Giải GDCD 9 Kết nối tri thức Bài 4: Khách quan và công bằng

Giải GDCD 9 Kết nối tri thức Bài 4: Khách quan và công bằng ngắn gọn, hay nhất bám sát nội dung Sách giáo khoa GDCD 9 theo chương trình Sách mới. Bài soạn bao gồm 15 câu hỏi được trả lời chính xác, giúp học sinh hiểu kĩ hơn về bài học

Mở đầu trang 19 GDCD 9

Em hãy kể về một trường hợp thể hiện sự khách quan, công bằng trong cuộc sống mà em được chứng kiến.

Lời giải 1

Ví dụ một số trường hợp thể hiện tính công bằng, khách quan trong cuộc sống: tham gia bầu cử, ứng cử trong bộ máy nhà nước, đoàn thể; học sinh đến trường mặc đồng phục; nhà báo/phóng viên làm phóng sự/đưa tin phải thu thập thông tin từ các nguồn đáng tin cậy và viết Giải GDCD 9 Kết nối tri thức Bài một cách khách quan.

Lời giải 2

Tham gia bầu cử, ứng cử trong bộ máy nhà nước, đoàn thể; học sinh đến trường mặc đồng phục…

Khám phá trang 20 GDCD 9 (Câu 1)

 Để thực hiện được tính khách quan, người cán bộ kiểm sát phải làm gì? Điều gì sẽ xảy ra nếu họ thiếu khách quan trong công việc?

Khách quan là nhìn nhận sự vật, sự việc, con người một cách thực tế, chính xác, không thiên vị hay thành kiến mà phải dựa trên chứng cứ và dữ liệu xác đáng. Ngành kiểm sát với những công việc liên quan trực tiếp đến sinh mệnh, tự do, danh dự nhân phẩm của con người, càng cần đảm bảo tính khách quan. Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Cán bộ kiểm sát phải công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”, trong đó, tính khách quan là một yêu cầu quan trọng, được cụ thể hoá trong Quyết định số 21/QĐ-VKSTC năm 2023 về Quy tắc chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp của người cán bộ kiểm sát: "Tính khách quan là phương pháp làm việc của người cán bộ kiểm sát; theo đó, cán bộ kiểm sát đáp ứng các yêu cầu: (1) Phải chí công vô tư, luôn tôn trọng sự thật khách quan; giải quyết công việc theo đúng pháp luật và quy định của Ngành; không vì lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm, không thiên vị hoặc áp đặt định kiến cá nhân chủ quan bất cứ bên nào trong giải quyết vụ án, vụ việc. (2) Không can thiệp trái pháp luật vào hoạt động thực thi công vụ của các cá nhân, cơ quan, đơn vị trong và ngoài ngành kiểm sát...". Làm tốt điều này sẽ giảm bớt được oan sai, xét xử đúng người, đúng tội, củng cố niềm tin trong nhân dân, làm cho bộ máy nhà nước thực sự có hiệu lực, sức mạnh. Khách quan không chỉ quan trọng với người cán bộ kiểm sát mà với mọi người, mọi ngành nghề trong xã hội, giúp chúng ta có cái nhìn đúng đắn và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với mọi người.

Lời giải 1

Cán bọ kiểm sát phải chí công vô tư, luôn tôn trọng sự thật khách quan, giải quyết công việc theo đúng pháp luật và quy định của Ngành, không vì lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm, không thiên vị hoặc áp đặt định kiến cá nhân chủ quan bất cứ bên nào trong giải quyết vụ việc, không can thiệp trái pháp luật => Nếu không đáp ứng được những nguyên tắc trên, sẽ làm tăng những oan sai, xét xử sai người, sai tội, làm mất niềm tin của người dân, làm bộ máy nhà nước yếu đi.

Lời giải 2

Chí công vô tư => Nếu không đáp ứng được những nguyên tắc trên, sẽ làm tăng những oan sai, xét xử sai người, sai tội, làm mất niềm tin của người dân, làm bộ máy nhà nước yếu đi

Khám phá trang 20 GDCD 9 (Câu 2)

Qua thông tin trên, em hãy chỉ ra các biểu hiện và ý nghĩa của khách quan.

