Hướng dẫn sử dụng và cài đặt phần mềm Chemsketch

Thực hiện các phản ứng hóa học luôn mang lại nhiều rủi ro cho người thực hiện bởi các hợp chất có thể phản ứng với nhau tạo ra nhiều trường hợp nguy hiểm như cháy nổ hoặc các vấn đề khác, do đó để đảm bảo an toàn cho người dùng các nhà phát triển phần mềm đã sáng tạo ra chương trình ACD/ChemSketch Freeware với khả năng mô phỏng các phản ứng xảy ra trong hóa học và vẽ mô hình các hợp chất hóa học. Để hiểu rõ hơn về phần mềm Chemsketch, Top lời giải mời các bạn đọc bài viết Hướng dẫn sử dụng và cài đặt phần mềm Chemsketch dưới đây nhé.

1. Giới thiệu về phần mềm Chemsketch

Như chúng ta đã biết, đối với môn hóa học, rất nhiều công thức hóa học, phản ứng hóa học rất khó soạn thảo và vẽ, đặc biệt là đối với các chất hóa hữu cơ như benzen, các enzim, este….

ACD/ChemSketch Freeware vẽ các mô hình hợp chất hóa học một cách khá dễ dàng, phần mềm hỗ trợ chế độ xem 3D cho phép xem tất cả các thành phần từ hình dáng, màu sắc đến cả khoảng cách các phân tử trong một mô hình hợp chất hóa học, bên cạnh đó bạn có thể kéo hoặc xoay mô hình 3D theo ý của riêng bạn với nhiều chế độ xem khác nhau người dùng có thể dễ dàng phóng to, thu nhỏ hình ảnh mô hình được hiển thị trên cửa sổ phần mềm.

ACD/ChemSketch Freeware cung cấp một công cụ lập trình giúp người dùng có thể tự lập trình tạo ra một công thức hóa học, đối với những ai thích sáng tạo thì công cụ này của phần mềm là giải pháp thích hợp nhất, giao diện của phần mềm khá đơn giản chương trình được thiết kế khá giống với các phần mềm vẽ hình khác, tuy nhiên một số công cụ của phần mềm là các biểu tượng được sử dụng trong hóa học.

ACD/ChemSketch Freeware hỗ trợ việc sử dụng nhiều tab cùng lúc do đó bạn có thể dễ dàng sao chép bản vẽ của mình và tạo sang dạng hiển thị 3D một cách khá dễ dàng và đơn giản, nó cho phép người dùng có thể tạo ra nhiều mô hình hóa học khác nhau cùng lúc và di chuyển giữa các tab khác nhau.

Phần mềm ChemSketch giúp chúng ta soạn thảo các công thức hóa học với nhiều dạng khác nhau như công thức phân tử, công thức cấu tạo, phương trình hóa học,…

Chúng ta sẽ thể hiện rất dễ dàng các công thức học của các chất như C₆H₅OH:

Hay phân tử benzen dưới dạng 3D như dưới đây:

2. Hướng dẫn cài đặt phần mềm ChemSketch

Cách cài đặt ChemSketch rất đơn giản, tương tự như bất kì 1 phần mềm windows nào khác. Bạn chỉ cần nhấp đúp trái chuột vào file cài đặt *.exe và chờ màn hình Setup Wizard hiện ra rồi nhắm mắt mà click nút NEXT cho tới khi xuất hiện nút FINISH là xong.

Nếu bạn cầu kì muốn tùy chỉnh chế độ cài đặt thì xem phần hướng dẫn cài dưới đây.

Click đúp trái chuột lên file cài đặt dạng *.exe và thấy hiện lên như hình dưới.

