cầu cũng như kinh tế – xã hội của các quốc gia.

c) Tăng cường vai trò của các công ty đa quốc gia

- Số lượng các công ty đa quốc gia và chi nhánh không ngừng tăng lên, chiếm thị phần ngày càng lớn trong nền kinh tế thế giới. Tính đến năm 2020, có khoảng 80.000 công ty đa quốc gia với hơn 500.000 chi nhánh trên toàn cầu.

- Các công ty đa quốc gia có sức ảnh hưởng lớn đến nhiều lĩnh vực quan trọng như tài chính, công nghệ, dịch vụ và lao động. Hoạt động xuyên suốt giữa các công ty có tác động mạnh mẽ đến việc hình thành và vận hành chuỗi cung ứng toàn cầu.

d) Gia tăng số lượng các tiêu chuẩn áp dụng toàn cầu

- Các tiêu chuẩn thống nhất về sản phẩm, quản lí quá trình, cung cấp dịch vụ,... ngày càng được áp dụng với nhiều lĩnh vực trên phạm vi toàn cầu. Các tiêu chuẩn phổ biến như tiêu chuẩn quản lí chất lượng, quản lí môi trường, quản lí năng lượng, an toàn sức khoẻ, tiêu chuẩn bảo mật công nghệ thông tin, tiêu chuẩn xây dựng,... Việc áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế góp phần thúc đẩy sự phát triển thương mại toàn cầu.

- Các nước phát triển có hệ thống tiêu chuẩn cao hơn các nước đang phát triển. Trong quá trình hội nhập, các nước đang phát triển ngày càng hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn để nâng cao năng lực cạnh tranh, tiếp cận thị trường quốc tế hiệu quả hơn.

2. Hệ quả và ảnh hưởng của toàn cầu hoá kinh tế đối với các nước trên thế giới

a) Hệ quả của toàn cầu hoá kinh tế

- Thúc đẩy sự hợp tác quốc tế, phát triển sản xuất, tăng trưởng nhanh kinh tế toàn cầu, chuyển dịch cơ cấu kinh tế. 

- Tạo nhiều cơ hội giao lưu và học tập, tiếp thu những thành tựu khoa học – kĩ thuật hiện đại. 

- Làm gia tăng sự phân hoá giàu nghèo; việc giữ gìn bản sắc dân tộc, giá trị truyền thống văn hoá là một thách thức đối với nhiều quốc gia. Trong điều kiện phát triển không bền vững, một nền kinh tế có thể trở nên bị phụ thuộc, giảm tính tự chủ, nguy cơ tụt hậu.

b) Ảnh hưởng của toàn cầu hoả đối với các nước trên thế giới

- Mang lại nhiều cơ hội phát triển kinh tế cho các nước, đồng thời cũng đặt ra nhiều thách thức mà các nước phải vượt qua. Toàn cầu hoá kinh tế làm gia tăng nguồn lực phát triển kinh tế của các nước, như: vốn đầu tư, khoa học – công nghệ, thị trường....

- Đặt ra nhiều vấn đề trong phát triển kinh tế của các nước như: xây dựng thương hiệu sản phẩm, xây dựng cơ cấu kinh tế phù hợp, hoàn thiện các thể chế để phù hợp với xu hướng hội nhập, nâng cao trình độ phát triển kinh tế. 

II. Khu vực hóa kinh tế 

1. Biểu hiện của khu vực hoá kinh tế

- Những quốc gia có nét tương đồng về địa lí, văn hoá, xã hội hoặc có chung mục tiêu, lợi ích phát triển sẽ liên kết với nhau thành các tổ chức liên kết kinh tế đặc thù. Xu hướng này được gọi là khu vực hoá kinh tế.

- Nhiều tổ chức liên kết kinh tế khu vực ở những cấp độ khác nhau đã được hình thành và ngày càng mở rộng, hướng đến đảm bảo cùng phát triển bền vững.

- Hiện nay, trên thế giới có khoảng 24 tổ chức liên kết kinh tế khu vực có quy mô lớn với những mức độ quan hệ khác nhau. Nhiều quốc gia đồng thời là thành viên của nhiều tổ chức liên kết kinh tế khác nhau.

2. Hệ quả và ý nghĩa của khu vực hoá kinh tế đối với các nước trên thế giới

a) Hệ quả của khu vực hoá kinh tế

- Tạo nên động lực thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế, tăng cường tự do hoá thương mại, đầu tư dịch vụ giữa các quốc gia và giữa các khu vực với nhau. 

- Lợi ích kinh tế của các nước thành viên được bảo đảm trong các tổ chức khu vực. 