Khách quan là nhìn nhận sự vật, sự việc, con người một cách thực tế, chính xác, không thiên vị hay thành kiến mà phải dựa trên chứng cứ và dữ liệu xác đáng. Ngành kiểm sát với những công việc liên quan trực tiếp đến sinh mệnh, tự do, danh dự nhân phẩm của con người, càng cần đảm bảo tính khách quan. Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Cán bộ kiểm sát phải công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”, trong đó, tính khách quan là một yêu cầu quan trọng, được cụ thể hoá trong Quyết định số 21/QĐ-VKSTC năm 2023 về Quy tắc chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp của người cán bộ kiểm sát: "Tính khách quan là phương pháp làm việc của người cán bộ kiểm sát; theo đó, cán bộ kiểm sát đáp ứng các yêu cầu: (1) Phải chí công vô tư, luôn tôn trọng sự thật khách quan; giải quyết công việc theo đúng pháp luật và quy định của Ngành; không vì lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm, không thiên vị hoặc áp đặt định kiến cá nhân chủ quan bất cứ bên nào trong giải quyết vụ án, vụ việc. (2) Không can thiệp trái pháp luật vào hoạt động thực thi công vụ của các cá nhân, cơ quan, đơn vị trong và ngoài ngành kiểm sát...". Làm tốt điều này sẽ giảm bớt được oan sai, xét xử đúng người, đúng tội, củng cố niềm tin trong nhân dân, làm cho bộ máy nhà nước thực sự có hiệu lực, sức mạnh. Khách quan không chỉ quan trọng với người cán bộ kiểm sát mà với mọi người, mọi ngành nghề trong xã hội, giúp chúng ta có cái nhìn đúng đắn và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với mọi người.

Lời giải 1

- Biểu hiện của khách quan là nhìn nhận sự vật, hiện tượng chính xác, trung thực, không định kiến, thiên vị.

- Ý nghĩa: Khách quan có vai trò giúp chúng ta nhìn nhận, đánh giá đúng bản chất của sự vật, sự việc, con người, từ đó có các quyết định chính xác trong công việc và cách ứng xử văn hoá trong các mối quan hệ.

Lời giải 2

Nhìn nhận sự vật, hiện tượng chính xác, trung thực, không định kiến, thiên vị

Khám phá trang 20 GDCD 9 (Câu 3) 

Theo em, nhận thức và hành vi thiếu khách quan sẽ có tác hại gì?

Khách quan là nhìn nhận sự vật, sự việc, con người một cách thực tế, chính xác, không thiên vị hay thành kiến mà phải dựa trên chứng cứ và dữ liệu xác đáng. Ngành kiểm sát với những công việc liên quan trực tiếp đến sinh mệnh, tự do, danh dự nhân phẩm của con người, càng cần đảm bảo tính khách quan. Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Cán bộ kiểm sát phải công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”, trong đó, tính khách quan là một yêu cầu quan trọng, được cụ thể hoá trong Quyết định số 21/QĐ-VKSTC năm 2023 về Quy tắc chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp của người cán bộ kiểm sát: "Tính khách quan là phương pháp làm việc của người cán bộ kiểm sát; theo đó, cán bộ kiểm sát đáp ứng các yêu cầu: (1) Phải chí công vô tư, luôn tôn trọng sự thật khách quan; giải quyết công việc theo đúng pháp luật và quy định của Ngành; không vì lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm, không thiên vị hoặc áp đặt định kiến cá nhân chủ quan bất cứ bên nào trong giải quyết vụ án, vụ việc. (2) Không can thiệp trái pháp luật vào hoạt động thực thi công vụ của các cá nhân, cơ quan, đơn vị trong và ngoài ngành kiểm sát...". Làm tốt điều này sẽ giảm bớt được oan sai, xét xử đúng người, đúng tội, củng cố niềm tin trong nhân dân, làm cho bộ máy nhà nước thực sự có hiệu lực, sức mạnh. Khách quan không chỉ quan trọng với người cán bộ kiểm sát mà với mọi người, mọi ngành nghề trong xã hội, giúp chúng ta có cái nhìn đúng đắn và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với mọi người.