Nhấp Next được hình sau:

Chọn “I accept…” và Next được hình dưới:

Mặc định cả 4 lựa chọn đều được tích chọn, bạn có thể bỏ tích chọn phần nào bạn không muốn cài. Ở đây bạn có thể bỏ chọn 3 trong 4 phần, riêng phần ACD/ChemSketch FreeWare là không được bỏ chọn vì đó là phần chính mà chúng ta đang cần để vẽ hình. Sau khi nhấp Next:

Phần này cho phép bạn tùy chỉnh thư mục cài đặt và biểu tượng đặt ngoài desktop. Mặc định tên thư mục của ứng dụng này là ACDLabs Freeware, bạn có thể sửa thành tên khác nếu muốn. Nếu muốn hiển thị shotcut ra ngoài desktop để tiện truy cập ứng dụng thì tích chọn ô Show Shortcuts.

Nhấp Next ta sang mục tiếp theo:

Tương tự như trên, bạn có thể nhắm mắt mà nhấn tiếp nút Next hoặc như tôi thì bỏ chọn phần ChemBasic Goodies vì tôi không cần nó. Sau khi nhấn Next, màn hình hiển thị những cài đặt mà bạn đã tùy chỉnh và hỏi có chắc chắn muốn cài đặt không. Nếu muốn thay đổi thì nhấp Back. Nếu không thì chọn Install để cài đặt.

Sau khi cài đặt xong cửa sổ Finish xuất hiện. Bạn nhấp Finish để hoàn tất.

Bây giờ bạn có thể chạy ứng dụng bằng cách click đúp vào biểu tượng Chemsketch trên desktop. Nhưng nếu bạn không thấy có biểu tượng đó thì có thể vào phần các ứng dụng đã cài ở Start của Windows hoặc vào ổ C tìm thư mục cài đặt Chemsketch và kích hoạt Chemsketch.exe.

Đối với Windows 8 trở lên có thể gây rắc rối cho nhiều bạn khi đi tìm ứng dụng thì bạn có thể nhanh chóng gọi ứng dụng ra bằng cách gõ tổ hợp phím Windows + Q rồi gõ tên Chemsketch vào ô Search.

Vì đây là ứng dụng Freeware nên khi khởi chạy ứng dụng sẽ xuất hiện 1 box quảng cáo. Bạn click vào nút OK là xong. Giao diện làm việc sẽ hiện ra.

Những tính năng chính của ACD/ChemSketch Freeware:

- Hỗ trợ vẽ mô hình hợp chất hóa học

- Mô phỏng các phản ứng hóa học

- Giao diện đơn giản, cung cấp các công cụ vẽ hóa học

- Cho phép mở nhiều tab cùng lúc

- Vẽ và chuyển đổi mô hình hợp chất hóa học 3D

- Dung lượng phần mềm nhỏ gọn, dễ cài đặt

3. Cách sử dụng phần mềm Chemsketch

Trước hết, để bắt đầu sử dụng phần mềm chúng ta vào start/All Program/ACDLABS 10.0/ChemSketch (đây là khung làm việc chính):

Có hai khung làm việc khác nhau của phần mềm là: 

Structure: vẽ, thiết kế, xây dựng các công thức phân tử, cấu trúc với nhiều liên kết, cấu trúc cho sẵn.

Draw: tự vẽ với những công cụ đồ họa như hình vuông, tròn,…

a. Draw

Trong phần này có đầy đủ các công cụ để vẽ các đối tượng như: đường thẳng, cung tròn, đường ziczac, hình vuông, tròn, chữ nhật, viết chữ, ghi chú,…

Với những công cụ này, chúng ta có thể tự vẽ các hình đơn giản: vuông, tròn, đường ziczac, … Sau khi vẽ xong, có thể chỉnh sửa với các công cụ phía trên menu, như dịch chuyển điểm mút, xoay hình, căn chỉnh hình…

Ví dụ, chúng ta cần vẽ một phân tử benzen có vòng tròn bên trong, bắt đầu, chọn công cụ Polyline

Công cụ này cho chúng ta vẽ các đoạn thẳng liền nét, sau đó tiến hành vẽ từng đường nét một của vòng benzen này: 

Tiếp tục, chọn công cụ Ellipse 

 và vẽ tiếp một vòng tròn bên trong:

Như vậy, đã có một vòng benzen có nhân khá đẹp.

b. Structure: đây là phần quan trọng của phần mềm.

