Giải Địa lý 12 Kết nối tri thức Bài 5: Vấn đề sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường

Mở đầu trang 28 Địa Lí 12: Tài nguyên thiên nhiên là nguồn nguyên liệu quan trọng cho phát triển kinh tế của đất nước. Môi trường là không gian sống, là nơi chứa đựng các chất thải do con người và sinh vật tạo ra. Hiện nay, nhiều loại tài nguyên thiên nhiên của nước ta đang bị suy giảm, nhiều địa phương có dấu hiệu bị ô nhiễm môi trường. Cần phải làm gì để sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường?

Lời giải:

Các giải pháp sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường:

- Giải pháp sử dụng hợp lí tài nguyên đất: xây dựng cơ chế, chính sách; bảo vệ và trồng rừng; thích ứng với biến đổi khí hậu; tuyên truyền, giáo dục,…

- Giải pháp sử dụng hợp lí tài nguyên sinh vật: thực hiện Luật Đa dạng sinh học và Luật Bảo vệ môi trường; quy hoạch, bảo vệ các khu bảo tồn, vườn quốc gia; trồng rừng, ngăn nạn phá rừng; tuyên truyền, giáo dục,…

- Giải pháp sử dụng hợp lí tài nguyên nước: ban hành bộ luật sử dụng tài nguyên nước; quản lí tài nguyên nước; khai thác, sử dụng tiết kiệm, an toàn, hiệu quả; bảo vệ và duy trì các nguồn nước; tuyên truyền, giáo dục,…

- Giải pháp bảo vệ môi trường: thực hiện tốt Luật Bảo vệ môi trường; kiểm soát, phòng ngừa, xử lí ô nhiễm môi trường; trồng rừng, bảo vệ rừng; nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ xử lí ô nhiễm; phân loại chất thải và tái chế; tuyên truyền, giáo dục,…

Câu hỏi trang 29 Địa Lí 12: Dựa vào thông tin mục 1 và hiểu biết của bản thân, hãy:

- Trình bày và giải thích sự suy giảm tài nguyên đất ở nước ta.

- Nêu một số giải pháp sử dụng hợp lí tài nguyên đất ở nước ta.

Lời giải:

- Sự suy giảm tài nguyên đất: Đất bị suy thoái và có chất lượng giảm, đặc biệt là khả năng làm thức ăn cho cây trồng Điều này có thể xuất hiện dưới dạng mất lớp đất mùn, mất chất hữu cơ hoặc sự tăng độ pH đất làm ảnh hưởng đến sự phát triển của cây trồng.

- Sạt lở và xói mòn đất: Suy thoái tài nguyên đất có thể dẫn đến hiện tượng sạt lở và xói mòn đất, điều này thường xảy ra khi cây trồng hoặc rừng bị đốn hạ, để lại đất trống rừng hoặc cây trồng gây mất lớp phủ thực vật khi mưa gây ra sạt lở đất

- Mất đa dạng sinh học: Sự mất mát đất ảnh hưởng đến sự sống của loài cây, động vật và vi khuẩn đất, có thể dẫn đến suy giảm đa dạng sinh học và loài đất bị nguy cơ tuyệt chủng.

- Giảm năng suất nông nghiệp: Đất mất chất lượng không thể cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây trồng, làm giảm sản lượng và chất lượng của các loại cây trồng.

Một số giải pháp sử dụng hợp lý tài nguyên đất:

- Sử dụng đất hợp lý, tránh việc khai thác bừa bãi

- Bón phân cải tạo đất

- Trồng rừng tạo lớp phủ thực vật

- Quản lí chặt chẽ việc mở rộng diện tích đất nông nghiệp

Câu hỏi trang 30 Địa Lí 12: Dựa vào thông tin mục 2 và hiểu biết của bản thân, hãy:

- Trình bày và giải thích sự suy giảm tài nguyên sinh vật ở nước ta.

- Nêu một số giải pháp sử dụng hợp lí tài nguyên sinh vật ở nước ta.