Lời giải 1

Nhận thức và hành vi thiếu khách quan sẽ dẫn tới những sai lầm trong công việc và ứng xử, ảnh hưởng tiêu cực tới các mối quan hệ.

Lời giải 2

Thiếu khách quan sẽ dẫn tới những sai lầm trong công việc, ứng xử, ảnh hưởng tiêu cực đến các mối quan hệ

Khám phá trang 21 GDCD 9 (Câu 1)

 Em hãy chỉ ra những biểu hiện của công bằng/ thiếu công bằng trong các thông tin, trường hợp trên.

Lời giải 1

Những biểu hiện của công bằng và thiếu công bằng:

- Biểu hiện của công bằng là: nhà nước đã và đang tiếp tục hoàn thiện, thực hiện các chính sách dân tộc bình đẳng, đoàn kết, cùng phát triển, nhằm mục đích: tạo điều kiện giúp cho người dân phát triển, nhất là trẻ em, nhóm yếu thế, đồng bào dân tộc thiểu số, người di cư hoà nhập, tiếp cận bình đẳng nguồn lực, cơ hội phát triển và hưởng thụ công bằng các dịch vụ xã hội cơ bản. Đó là quyền và nghĩa vụ của con người trước pháp luật.

- Trường hợp 1. Biểu hiện của công bằng là: nhà nước đã có những chính sách dành cho học sinh dân tộc thiểu số, đảm bảo cơ hội được đến trường được học tập.

- Trường hợp 2. Biểu hiện của thiếu công bằng là: tuy cùng là bệnh nhân, nhưng cô D phải xếp hàng và chờ đợi rất lâu mới tới lượt khám bệnh; nhưng anh Y vừa đến phòng khám đã được mời vào khám trước do có người quen là nhân viên làm việc ở đây, họ đã thiếu công bằng và không tuân thủ theo quy định.

Lời giải 2

Khám phá trang 21 GDCD 9 (Câu 2)

Em hãy nêu ý nghĩa của công bằng, tác hại của sự thiếu công bằng trong cuộc sống

Lời giải 1

- Công bằng giúp con người nhìn nhận, đánh giá đúng bản chất của sự việc, để đưa ra những quyết dịnh chính xác và khách quan. Nếu như thiếu đi sự công bằng sẽ làm cho con người có những sai làm trong công việc và ứng xử, ảnh hưởng tiêu cực tới các mối quan hệ.

Lời giải 2

Công bằng giúp con người nhìn nhận, đánh giá đúng bản chất của sự việc, để đưa ra những quyết định chính xác và khách quan. Nếu như thiếu đi sự công bằng sẽ làm cho con người có những sai làm trong công việc và ứng xử, ảnh hưởng tiêu cực tới các mối quan hệ

Khám phá trang 21 GDCD 9 (Câu 3)

Em có nhận xét gì về lời nói và hành động của các nhân vật trong những trường hợp trên?

Lời giải 1

- Trường hợp 1. Bạn K có thái độ và hành vi thiếu khách quan, khi K cho rằng: G cũng có hứng thú học tập giống với bản thân mình. Hành vi của K khiến cho kết quả khảo sát của nhóm sinh viên đại học bị sai lệch, không sát với thực tế.

- Trường hợp 2. Bạn học sinh nam đã có thái độ và hành vi thiếu khách quan, công bằng, khi bạn ấy dự định: không bầu Q làm lớp trưởng vì Q không bỏ qua lỗi đi học muộn của mình

Lời giải 2

Trường hợp 1: K thiếu khách quan trong lựa chọn của mình khi không tôn trọng ý kiến của G => K nên đưa phiếu cho G để G tự đánh dấu như mong muốn của bản thân

Trường hợp 2: Bạn nam sai khi cư xử thiếu khách quan, công bằng, không nhìn nhận vấn đề => khuyên bạn nam suy nghĩ lại hành động của mình, không nên vì bản thân mà đưa ra quyết định sai lầm

Khám phá trang 21 GDCD 9 (Câu 4)

 Nếu ở trong các trường hợp đó, em sẽ làm gì?

