Giáo án người lái đò sông Đà

Giáo án người lái đò sông Đà

Giáo án người lái đò sông Đà - Mẫu 1

I.Kiến thức cơ bản

1. Về tác giả:

– Nguyễn Tuân ( 1910 – 1987 ), quê Nhân Mục – Từ Liêm – Hà Nội. – Sinh ra trong gia đình nhà nho khi Hán học đã suy tàn.

– Nguyễn Tuân là người ham mê xê dịch.

– Viết văn muộn nhưng nhanh chóng nổi tiếng ( 28 tuổi ). – Là tổng thư kí hội nhà văn Việt Nam ( 1948 – 1958 ).

– Phong cách nghệ thuật độc đáo: tài hoa, uyên bác.

2. Về tác phẩm:

2.1. Hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ.

Người lái đò sông Đà là kết quả của nhiều dịp đến với Tây Bắc của Nguyễn Tuân, đặc biệt là chuyến đi thực tế năm 1958. Đây là trong số 15 bài tuỳ bút của Nguyễn Tuân in trong tập tập Sông Đà xuất bản năm 1960.

2.2 Nội dung.

* Sông Đà – con sông “hung bạo” ở miền Tây Bắc.

– Vẻ đẹp hùng vĩ, hoang sơ, dữ dội của thiên nhiên Sông Đà:

+ Các vách đá: Cảnh hai bên bờ sông “Đá dựng vách thành…như một cái yết hầu”gợi sự nguy hiểm và vẻ đẹp kỳ vĩ của khung cảnh thiên nhiên.

+ Quãng “ mặt ghềnh Hát Loóng” con sông “ gùn ghè… như lúc nào cũng đòi nợ xuýt bất cứ người lái đò nào” ,“Nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió’’ tạo nên mối đe dọa với bất cứ người lái đò nào qua đây.

+ Những Cái hút nước chết người hiện hình dưới nhiều góc độ khác nhau: Giống như “cái

giếng bê tông”; “ thở và kêu như cửa cống cái bị sặc”; “ nước ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi vào”.

+ Thác nước “ nghe như là oán trách, …van xin”; khi thì “khiêu khích, giọng gằn và chế nhạo”….có lúc nó “ rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa”…

+ Đá sông Đà trông “ ngỗ ngược, nhăn nhúm” sẵn sàng giao chiến. Khi thì  mai phục, liều lĩnh, khi thì kiêu ngạo, khiêu khích và thách thức với con người. Cả trận địa đá đã được bày binh bố trận sẵn sàng dìm chết con thuyền.

=>Tất cả toát lên vẻ dữ dội, kì vĩ của thiên nhiên.

* Sông Đà – con sông “trữ tình” của miền Tây Bắc.

– Hình dáng:

“Con sông Đà tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân”; Sông Đà như một thiếu nữ Tây Bắc với vẻ đẹp  trữ tình, trẻ trung và duyên dáng.

– Màu nước: Màu sắc đa dạng của son sông Đà biến đổi theo mùa, mỗi mùa một vẻ đẹp riêng: “Mùa xuân dòng xanh ngọc bích…mùa thu lừ lừ chín đỏ…”

– Cảnh hai bên bờ sông:.bờ sông hoang dại …hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích.

– Cảnh trên mặt sông:

 “lặng tờ những đàn cá dầm xanh, cá anh vũ quẫy..rơi thoi”,“những con đò nở mình chạy buồm vải”

=> Vẻ đẹp yên ả thanh bình.

* Người lái đò sông Đà:

– Là một người lao động, nhưng là nghệ sĩ trong lao động, hơn nữa là một dũng tướng trong cuộc thuỷ chiến thường xuyên với thác nước sông Đà. Đó là một con người bình thường, hiền lành, dũng cảm, say mê sông nước. Khi chở đò, ông lái đò là nghệ sĩ, là dũng tướng tài ba trên sông nước.

– Kết thúc công việc, ông lại là một người bình thường:

+ Con người quý giá ấy lại chỉ là những ông lái, nhà đò nghèo khổ, làm lụng âm thầm, giản dị, vô danh.

+ Những con người vô danh đó đã nhờ lao động, nhờ đấu tranh chinh phục thiên nhiên mà trở nên lớn lao, kì vĩ, hiện lên như đại diện của con người.

=> Vẻ đẹp và chủ nghĩa anh hùng không chỉ có trong chiến đấu mà còn trong lao động. Người lái đò dũng cảm, tài hoa, trí dũng chính là “vàng mười” của vùng Tây Bắc.

