Đọc hiểu Lời hứa thời gian của Nguyễn Quang Thiều

Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:

(Tóm tắt: Lời hứa thời gian của Nguyễn Quang Thiều kể về nhân vật chính là ông Miêng. Sau chiến tranh, ông ở lại đồi thông để trồng thông kín cả những quả đồi, nơi mà cả tiểu đội đã hy sinh hết chỉ còn mình ông. Ông Miêng nhận phải bi kịch thời hậu chiến. Ông nhiễm chất độc màu da cam, con ông sinh ra cũng bị nhiễm chất độc đó và không thể sống được lâu. Sau khi đứa bé qua đời, người vợ đã chờ đợi ông trong những năm chiến tranh, nay không chịu đựng nổi và bỏ ông để đi theo người khác. Ông quen Hoa – cô y tá đã chăm sóc ông trong thời gian ông bệnh. Nhưng hy vọng hạnh phúc vừa nhen nhóm lên trong đời ông Miêng đã nhanh chóng vụt tắt, đấy là khi Hoa cuốc phải quả mìn còn sót trong chiến tranh và qua đời. Nỗi đau cũ còn chưa nguôi thì nỗi đau mới lại chồng lên người cựu chiến binh. Ông chấp nhận số phận, không oán trách hay hờn giận. Phần cuối truyện, con của vợ cũ đến tìm cha theo lời trăn trối của mẹ. Ông sống cùng con của vợ cũ. Đứa con trai mang đến cho ông hơi ấm cuộc đời trong  những tháng ngày sắp tới.)

[…]

Rồi vợ ông mang thai, ông ôm vợ và nói: “Chúng mình sẽ có một thằng con trai. Vùng đồi này sẽ có thêm một người trồng thông”. Nhưng ngày vợ ông sinh là ngày khủng khiếp nhất trong đời ông. Đứa bé không thành người. Nó chết ngay sau khi được sinh ra... Ông chôn đứa bé trên đỉnh đồi nơi cả tiểu đội của ông đã nằm ở đó. Những ngày sau đó thỉnh thoảng ông để cho vợ đánh chiếc xe trâu lọc cọc về thị xã chơi với người quen cho khuây khỏa. Còn ông lại lao vào trồng thông từ sáng đến tối... Ông quyết liệt trồng thông phủ kín những quả đồi và quyết liệt có con. Vợ ông mỗi ngày một ít nói và đánh xe trâu về thị xã nhiều hơn... Chị đã bỏ ông, bỏ vùng đồi đi theo một người đàn ông khác mà chị gặp và trở nên thân thiết trong những lần đánh xe trâu về thị xã. (...)

Đêm đó, ông lên cơn sốt thật. Trong cơn mê man, ông thấy đồng đội ông ôm súng nằm phủ kín những quả đồi. Ông đi lang thang trên những quả đồi và gọi tên đồng đội. Không ai trả lời ông. Tất cả đã yên nghỉ mãi mãi trên những quả đồi kia. Ông nằm bệt trên giường hai ngày liền. Một nhân viên của trạm cây giống lên thăm ông. Thấy ông ốm, anh ta vội đón một nữ y tá đến thăm bệnh và chăm sóc ông. Mấy ngày sau ông khỏi và lại đánh xe đến trạm cây giống lấy thông con. Ông lại trồng thông từ sáng đến tối mịt. Lúc nào đói thì nấu ăn, lúc nào mệt thì nằm ngủ, không theo quy luật nào cả.

Cứ khoảng một tháng, ông Miêng lại đánh xe về thị xã. Sau khi mua sắm những thứ cần thiết cho sinh hoạt và công việc, ông ghé qua nhà quen của vợ chồng ông. “Có thấy cô ấy về đây không?” Khi gặp người quen, ông thường hỏi câu đó. Người đàn bà nhìn ông vừa ái ngại vừa như có lỗi và lắc đầu. Và trước khi bước lên xe để trở về ông đều nói: “Có gặp vợ tôi thì bảo với cô ấy là tôi vẫn đợi cô ấy”.

 (Trích Lời hứa của thời gian, Nguyễn Quang Thiều, Mùa hoa cải bên sông, NXB Hội nhà văn, 2012)

Thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 5:

Câu 1. Xác định ngôi kể  trong văn bản.