Lời giải 1

- Trường hợp 1:K nên đưa phiếu cho G để G tự đánh dấu như mong muốn của bản thân.

- Trường hợp 2: Khuyên bạn nam suy nghĩ lại hành động của mình, không nên vì bản thân mà đưa ra quyết định sai lầm.

Luyện tập 1 trang 22 GDCD 9

Trong các câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ dưới đây, câu nào nói về sự khách quan, công bằng? Câu nào nói về sự thiếu khách quan, công bằng? Vì sao?

Lời giải 1

- Những câu ca dao, tục ngữ nói về sự khách quan, công bằng là:

+ a) Nói có sách, mách có chứng.

+ d) Quân pháp bất vị thân.

+ e) Ăn cho đều, kêu cho sòng.

+ g) Công ai nấy nhớ, tội ai nấy chịu.

- Những câu ca dao, tục ngữ nói về sự thiếu khách quan, công bằng là:

+ b) Yêu nhau củ ấu cũng tròn/ Ghét nhau thì quả bồ hòn cũng vuông.

+ c) Nhất bên trọng nhất bên khinh.

Lời giải 2

a. d. e - Khách quan

b.d - Thiếu khách quan

Luyện tập 2 trang 22 GDCD 9

Trường hợp nào dưới đây thể hiện/ không thể hiện sự khách quan, công bằng? Vì sao?

a) Vì thấy đa số các bạn ủng hộ ý kiến của T nên M cũng ủng hộ mặc dù biết rằng đó là ý kiến sai.

b) Mặc dù ông B hàng xóm là ân nhân của gia đình V nhưng bố mẹ V vẫn không ủng hộ một số việc làm vi phạm pháp luật của ông.

c) Trong gia đình G, chỉ có mẹ và chị gái G làm công việc nội trợ.

d) P và M chơi thân với nhau. Trong buổi lao động trồng cây ở vườn trường, P đã cố ý phân công cho M công việc nhẹ nhàng.

e) Chị gái của H được cộng điểm ưu tiên vào đại học vì là người dân tộc thiểu số.

g) Mặc dù có sự chênh lệch về nội dung và hình thức giữa tập san của các tổ, K vẫn cho điểm bằng nhau vì không muốn làm mất lòng các bạn ở tổ có tập san kém hơn.

Lời giải 1

a. Không khách quan. Ở đây, M chưa thể hiện được cái nhìn một cách chính xác, trung thực vì quan điểm của mình mà chỉ hùa theo số đông.

b. Khách quan. Bố mẹ V đã nhìn nhận đúng tính chất của sự việc, không vì tình cảm cá nhân mà đưa ra sự định kiến, thiên vị.

c. Thiếu khách quan. Công việc nội trợ bất kỳ ai cũng có khả năng làm, không nên có sự phân biệt giới tính ở đây, bố và em trai có thể giúp đỡ khi có thể.

d. Không khách quan. P không nên vì tình cảm cá nhân mà có sự thiên vị với M, cần phải đề cao tính công bằng.

e. Khách quan. Đảm bảo công bằng trong giáo dục, ai cũng có cơ hội được tiếp cận đối với giáo dục, tạo điều kiện tốt nhất cho các học sinh ở vùng khó khăn.

g. Không khách quan. K cần đánh giá, nhìn nhận sự việc một cách không quan, không được để nỗi sợ, tình cảm cá nhân chi phối.

Lời giải 2

a.c.d.g - Không khách quan

b. e - Khách quan

Luyện tập 3 trang 23 GDCD 9

Từ quan niệm “Không có sự khách quan và công bằng, không thể có niềm tin và sự đồng lòng của mọi người”, em hãy viết một đoạn văn và thuyết trình trước lớp về ý nghĩa của sự khách quan, công bằng và tác hại của sự thiếu khách quan, công bằng.