- Thúc đẩy quá trình mở cửa thị trường ở các quốc gia, tạo lập những thị trường khu vực rộng lớn, là nền tảng cho quá trình toàn cầu hoá kinh tế thế giới. Tuy nhiên, xu hướng khu vực hoá kinh tế đặt ra không ít vấn đề như tính tự chủ về kinh tế, vấn đề cạnh tranh giữa các khu vực,...

b) Ý nghĩa của khu vực hoá kinh tế đối với các nước trên thế giới

- Đối với mỗi quốc gia, việc tham gia vào tổ chức khu vực góp phần tăng cường hợp tác liên kết giữa các nước; tăng vị thế, vai trò của mỗi quốc gia; phát huy năng lực quốc gia trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ của tổ chức khu vực; thúc đẩy sự tham gia vào toàn cầu hoá thuận lợi hơn.

III. Trắc nghiệm Địa 11 Chân trời sáng tạo Bài 3

Câu 1. Để có được sức cạnh tranh mạnh về kinh tế, các nước đang phát triển đã tiến hành điều nào sau đây?

A. Phát triển các ngành kinh tế mũi nhọn.

B. Sản xuất sản phẩm chưa chế biến, giá rẻ.

C. Dỡ bỏ các hàng rào thuế quan nhập khẩu.

D. Chuyển giao khoa học công nghệ kĩ thuật.

Câu 2. Toàn cầu hoá là quá trình liên kết các quốc gia trên thế giới không phải về

A. kinh tế.

B. văn hoá.

C. khoa học.

D. chính trị.

Giải thích:

Toàn cầu hóa là quá trình liên kết các quốc gia trên thế giới,  nó có tác động mạnh mẽ đến mọi mặt của nền kinh tế - xã hội thế giới về nhiều mặt: kinh tế đến văn hóa, khoa học,..., không phải về chính trị.

Câu 3. Toàn cầu hóa kinh tế và khu vực hóa kinh tế dẫn đến mối quan hệ kinh tế giữa các nước có chung đặc điểm nào sau đây?

A. Tăng cường thao túng thị trường các quốc gia khác nhau.

B. Tìm cách lũng đoạn về kinh tế của các nước trên thế giới.

C. Bảo vệ quyền lợi của quốc gia mình trên trường quốc tế.

D. Hợp tác, cạnh tranh, quan hệ song phương và đa phương.

Giải thích:

Toàn cầu hóa và khu vực hóa là những quá trình trong đó các quốc gia trên thế giới được kết nối với nhau theo nhiều cách. Đó là sự hợp tác, giao lưu song phương giữa hai quốc gia, quan hệ đa phương giữa một quốc gia với nhiều quốc gia khác trong một môi trường chung. Bên cạnh những cơ hội hợp tác và phát triển, toàn cầu hóa và khu vực hóa cũng đem lại nhiều thách thức và sự cạnh tranh gay gắt cho các quốc gia trên trường quốc tế. Như vậy, toàn cầu hóa và khu vực hóa kinh tế dẫn đến quan hệ kinh tế giữa các quốc gia có những nét chung là hợp tác, cạnh tranh, song phương và đa phương.

Câu 4. Hệ quả tích cực của khu vực hoá kinh tế không phải là

A. Thúc đẩy sự phát triển kinh tế của mỗi quốc gia.

B. Tăng cường tự do hoá thương mại các nước trong khu vực.

C. Góp phần bảo vệ lợi ích kinh tế các nước thành viên.

D. Gia tăng sức ép tính tự chủ về quyền lực của mỗi nước.

Câu 5. Biểu hiện nào sau đây không phải của toàn cầu hoá kinh tế?

A. Thương mại thế giới phát triển nhanh.

B. Tăng vai trò của các công ty đa quốc gia.

C. Các quốc gia gần nhau lập một khu vực.

D. Phát triển các hệ thống tài chính quốc tế.

Giải thích:

Biểu hiện của toàn cầu hóa kinh tế là

- Toàn cầu hóa kinh tế giúp tăng nhanh thương mại quốc tế, thúc đẩy thương mại tự do.

- Toàn cầu hóa kinh tế phát triển các hệ thống tài chính quốc tế.

- Toàn cầu hóa kinh tế giúp tăng cường vai trò của các công ty đa quốc gia.

- Toàn cầu hóa kinh tế làm gia tăng số lượng các tiêu chuẩn áp dụng toàn cầu.

>>> Xem toàn bộ: Lý thuyết Địa lí 11 Chân trời sáng tạo

-------------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Tóm tắt Lý thuyết Địa lí 11 Chân trời sáng tạo Bài 3: Một số vấn đề mang tính toàn cầu theo chương trình Sách mới ngắn gọn nhất. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Toploigiai để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới Lớp 11 nhé. Chúc các bạn học tốt.