Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu | Trần Tế Xương (PDF SGK Ngữ văn 8 KNTT)

Bài thơ Lễ xướng danh khoa đinh dậu (Vịnh khoa thi hương)

Nhà nước ba năm mở một khoa,

Trường Nam thi lẫn với trường Hà.

Lôi thôi sĩ tử vai đeo lọ,

Ậm oẹ quan trường miệng thét loa.

Lọng cắm rợp trời, quan sứ đến,

Váy lê quét đất, mụ đầm ra.

Nhân tài đất Bắc nào ai đó?

Ngoảnh cổ mà trông cảnh nước nhà!

Hoàn cảnh sáng tác Lễ xướng danh khoa đinh dậu

Sau khi Pháp xâm lược Việt Nam, văn hóa phương Tây nhanh chóng tràn vào và văn hoá Hán đang dần suy tàn. Các nho sĩ cũng đã không sử dụng bút lông nữa mà chuyển sang dùng bút sắt. Vì vậy, các kỳ thi truyền thống đã mất đi tính nghiêm túc và khắt khe như trước đây, thay vào đó là sự hỗn độn và bất ổn.

Vào kỳ thi năm 1897 (năm Đinh Dậu), kỳ thi Hương ba năm chỉ tổ chức ở Hà Nội đã bị Pháp bãi bỏ và các thí sinh ở trường Nam Định phải thi cùng với các thí sinh ở trường Hà Nội. Được chứng kiến cảnh bát nháo, đau đớn đó, Tú Xương đã sáng tác bài thơ "Thi Hương" để miêu tả tình trạng bất ổn trong các kỳ thi truyền thống.

Bố cục Lễ xướng danh khoa đinh dậu

Phần 1: Hai câu thơ đầu. Giới thiệu về khoa thi năm Đinh Dậu.

Phần 2. Bốn câu thơ tiếp theo. Cảnh trường thi trong thực tế.

Phần 3. Hai câu thơ còn lại. Thái độ, tâm trạng của nhà thơ.

Giá trị nội dung Lễ xướng danh khoa đinh dậu

"Bài thơ Vịnh khoa thi hương" của Tú Xương là một tác phẩm văn học nổi tiếng về đề tài thi cử. Tác phẩm này tập trung miêu tả tình trạng thảm hại của kỳ thi năm Đinh Dậu (1897) tại trường Hà Nam, đồng thời thể hiện sự đau đớn, xót xa của nhà thơ đối với tình cảnh hiện thực nhốn nháo và bất ổn của xã hội thực dân nửa phong kiến ở thời điểm đó.

Giá trị nghệ thuật Lễ xướng danh khoa đinh dậu

Giá trị nghệ thuật của bài thơ Vịnh khoa thi hương nằm ở cách sử dụng nghệ thuật đối, đảo ngữ trong việc tái hiện cảnh thảm hại của kỳ thi và nói lên tâm sự của tác giả. Ngôn ngữ được sử dụng trong bài thơ có tính chất khẩu ngữ, trong sáng, giản dị nhưng đầy sức biểu cảm. Bài thơ đã góp phần thể hiện tài năng văn học của Tú Xương và trở thành một tác phẩm nổi tiếng trong văn học Việt Nam.

Tác giả Trần Tế Xương

Trần Tế Xương, còn được biết đến với bút danh Tú Xương và các hiệu Mặc Trai, Mộng Tích, Tử Thịnh, là một nhà thơ, nhà văn nổi tiếng của Việt Nam, sinh năm 1890 tại làng Vị Xuyên, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định.

Cuộc đời ông chủ yếu gắn liền với việc thi cử, ông đã tham gia 8 kỳ thi với các khóa Bính Tuất (1886), Mậu Tý (1888), Tân Mão (1891), Giáp Ngọ (1894), Đinh Dậu (1897), Canh Tý (1900), Quý Mão (1903) và Bính Ngọ (1906). Sau ba lần hỏng thi, ông mới đậu ở kỳ thi Giáp Ngọ năm 1894 và chỉ đạt được danh hiệu tú tài thiên thủ.

Tú Xương là một trong những tác giả nổi tiếng trong văn học Việt Nam, với hơn 100 tác phẩm, chủ yếu là thơ Nôm, bao gồm nhiều thể loại thơ như thất ngôn bát cú, thất ngôn tứ tuyệt, lục bát cùng một số bài văn tế, phú, câu đối, và các tác phẩm xoay quanh hai chủ đề trữ tình và trào phúng. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm "Vịnh khoa thi Hương", "Giễu người thi đỗ", "Ông cò", "Phường nhơ", "Thương vợ", "Văn tế sống vợ" và nhiều tác phẩm khác. Tác phẩm của ông được đánh giá cao về mặt nghệ thuật và ý nghĩa văn hóa.