Lời giải 1

Đối với mỗi chúng ta sự khách quan và công bằng là nền tảng quan trọng để xây dựng niềm tin và sự đồng lòng trong cộng đồng xã hội mà chúng ta đang sống. Vậy khách quan và công bằng là gì? Khách quan là khả năng nhìn nhận và đánh giá sự việc, con người dựa trên sự thật và chứng cứ, không bị chi phối bởi định kiến hay lợi ích cá nhân. Công bằng là sự bình đẳng về quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi người trước pháp luật, đảm bảo mọi người có cơ hội phát triển như nhau, đặc biệt là những nhóm yếu thế trong xã hội. Sự khác quan và công bằng mang lại rất nhiều ý nghĩa quan trọng và vô cùng tích cực đối với mỗi người. Nếu mọi người cùng đều được đối sử bình đẳng và được tôn trọng chúng ta sẽ xây dựng được một xã hội công bằng và văn minh. Khi các quyết định và hành động được thực hiện một cách khách quan, công bằng, chúng ta tạo ra một môi trường mà ở đó mọi người đều cảm thấy an tâm, tin tưởng và đoàn kết hơn. Điều này không chỉ giúp giảm bớt các mâu thuẫn và xung đột trong xã hội, mà còn khuyến khích sự phát triển toàn diện của mỗi cá nhân. Ngược lại, sự thiếu khách quan và công bằng mang lại nhiều tác hại nghiêm trọng. Khí có những hành động và suy nghĩ bị chi phối bởi định kiến, lợi ích cá nhân hay quan hệ riêng tư, chúng ta dễ dàng gây ra những phán xét sai lầm, dẫn đến sự bất mãn và mất niềm tin của người dân. Thiếu khách quan và công bằng tạo ra sự bất bình đẳng, bất công, làm suy giảm lòng tin của mọi người vào hệ thống pháp luật và các cơ quan công quyền. Điều này không chỉ gây ra sự bất ổn xã hội mà còn làm chậm sự phát triển của cả cộng đồng. Vì vậy, mỗi chúng ta cần phái có thái độ, suy nghĩ khác quan và công bằng cùng nhau chung sức xây dựng một xã hội công bằng và phát triển. Từ đó chúng ta mới có thể tạo ra một môi trường sống tốt đẹp và phát triển hơn.

Lời giải 2

Công bằng là việc mọi người có lợi ích và trách nhiệm ngang nhau, được đối xử như nhau trong cùng một môi trường hay hoàn cảnh. Công bằng ảnh hưởng trực tiếp đến ý thức và hành động của mỗi cá nhân. Khi được đối xử công bằng, mọi người sẽ cảm thấy được tôn trọng, giảm thiểu thù ghét cá nhân và bất mãn, từ đó đóng góp tích cực cho công việc và xã hội. Công bằng giúp chấp hành tốt các quy tắc, xây dựng cộng đồng văn minh. Ngược lại, thiếu công bằng dẫn đến bất bình đẳng, thiên vị và mất lòng tin từ cộng đồng đối với các quyết định xã hội.

Luyện tập 4 trang 23 GDCD 9

Em hãy đọc các tình huống sau và trả lời câu hỏi:

Tình huống a) H được làm trọng tài trong trận bóng đá giữa hai lớp 9A và 9B. Vì chơi thân với đội trưởng của đội bóng lớp 9A nên H bỏ qua lỗi việt vị của đội này, dẫn tới bàn thua cho đội bóng lớp 9B. Thấy thế, một số bạn của đội bóng lớp 9B đã rời sân khi trận đấu chưa kết thúc.

Em có nhận xét gì về việc làm của bạn H? Theo em, bạn H cần làm gì để đảm bảo tính khách quan, công bằng?

Tình huống b) Làm việc trong một phân xưởng sản xuất cơ khí gia công tư nhân, anh C thắc mắc: các lao động trong xưởng có thời gian lao động và độ vất vả như nhau nhưng mức thu nhập lại khác nhau và cho rằng như vậy là không công bằng.

Bằng hiểu biết về công bằng xã hội, em hãy giải đáp thắc mắc cho anh C.