Lời giải:

- Sự suy giảm tài nguyên sinh vật:

+ Suy giảm đa dạng sinh học đã dẫn đến một số loài, cá thể có nguy cơ tiệt chủng hoặc làm suy giảm số lượng cá thể và số lượng loài cùng nguồn gen

+ Hệ sinh thái rừng nguyên sinh giảm nhiều, các hệ sinh thái như rừng ngập mặn, san hô có nguy cơ suy giảm

- Nguyên nhân: do khai thác tài nguyên quá mức, sự khắc nghiệt do khí hậu thiên tai gây ra. Cùng với các hoạt động của con người tác động làm đe dọa sự sinh tồn của nhiều loài sinh vật.

- Giải pháp:

+ Tăng cường công tác quản lý tài nguyên thiên nhiên

+ Đẩy mạnh thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường

+ Chủ động đưa ra các phương án ứng phó với thiên tai

Câu hỏi trang 30 Địa Lí 12: Dựa vào thông tin mục 3 và hiểu biết của bản thân, hãy:

- Trình bày và giải thích sự suy giảm tài nguyên nước ở nước ta.

- Nêu một số giải pháp sử dụng hợp lí tài nguyên nước ở nước ta.

Lời giải:

- Sự suy giảm tài nguyên nước: nguồn nước mặt (sông, hồ) ở nhiều nơi đang bị suy giảm và ô nhiễm. Nguồn nước ngầm ở một số khu vực hạ thấp đáng kể. Ở nhiều khu vực, đặc biệt ở đồng bằng sông Cửu Long, xảy ra tình trạng thiếu nước ngọt cho sinh hoạt và sản xuất vào mùa khô.

- Nguyên nhân: tác động của biến đổi khí hậu; khai thác quá mức nguồn nước; chất thải, nước thải sản xuất và sinh hoạt của con người; lạm dụng phân hóa học trong sản xuất nông nghiệp; tình trạng phá rừng đầu nguồn ảnh hưởng đến việc cung cấp nước cho dòng chảy.

- Giải pháp sử dụng hợp lí tài nguyên nước:

+ Nhà nước ban hành các bộ luật về việc sử dụng hợp lí tài nguyên nước.

+ Việc quản lí tài nguyên nước phải bảo đảm thống nhất theo lưu vực sông, theo nguồn nước, kết hợp với quản lí theo địa bàn hành chính và hợp tác quốc tế.

+ Khai thác, sử dụng tài nguyên nước phải tiết kiệm, an toàn, có hiệu quả; bảo đảm sử dụng tổng hợp tài nguyên nước, đa mục tiêu, công bằng, hợp lí, hài hòa lợi ích, bình đẳng về quyền lợi và nghĩa vụ giữa các tổ chức, cá nhân.

+ Bảo vệ và duy trì các khu vực nguồn nước quan trọng như ao, hồ, sông và bãi biển để đảm bảo sự tái tạo của nguồn nước tự nhiên.

+ Tuyên truyền, giáo dục ý thức của cộng đồng về sử dụng hợp lí tài nguyên nước.

Câu hỏi trang 31 Địa Lí 12: Dựa vào thông tin mục 1, hãy chứng minh và giải thích hiện trạng ô nhiễm môi trường ở nước ta.

Lời giải:

Tình trạng ôi nhiễm môi trường ngày càng gia tăng:

- Ôi nhiễm không khí: Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 60.000 người chết ở Việt Nam liên quan đến ô nhiễm không khí, Các nguồn gây ô nhiễm không khí bao gồm ngành công nghiệp, giao thông vận tải và nhà máy nhiệt điện chạy than, cùng việc sử dụng nhiên liệu rắn

- Ô nhiễm đất: Đất ở các khu vực đô thị đông dân cư đang phải đối mặt với mức độ ô nhiễm đáng lo ngại, do các hoạt động công nghiệp, xây dựng và sinh hoạt của con người

- Ô nhiễm nước: Ôi nhiễm môi trường nước gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người và đa dạng sinh học

-Biến đổi khí hậu: đang trở thành mối lo ngại lớn của nước ta.

Câu hỏi trang 31 Địa Lí 12: Dựa vào thông tin mục 2, hãy nêu một số giải pháp bảo vệ môi trường ở nước ta.