2.3. Nghệ thuật.

– Đặc điểm nổi bật của tuỳ bút Nguyễn Tuân là uyên bác và tài hoa. Ông vận dụng kiến thức lịch sử, địa lí, hội hoạ, điện ảnh, quân sự để viết về con sông hung dữ và thơ mộng. Ông luôn có cảm hứng đặc biệt trước những hiện tượng phi thường, gây cảm giác mạnh. Nhà văn nhìn cảnh vật và con người thiên và phương diện mĩ thuật và tài hoa.

– Để làm nổi bật tính chất hung bạo và trữ tình của Sông Đà, tác giả đã vận dụng và kết hợp nhiều thủ pháp nghệ thuật: so sánh, nhân hóa, liên tưởng, tưởng tượng độc đáo, thú vị, câu văn đa dạng nhiều tầng bậc giàu hình ảnh, nhịp điệu …luôn xây dựng hình tượng nhân vật ở phương diện tài hoa, nghệ sĩ.

Giáo án người lái đò sông Đà - Mẫu 2

I. Mục tiêu bài học

Giúp học sinh:

+ Thấy được dưới ngòi bút Nguyễn Tuân, sông Đà hiện lên như một nhân vật sống động, có cá tính, có tính cách: vừa hung bạo vừa trữ tình, vừa dữ dội vừa đầy chất thơ;

+ Thấy được vẻ đẹp của con người Tây Bắc tài trí và dũng cảm qua hình tượng ông lái đò vượt qua thác Sông Đà;

+ Thấy được sự độc đáo, tài hoa uyên bác, sự giàu có của chữ nghĩa Nguyễn Tuân và phần nào phong cách nghệ thuật của nhà văn qua đoạn trích.

II. Phương tiện thực hiện và cách thức tiến hành

1. Phương tiện thực hiện:

+ Sách giáo khoá và sách giáo viên.

+ Thiết kế bài dạy - học.

2. Cách thức tiến hành:

Tổ chức giờ dạy theo cách nêu vấn đề kế hợp với hình thức trao đổi thảo luận, trả lời câu hỏi.

III. Tiến trình dạy học

1. Ổn định lớp:

2. Kiểm tra bài cũ:

3. Bài mới:

Hoạt động của GV và HS

Nội dung bài học

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung Thao tác 1: Yêu cầu học sinh nêu những nét lớn về tiểu sử của nhà văn và những tác phẩm chính. GV: Nêu vài nét về gia đình và quê hương của Nguyễn Tuân? GV: Hoạt động sống của Nguyễn Tuân từ thời thanh thiếu niên đến khi cầm bút sáng tạo văn chương? Thao tác 2: Yêu cầu HS đọc SGK và trình bày ngắn gọn về tác phẩm.

I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả Sinh ngày: 10-07-1910. Quê quán: Hà Nội. Là con của một gia đình công chức. Thời niên thiếu ông được đi nhiều nơi, tham gia chống người Pháp, từng làm thư kí nhà máy đèn. Năm 1930, ông bắt đầu viết văn làm báo. Năm 1937, ông chuyên tâm viết văn Những tác phẩm tiêu biểu: Vang bóng một thời, Những chuyến đi,… 2. Tác phẩm Tuỳ bút thường là tác phẩm văn xuôi tự sự cỡ nhỏ, có cấu trúc phúng túng, nhà văn thể hiện những ấn tượng suy nghĩ cá nhân về những sự việc, những vấn đề cụ thể. Trong tuỳ bút, cái tôi tác giả đa dạng, nên khuôn mặt thể loại ở mỗi tác phẩm cũng có những nét độc đáo riêng Ngôn ngữ của tuỳ bút giàu hình ảnh và giàu chất thơ. Người lái đò Sông Đà được trích trong tuỳ bút Sông Đà. Được sáng tác trong chuyến đi thực tế Tây Bắc Cảm hứng sáng tác: “Đẹp vậy thay tiếng hát trên dòng sông” “ Chúng thủy gia đông tẩu Đà giang độc bắc lưu”. Viết Sông Đà nhà thơ muốn đề thơ, phổ nhạc vào sông nước quê hương. Cảm hứng sông Đà đã thành nghệ thuật, “thành một gợi cảm mênh mang” về sông quê, về con người Việt Nam. Và ông cũng là một “Đà giang độc bắc lưu” trên bình diện nghệ thuật.