Nhận xét về vai trò của chi tiết nghệ thuật trong truyện, có ý kiến cho rằng: "Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn".

1. Yêu cầu chung: * Hình thức: - Học sinh biết vận dụng kiến thức và kĩ năng nghị luận để suy nghĩ trình bày về một vấn đề trong tác phẩm văn học. Đó là vai trò của một chi tiết nghệ thuật trong một tác phẩm văn học. - Bài viết lập luận chặt chẽ. Văn viết mạch lạc, trong sáng; chuyển ý linh hoạt, không mắc các lỗi. * Về nội dung kiến thức: a. Nêu đ¬ược vai trò của chi tiết nghệ thuật trong truyện - Chi tiết là một trong những yếu tố nhỏ nhất tạo nên tác phẩm (...), để làm nên một chi tiết nhỏ có giá trị đòi hỏi nhà văn phải có sự thăng hoa về cảm hứng và tài năng nghệ thuật. - Nghệ thuật là một lĩnh vực đặc thù: Tầm vóc của ng¬ười nghệ sỹ có thể đư-ợc làm nên từ những yếu tố nhỏ nhất. Nhà văn lớn có khả năng sáng tạo đư-ợc những chi tiết nhỏ nhưng giàu giá trị biểu đạt, góp phần đắc lực trong việc thể hiện chủ đề t¬ư t¬ưởng của tác phẩm. b. Đánh giá giá trị của chi tiết "chiếc bóng" trong "Chuyện ngư¬ời con gái Nam Xư¬ơng": * Giá trị nội dung: - "Chiếc bóng" tô đậm thêm nét đẹp phẩm chất của Vũ N¬ương trong vai trò ng¬ười vợ, ngư¬ời mẹ. Đó là nỗi nhớ th¬ương, sự thuỷ chung, ư¬ớc muốn đồng nhất "xa mặt nhưng không cách lòng" với ngư¬ời chồng nơi chiến trận; đó là tấm lòng ngư¬ời mẹ muốn khỏa lấp sự trống vắng, thiếu hụt tình cảm ng¬ười cha trong lòng đứa con thơ bé bỏng. - "Chiếc bóng" là một ẩn dụ cho số phận mỏng manh của ng¬ười phụ nữ trong chế độ phong kiến nam quyền. Họ có thể gặp bất hạnh bởi bất cứ một nguyên nhân vô lý nào mà không lư¬ờng trư¬ớc đ¬ược. Với chi tiết này, ng¬ười phụ nữ hiện lên là nạn nhân của bi kịch gia đình, bi kịch xã hội. - "Chiếc bóng" xuất hiện ở cuối tác phẩm "Rồi trong chốc lát, bóng nàng loang loáng mờ nhạt dần mà biến đi mất": Khắc hoạ giá trị hiện thực - nhân đạo sâu sắc của tác phẩm. - Chi tiết này còn là bài học về hạnh phúc muôn đời: Một khi đánh mất niềm tin, hạnh phúc chỉ còn là chiếc bóng h¬ư ảo. * Giá trị nghệ thuật: - Tạo sự hoàn chỉnh, chặt chẽ cho cốt truyện: Chi tiết "chiếc bóng" tạo nên nghệ thuật thắt nút, mở nút mâu thuẫn bất ngờ, hợp lý: + Bất ngờ: Một lời nói của tình mẫu tử lại bị chính đứa con ngây thơ đẩy vào vòng oan nghiệt; chiếc bóng của tình chồng nghĩa vợ, thể hiện nỗi khát khao đoàn tụ, sự thuỷ chung son sắt lại bị chính ngư¬ời chồng nghi ngờ "thất tiết" ... + Hợp lý: Mối nhân duyên khập khiễng chứa đựng nguy cơ tiềm ẩn (Vũ N-ương kết duyên cùng Trư¬ơng Sinh thất học, đa nghi, ghen tuông, độc đoán) cộng với cảnh ngộ chia ly bởi chiến trAanh. Đó là nguy cơ tiềm ẩn bùng phát. - Tạo kịch tính, tăng sức hấp dẫn cho tác phẩm. - Chi tiết này còn là sự sáng tạo của Nguyễn Dữ (so với chuyện cổ tích, "Miếu vợ chàng Trư¬ơng") tạo nên vẻ đẹp lung linh cho tác phẩm và một kết thúc t¬ưởng nh¬ư có hậu nhưng lại nhấn mạnh hơn bi kịch của ngư¬ời phụ nữ.