Câu hỏi: Em hãy trình bày những nét chính về tình hình chính trị thời nhà Trần?
Trả lời:
- Về bộ máy nhà nước:
+ Đứng đầu nhà nước trung ương là vua, nhưng các vua nhà Trần thường nhường ngôi sớm cho con, xưng là Thái thượng hoàng, cùng quản lý đất nước.
+ Các đại thần, quan văn, võ trong triều đều do người trong hoàng tộc nắm giữ.
+ Quý tộc, quan lại được ban thái ấp, cấp bổng lộc nhưng có quy định thưởng phạt cụ thể.
- Về luật pháp:
+ Nhà nước chú trọng sửa sang luật pháp, ban hành bộ luật mới gọi là "Quốc triều hình luật" (năm 1341). Hình luật thời Trần cũng giống như thờ Lý nhưng được bổ sung thêm.
+ Pháp luật xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản, quy định cụ thể về việc mua bán ruộng đất.
+ Cơ quan quản lí và thực hiện pháp luật là Thẩm hình viện, vua Trần vẫn để chuông ở thềm điện Long Trì cho dân đến kêu oan khi cần.
- Về quân đội:
+ Quân đội gồm có quân triều đình, quân các lộ, phủ, quân biên ải và dân binh ở làng xã.
+ Quân đội được xây dựng và phát triển theo chủ trương '"binh lính cốt tinh nhuệ, không cốt đông", chính sách "ngụ binh ư nông" tiếp tục được thực hiện.
- Về chính sách đối nội và đối ngoại:
+ Tăng cường quản lí các địa phương, nhất là các khu vực miền núi và biên viễn.
+ Thi hành chính sách ngoại giao hòa hiếu với các nước láng giềng nhưng kiên quyết bảo vệ nền độc lập dân tộc.