Lời giải:

Một số giải pháp:

- Sử dụng tiết kiệm năng lượng và ưu tiên việc sử dụng năng lượng sạch như: năng lượng gió, năng lượng mặt trời

- Sử dụng các sản phẩm tái chế và sản phẩm thân thiên với môi trường

- Tăng cường trông cây xanh

- Tiến hành xử lý nước thải đúng cách

- Tăng cường tuyên truyền nâng cao ý thức của con người về việc giữ gìn và bảo vệ môi trường.

Luyện tập trang 31 Địa Lí 12: Tại sao vấn đề sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường được quan tâm đặc biệt ở nước ta hiện nay?

Lời giải:

Vấn đề sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường được quan tâm đặc biệt ở nước ta hiện nay là vì trong nhiều thập kỷ, việc phát triển kinh tế ở nước ta có phần thiên về chiều rộng, dựa vào khai thác tài nguyên thiên nhiên, trong khi lại thiếu quy hoạch Giải Địa lý 12 Kết nối tri thức Bài bản, dẫn đến nguồn tài nguyên ngày càng cạn kiệt, môi trường bị ô nhiễm, suy thoái ở nhiều nơi,… Sự suy giảm tài nguyên và ô nhiễm môi trường đã ảnh hưởng xấu đến đời sống của con người và sự phát triển bền vững của đất nước. Thực tiễn này đặt ra nhu cầu phát triển kinh tế phải kết hợp chặt chẽ, hài hòa với phát triển xã hội, khai thác tài nguyên phải đi đôi với việc sử dụng hợp lí và bảo vệ môi trường.

Vận dụng trang 31 Địa Lí 12: Viết đoạn văn ngắn tuyên truyền mọi người trong cộng đồng tham gia vào việc sử dụng hợp lí tài nguyên hoặc bảo vệ môi trường ở địa phương.

Lời giải:

Ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng, đến mức báo động, làm suy giảm chất lượng môi trường sống và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe nhân dân. Bảo vệ môi trường là nghĩa vụ, trách nhiệm của mọi tổ chức, mọi gia đình và của mỗi người, đồng thời là nhiệm vụ quan trọng của từng địa phương. Để thực hiện tốt việc bảo vệ môi trường ở địa phương, toàn dân cần gương mẫu trong những việc làm như: mỗi gia đình, cá nhân hãy cam kết nói không với ô nhiễm môi trường. Thực hiện bằng những hành động cụ thể, đó là thường xuyên giữ gìn vệ sinh quanh khu vực nhà ở, cải tạo vườn, ao, chuồng trại chăn nuôi để nhà luôn sạch, vườn luôn xanh. Tham gia giữ gìn vệ sinh môi trường chung, khơi thông cống rãnh, phát quang các bờ bụi rậm đường làng, ngõ xóm, không xả nước thải sinh hoạt, nước thải chăn nuôi ra kênh rạch chung. Tích cực xây dựng hầm khí sinh học biogas xử lý chất thải chăn nuôi. Các thôn xóm thành lập, duy trì hoạt động các tổ, đội tuyên truyền về công tác bảo vệ môi trường, thu gom rác thải sinh hoạt, mô hình vệ sinh đồng ruộng, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật; các thôn xóm thực hiện tốt quy ước, hương ước về bảo vệ môi trường, đồng thời chủ động thường xuyên thông tin về UBND xã về công tác bảo vệ Môi Trường, dọn vệ sinh đường làng ngõ xóm trên địa bàn xã. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe của người dân, gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, thực hiện nếp sống văn minh, môi trường trong lành. Mọi người, mọi nhà hãy có ý thức tự giác thu gom, xử lý rác thải, thực hiện 3 sạch (sạch nhà, sạch ngõ, sạch đường), theo phương châm “Nhà sạch vườn xanh, đường bê tông, sông không rác”. Duy trì và coi đây là việc làm thường xuyên, phong trào chung tay bảo vệ môi trường đường làng ngõ xóm, góp phần xây dựng xã giàu đẹp, văn minh.