+ Chức năng chủ yếu của thanh công cụ bên trái là vẽ, chỉnh sửa các ký hiệu nguyên tố trong bảng hệ thống tuần hoàn với số oxi hóa cao nhất hoặc hợp chất mà nguyên tố lựa chọn có số oxi hóa cao nhất.

Ví dụ khi bạn lựa chọn C thì hợp chất được vẽ sẽ là CH₄.

+ Thanh công cụ cấu trúc bên trên chủ yếu thể hiện các cách vẽ các liên kết, góc xoay, dấu, cân bằng, tính toán trong công thức cấu tạo hoặc phản ứng hóa học.

Ví dụ: Viết phản ứng A+ B –> C+D và tính toán các thông số liên quan.

Đối với, thanh công cụ bên phải mang đến một thư viện các gốc hay các công thức tiêu biểu đã được thiết kế sẵn trong máy. Chỉ cần lựa chọn chúng cho mục đích vẽ của bạn. Đặc biệt, để có thể lựa chọn được nhiều gốc, lựa chọn nút 

 phía trên cùng của thanh để có được một bảng rất nhiều gốc hơn:

Bây giờ, chúng ta sẽ làm một ví dụ cụ thể để có thể hiểu rõ hơn về phần mềm này.

Ví dụ: Vẽ công thức hóa học sau

Các bước thực hiện để vẽ công thức cấu tạo trên

1. Lựa chọn đồng thời chức năng draw normal và carbon. Nhắp chuột vào màn hình làm việc được công thức CH₄

2. Nhắp đúp chuột vào công thức vừa mới tạo ta được công thức cấu tạo

3. Chọn một trong hai đoạn của công thức cấu tạo (- CH₃). Vừa nhắp chuột vừa kéo công thức mới được vẽ có dạng H₃C-CH₂ – CH₃

4. Chọn Oxygen trên thanh công cụ vẽ nguyên tố chọn đoạn (–CH₃ ) và nhắp chuột ta được công thức 5.

5. Từ công thức 5 ta đưa chuột vào nối đơn và nhắp chuột tại vị trí lựa chọn sẽ xuất hiện nối đôi. Công thức cấu tạo 6.

6. Dùng 

 References toolbar và chọn benzen. Nháy chuột vào vị trí cần liên kết ta được công thức số 7.

7. Chọn nguyên tố F từ thanh công cụ vẽ nguyên tử và nhắp chuột vào vị trí cần liên kết. Ta được công thức mong muốn.

Đặc biệt, chúng ta cũng có thể xem bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hóa học bằng cách: lựa chọn nút 

 trên cùng của thanh công cụ bên trái. Có thể xem đầy đủ các thông tin về bất kỳ nguyên tố nào khi kích chọn nguyên tố đó:

Rất nhiều công thức phức tạp sẽ được tìm thấy trong phần Template 

Trong thanh menu phía trên, trong cả hai phần Structure và Draw: 

Hay:

– Và chúng ta có thể nhìn thấy bất kỳ chất nào đó trong không gian 3D bằng cách, sau khi đã có một chất hóa học trong khung làm việc như C₆H₅-CH₃, lựa chọn nút 3D Viewer 

, một màn hình mới được đưa ra, chúng ta sẽ được nhìn C₆H₅-CH₃ dưới dạng 3D:

 

Phân tử axit glutamic HOOC-CH₂CH₂CH(NH₂)-COOH ở dạng 3D:

Glutamic Acid (Glu)

ACD/ChemSketch Freeware giúp bạn tạo ra các mô hình hóa học cũng như các phản ứng xảy ra trong hóa học nhằm hỗ trợ các nhà khoa học, giáo viên thực hiện các thí nghiệm và nghiên cứu hóa học, tránh được những rủi ro khi tham gia thực hành với các hợp chất hóa học, đây được xem là công cụ hỗ trợ chuyên ngành hóa học thông dụng và tiện lợi nhất.

--------------------------------

Như vậy, Top lời giải đã cung cấp các thông tin chi tiết về Hướng dẫn sử dụng và cài đặt phần mềm Chemsketch. Chúc bạn thành công vẽ các công thức hóa học.