Lời giải 1

a. Hành vi của bạn H thể hiện sự thiếu công bằng khi thiên vị lớp 9B, gây mất niềm tin và tạo nên làn sóng phẫn nộ vì sự cư xử thiếu khách quan của H => H cần phải trung thực, làm đúng vai trò trọng tài của mình.

b. Mức lương, chế độ đãi ngộ đều được nhà nước quy định, do đó phân xưởng phải chấp hành đúng theo quy định của nhà nước.

Lời giải 2

a. Thiếu công bằng khi thiên vị lớp 9B, gây mất niềm tin và tạo nên làn sóng phẫn nộ vì sự cư xử thiếu khách quan của H => H cần phải trung thực, làm đúng vai trò trọng tài của mình

b. Mức lương, chế độ đãi ngộ đều được nhà nước quy định, do đó phân xưởng phải chấp hành đúng theo quy định của nhà nước

Luyện tập 5 trang 23 GDCD 9

Em hãy kể về một số biểu hiện thiếu khách quan, công bằng trong cuộc sống và đề xuất cách khắc phục phù hợp.

Lời giải

H và B cùng đến muộn nhưng do H có quen với học sinh trực cổng trường nên H được tha còn B vẫn bị tính là đi học muộn, chịu xử phạt từ lớp học => bạn ghi sổ nên trung thực với những gì diễn ra để đảm bảo tính công bằng

Vận dụng 1 trang 23 GDCD 9

Em hãy sưu tầm câu chuyện về sự khách quan, công bằng và rút ra Giải GDCD 9 Kết nối tri thức Bài học cho bản thân.

Lời giải 1

Tham khảo: câu chuyện về Hoàng Thái hậu Từ Dũ

Hoàng Thái hậu Từ Dũ (hay Từ Dụ) là vợ của vua Thiệu Trị và là mẹ vua Tự Đức. Có lần, trong dòng họ của bà có người lặn lội từ Gò Công ra kinh đô, dựa vào tình gia tộc ruột thịt, cầu xin bà nhờ vua Tự Đức chiếu cố cho làm thị vệ. Trước lời cầu xin ấy, bà ôn tồn bảo: "Người trong dòng họ của ta, chớ lo là không làm quan được, chỉ sợ bất tài mà thôi. Không có tài, ta có thể giúp cho ít lương tiền chăm lo học tập để tiến thân về sau. Chứ không có công lao đóng góp gì trong việc nước mà bỗng nhiên vào làm thị vệ, được ban chức tước như vậy hóa ra người cùng trong dòng tộc phải ra làm quan hết hay sao?".

Trước những lời thấu tình đạt lí như thế, nhưng người này vẫn năn nì mãi. Bà thẳng thắn từ chối và bảo với vua Tự Đức: "Người trong họ của mẹ không có công lao gì thì không được ban chức tước. Hễ ai phạm pháp thì cũng bị nghiêm trị như thường để giữ kỉ cương phép nước”. Với quan điểm rõ ràng như vậy, về sau, những người thân thích mới thôi cầu cạnh bà.

(Lê Minh Quốc 2009, Các vị nữ danh nhân Viêt Nam, NXB Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh, trang 92)

 => Bài học rút ra: cần rèn luyện thái độ nhịn nhận, đánh giá sự vật, hiện tượng khách quan, công bằng, bảo vệ lẽ phải.

Lời giải 2

Trong một vương quốc xa xôi có một vị vua tài ba và công danh. Một ngày, một vụ án ly kỳ xảy ra: hai người dân bị kết tội oan và bị đày đến một hòn đảo hoang sơ.

Nhà vua đã tự điều tra quá trình xét xử này. Sau nhiều ngày, ông phát hiện ra rằng họ bị kết tội sai do sự thiếu công bằng của quan lại. Vua quyết định ân xá cho họ và khắc phục những tổn hại họ đã chịu đựng.

Từ câu chuyện này, rút ra bài học rằng sự khách quan và công bằng là yếu tố quan trọng trong cuộc sống.

Vận dụng 2 trang 23 GDCD 9

Em hãy cùng nhóm bạn thiết kế một áp phích tuyên truyền về vai trò của sự công bằng trong xã hội.

Lời giải