[Kết nối tri thức] Giải Lịch sử 6 Bài 1: Lịch sử và cuộc sống

Hướng dẫn Giải Lịch sử 6 Bài 1: Lịch sử và cuộc sống chi tiết, đầy đủ nhất, bám sát nội dung bộ SGK Kết nối tri thức, giúp các em học tốt hơn.

Phần mở đầu

Quan sát hình 1, em hãy chỉ ra những điểm thay đổi theo thời gian của máy tính điện tử. Theo em sự thay đổi theo thời gian như vậy được hiểu là gì?

Hướng dẫn giải:

* Những điểm thay đổi theo thời gian của máy tính điện tử:

- Máy tính đầu tiên trên thế giới:

+ Có kích thước khổng lồ: dài khoảng 24 mét, bao phủ diện trích khoảng 160 mét vuông và nặng tổng cộng khoảng 27 tấn.

+ Cổ máy này cần lượng điện tới 150 KW để cung cấp cho hệ thống 18.800 bóng đèn điện tử các kích cỡ.

- Máy tính thế hệ thứ tư:

+ Kích thước nhỏ gọn hơn, tiêu tốn ít điện năng hơn so với chiếc máy tính đầu tiên trên thế giới.

+ Bước đầu có sự kết nối mạng giữa các máy tính (Internet).

+ Hạn chế: người dùng không thể mang máy tính theo bên mình.

- Máy tích xách tay hiện nay: 

+ Thiết kế đẹp, gọn nhẹ (chỉ khoảng 1 – 3 kg), tiêu tốn ít điện năng.

+ Phổ biến sự kết nối mạng máy tính (Internet).

 + Người dùng có thể mang máy tính theo mình, vì vậy rất thuận tiện trong quá trình sử dụng.

* Nhận xét: sự thay đổi theo thời gian của máy tính điện tử được hiểu là lịch sử hình thành và phát triển của chiếc máy tính điện tử.

1. Lịch sử là gì?

Khái niệm lịch sử được hiểu như thế nào? Nêu ví dụ cụ thể.

Hướng dẫn giải:

Lịch sử là tất cả những gì đã xảy ra và lịch sử còn được hiểu là một khoa học nghiên cứu và phục dựng lại quá khứ.

Ví dụ:

• Quá trình hình thành và phát triển của loài người (từ vượn thành người)
• Lịch sử xây dựng và phát triển của đất nước Việt Nam
• Các triều đại nhà Triệu, Đinh, Lý, Trần

2. Vì sao phải học lịch sử?

1/ Nêu ý nghĩa hai câu thơ của chủ tịch Hồ Chí Minh "Dân ta phải biết sử ta / Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam"

2/ Theo em, việc biên soạn các tác phẩm như hình 2 có tác dụng gì?

3/ Vì sao phải học lịch sử?

Hướng dẫn giải:

1/ Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy:

          “Dân ta phải biết sử ta

Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”

“Biết sử ta” không phải chỉ đơn thuần là ghi nhớ một số sự kiện, một vài chiến công nói lên tiến trình đi lên của dân tộc hay ghi nhớ công lao của một số người làm nên sự nghiệp to lớn đó, mà còn phải biết tìm hiểu “cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”, tiếp nhận những nét đẹp của đạo đức, của đạo lý làm người Việt Nam. Vì chính đó là gốc của mọi sự nghiệp lớn hay nhỏ của dân tộc, không phải chỉ ở thời xưa mà ở cả ngày nay và mai sau.

2/ Việc biên soạn như hình 2 có tác dụng: 

+ Tổng hợp, phân tích (đưa ra các nhận định của tác giả) về các sự kiện, hiện tượng/ các giai đoạn lịch sử. Từ đó, giúp thế hệ sau dễ dàng tiếp nhận kiến thức lịch sử.

+ Làm phong phú hơn về số lượng các tác phẩm liên quan đến lịch sử, tạo ra nhiều lựa chọn hơn cho độc giả.