Câu 2. Xác định đề tài của văn bản

Câu 3. Nêu tác dụng của phép tu từ liệt kê trong đoạn văn sau

     Đêm đó, ông lên cơn sốt thật. Trong cơn mê man, ông thấy đồng đội ông ôm súng nằm phủ kín những quả đồi. Ông đi lang thang trên những quả đồi và gọi tên đồng đội. Không ai trả lời ông. Tất cả đã yên nghỉ mãi mãi trên những quả đồi kia. Ông nằm bệt trên giường hai ngày liền. Một nhân viên của trạm cây giống lên thăm ông. Thấy ông ốm, anh ta vội đón một nữ y tá đến thăm bệnh và chăm sóc ông. Mấy ngày sau ông khỏi và lại đánh xe đến trạm cây giống lấy thông con. Ông lại trồng thông từ sáng đến tối mịt. Lúc nào đói thì nấu ăn, lúc nào mệt thì nằm ngủ, không theo quy luật nào cả.

Câu 4. Phân tích hiệu quả của điểm nhìn trần thuật trong đoạn văn sau: 

    Cứ khoảng một tháng, ông Miêng lại đánh xe về thị xã. Sau khi mua sắm những thứ cần thiết cho sinh hoạt và công việc, ông ghé qua nhà quen của vợ chồng ông. “Có thấy cô ấy về đây không?” Khi gặp người quen, ông thường hỏi câu đó. Người đàn bà nhìn ông vừa ái ngại vừa như có lỗi và lắc đầu. Và trước khi bước lên xe để trở về ông đều nói: “Có gặp vợ tôi thì bảo với cô ấy là tôi vẫn đợi cô ấy”.

Câu 5. Thông điệp nào có ý nghĩa nhất với anh/chị qua văn bản trên? Vì sao?

Hướng dẫn trả lời câu hỏi đọc hiểu

Câu 1: Ngôi kể trong văn bản là ngôi thứ ba.

Câu 2: Đề tài của văn bản là: Cuộc đời bất hạnh của người cựu chiến binh đã về hưu, câu chuyện về những mất mác của ông không chỉ trong chiến tranh mà ngay khi hòa bình thì ông Miêng vẫn đối diện với những đau thương cuộc đời, chiến tranh đã lấy đi của ông những tổn thương không thể lành.

Câu 3:

- Phép tu từ được sử dụng trong đoạn trích trên: liệt kê những hoạt động của ông “ông thấy đồng đội…”, “ông đi lang thang…”, “ông nằm bệt giường…”.

- Tác dụng của phép liệt kê được sử dụng: Những hoạt động của ông Miêng trong cơn sốt được nhấn mạnh thể hiện nỗi nhớ về những người đồng đội đã từng vào sinh ra tử, hành động “ông đi lang thang trên những quả đồi”, “mấy ngày sau ông khỏi và lại đánh xe đến trạm cây giống lấy thông con” cho ta thấy cuộc sống của ông có phần tẻ nhạt, buồn chán. Đồng thời, phép liệt kê giúp người đọc thêm hình dung rõ nét về hình ảnh con người ông Miêng, giúp câu văn thêm sinh động, hấp dẫn.

Câu 4: 

Điểm nhìn trần thuật sử dụng trong đoạn văn trên nhằm tăng tính biểu đạt, khẳng định sự ngóng trông, đợi chờ người vợ trở về của ông Miêng. Bên cạnh đó, còn cho thấy sự ngại ngùng của bà con hàng xóm khi được hỏi về người vợ của mình. Qua đó, điểm nhìn trần thuật giúp ta hiểu sâu hơn về diễn biến tâm trạng của nhân vật thông qua các hành động. 

Câu 5: Thông điệp có ý nghĩa nhất đối với em qua đoạn trích trên là: Thông điệp về niềm tin và khát vọng sống của ông Miêng. Dù cho trải qua bao nhiêu đau thương, mất mát trong cuộc chiến tranh và cả khi vợ sinh con thì ông vẫn mang trong mình khát vọng về tình yêu và niềm tin vào cuộc đời. Từ đó giúp chúng ta nhận thức được tầm quan trọng của sự cố gắng nỗ lực, khát vọng sống mãnh liệt để chạm tới thành công.