3/ Học lịch sử giúp:

• Học lịch sử giúp chúng ta tìm hiều quá khứ, tìm về cội nguồn của chính bản thân, gia đình, dòng họ,... và rộng hơn là của cả dân tộc, nhân loại.
• Học lịch sử còn để đúc kết những bài học kinh nghiệm về sự thành công và thất bại của quá khứ để phục vụ hiện tại và xây dựng cuộc sống mới trong tương lai.

Phần luyện tập và vận dụng

1. Nhà chính trị nổi tiếng của La Mã cổ đại Xi-xe-rông đã nói: "Lịch sử là thầy dạy của cuộc sống". Em có đồng ý với nhận xét đó không? Vì sao?

2. Các bạn trong hình bên đang làm gì? Theo em, việc làm đó có ý nghĩa như thể nào?

3. Hãy chia sẻ với thầy/cô giáo và các bạn các hình thức học lịch sử mà em biết; cách học lịch sử nào giúp em hứng thú và đạt hiệu quả tốt nhất.

4. Em hãy điều tra xem trong lớp có bao nhiêu bạn thích học môn Toán, môn Ngữ văn và môn Lịch sử. Theo em, các bạn thích học những môn khác có cần biết lịch sử không? Vì sao?

Hướng dẫn giải:

1/ Em đồng ý với quan điểm: “Lịch sử là thầy dạy của cuộc sống”, vì:

+ Lịch sử cho chúng ta biết về quá khứ nguồn cội, nền văn hóa truyền thống; quá trình xây dựng và phát triển của một quốc gia/ dân tộc/ một tộc người …. Từ đó, hình thành ở chúng ta lòng biết ơn tổ tiên; trân trọng những gì mình đang có; ý thức giữ gìn, phát huy những giá trị tốt đẹp mà cha ông để lại.

+ Mặt khác, lịch sử giúp chúng ta có thể đúc kết những bài học kinh nghiệm về sự thành công và thất bại của quá khứ để phục vụ hiện tại và xây dựng cuộc sống mới trong tương lai.

2/ Các bạn hình bên đang lau dọn lại các phần mộ. Đây là hành động thể hiện sự nhớ ơn và trân trọng những người đã khuất. 

3/ Một số hình thức học lịch sử mà em biết:

+ Học Lịch sử thông qua sơ đồ tư duy.

+ Học lịch sử thông qua cách trình bày Infographic (kết hợp thông tin kiến thức với hình ảnh minh họa trực quan, sinh động).

+ Tìm hiểu lịch sử thông qua: 

• Phim ảnh đề tài về lịch sử. ví dụ: seri phim hoạt hình lịch sử “Hào khí ngàn năm”.
• Văn học. Ví dụ: tiểu thuyết “Tuổi thơ dữ dội” của nhà văn Phùng Quán; tiểu thuyết “Hoàng Lê nhất thống chí”; các câu đó/ ca dao/ dân ca; truyện tranh…
• Âm nhạc. Ví dụ: bài hát “Hò kéo pháo” của nhạc sĩ Hoàng Vân; “Giải phóng Điện Biên” của nhạc sĩ Đỗ Nhuận….
• Phim tài liệu.

+ Học lịch sử thông qua việc tham quan/ trải nghiệm thực tiễn. Ví dụ:

• Tham quan địa đạo Củ Chi; Thành cổ Quảng Trị; Hoàng thành Thăng Long; Kinh đô Huế…

- Cách học lịch sử giúp em thấy hứng thú và đạt hiệu quả nhất là:

+ Học lịch sử thông qua cách trình bày Infographic.

+ Tìm hiểu lịch sử qua: phim hoạt hình; truyện tranh; câu đố dân gian; tiểu thuyết đề tài lịch sử…

+ Học lịch sử thông qua việc tham quan/ trải nghiệm thực tiễn.

4/ Ai cũng cần biết lịch sử bởi tầm quan trọng và ý nghĩa của lịch sử trong cuộc sống, đặc biệt đối với học sinh. Lịch sử giúp ta nhìn lại quá khứ, biết ơn người đi trước và phấn đấu cho tương lai.