Đọc hiểu Áo anh sứt chỉ đã lâu

Tuyển tập Bộ đề Đọc hiểu Áo anh sứt chỉ đã lâu hay nhất. Tổng hợp, sưu tầm các đề Đọc hiểu Áo anh sứt chỉ đã lâu giúp các em ôn tập tốt hơn.

Đề bài: Đọc và trả lời câu hỏi:

Hôm qua tát nước đầu đình,

Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen.

Em được thì cho anh xin,

Hay là em để làm tin trong nhà?

Áo anh sứt chỉ đường tà,

Vợ anh chưa có, mẹ già chưa khâu.

Áo anh sứt chỉ đã lâu,

Mai mượn cô ấy về khâu cho cùng.

Khâu rồi anh sẽ trả công,

Đến khi lấy chồng anh sẽ giúp cho:

Giúp cho một thúng xôi vò,

Một con lợn béo, một vò rượu tăm.

Giúp em đôi chiếu em nằm,

Đôi chăn em đắp, đôi trằm em đeo.

Giúp em quan tám tiền cheo,

Quan năm tiền cưới, lại đèo buồng cau.​

Câu 1: Bài ca dao trên thuộc thể thơ nào?

Câu 2: Chàng trai trong bài ca dao bỏ quên áo trong hoàn cảnh nào?

Câu 3: Anh chị hiểu thế nào về từ " Cô ấy" đc chàng trai nói đến trong câu " Mai mượn cô ấy về khâu cho cùng"?

Câu 4: Những lễ vật mà chàng trai hứa trả công cho người khâu áo giúp anh có ý nghĩa gì? 

Câu 5: Anh chị có nhận xét gì về cách bày tỏ tình cảm của chàng trai trong bài ca dao??

Trả lời:

Câu 1: Bài ca dao trên thuộc thể thơ Lục bát

Câu 2: Chàng trai trong bài ca dao bỏ quên áo trong hoàn cảnh: Hôm qua tát nước đầu đình.

Câu 3: 

Từ “cô ấy”:

- “Cô ấy” thực chất để chỉ “em”.

- Cách nói lấp lửng thể hiện sự ý nhị, khéo léo của chàng trai.

Câu 4: 

- Những lễ vật hứa trả công cho người giúp khâu áo là đồ sính lễ/lễ vật cho đám cưới.

- Ý nghĩa: thể hiện sự trân trọng cô gái; mong muốn được kết duyên với cô gái.

Câu 5:

Cách bày tỏ tình cảm của chàng trai trong bài rất khéo léo, thú vị, hài hước. 

Sau đây, chúng ta cùng tìm hiểu và phân tích bài ca dao Hôm qua tát nước đầu đình nhé!

Phân tích bài ca dao Hôm qua tát nước đầu đình – Bài mẫu 1

Bài ca dao “Hôm qua tát nước đầu đình” nói về tâm tư tình cảm của chàng trai muốn được thổ lộ và tỏ tình với cô gái mình thương. Đây thật sự là một tình yêu lứa đôi đầy trong sáng và nhẹ nhàng, cho thấy sự ngại ngùi nhưng rất đỗi đáng yêu của chàng trai và cô gái trong chuyện tình cảm.

 “Hôm qua tát nước đầu đình

Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen

Nhặt được thì cho anh xin

Hay là em để làm tin trong nhà”

Ở hai câu thơ đầu tiên, chúng ta đã nhận ra bối cảnh hết sức quen thuộc ở làng quê Việt Nam, với hình ảnh hôm qua tát nước đầu đình và cành sen, tạo sự gần gũi và yên bình đối với chúng ta, đây thật sự là một hình ảnh rất nên thơ và mộng mơ, rất phù hợp để cho cặp đôi trai gái hẹn hò, e ấp, bộc lộ chuyện tình cảm của mình tại nơi này.

Chàng trai vì muốn tìm cách để tiếp cận với cô gái một cách nhanh chóng nhưng vẫn phải thật tự nhiên và vui vẻ, nên chàng đã tìm ra một lý do nghe qua hết sức hài hước và dí dỏm đó là bỏ quên áo trên cành sen. Chúng ta thừa hiểu rằng cây sen làm gì có cành, và cây sen vốn dĩ rất nhỏ và yếu ớt nên khó có thể bỏ quên áo trên đó được, nhưng qua giọng điệu của chàng trai, chúng ta cảm nhận được sự hóm hỉnh, vui tính của chàng trai khi đã đưa ra lý do gắn liền với cây sen, hình ảnh đậm nét Việt Nam này, để làm quen với cô gái kia.

Trong hai câu tiếp theo, cho thấy sự táo bạo của chàng trai trong việc thổ lộ tình cảm của mình bằng việc xin lại chiếc áo bị bỏ quên. dù có thể thừa biết rằng cô gái đó không lấy chiếc áo của mình, chẳng qua chàng trai muốn tìm lấy cái cớ để làm quen và tiếp xúc với cô gái đó, đây là một hành động tuy hơi táo bạo nhưng vẫn thể hiện sự lịch sự, tôn trọng của chàng trai đối với cô gái.

 Qua bốn câu thơ đấy, cho chúng ta thấy được sự mộc mạc, giản đơn của tình yêu lứa đôi được gắn liền với những hình ảnh rất gần gũi và thân quen ở làng quê Việt Nam. Qua đó, càng tôn vinh nét đẹp của một tình yêu vừa mới chớm nở, sự e thẹn, ngượng ngùng của chàng trai cô gái khi muốn bộc lộ lời tỏ tình và làm quen. trong một khung cảnh rất lãng mạng này.

"Áo anh sứt chỉ đường tà

Vợ anh chưa có, mẹ già chưa khâu

Áo anh sứt chỉ đã lâu

Mai mượn cô ấy về khâu cho cùng".

Bốn câu thơ sau, chúng ta đã thấy rõ mục đích chính mà chàng trai muốn thổ lộ ra đối với cô gái mình yêu. Đây là cách trình bày lý do vừa thẳng thắn nhưng cũng rất tế nhị và hợp lý hợp tình của chàng trai. Chàng trai chỉ đơn giản muốn nói rằng bản thân còn chưa có vợ và mẹ anh chàng thì đã già, và chàng ta đã đi thẳng vào vấn đề khi muốn tìm người về khâu áo cho mình, tức là muốn cô gái đó về làm vợ của mình.Cái chính là vợ anh chưa có và mẹ đã già, quả thật đây là lời tỏ tình hết sức táo bạo và chân tình của chàng trai này.

Lúc này, chúng ta có thể nhận ra rằng, chàng trai đã tìm ra nhiều lý do khác nhau để có thể mau chóng tiếp cận và làm quen với cô gái, tuy thế nhưng cách bộc lộ, bày tỏ tình cảm của anh chàng vẫn hết sức tế nhị và kín đáo, để tránh cô gái và chính anh chàng cảm thấy ngại ngùng hay xấu hổ nếu chẳng may cô gái đó nói lời từ chối tình cảm. Chỉ với một “chiếc áo” nhưng anh chàng biết cách dùng nó để tiếp cận và tỏ tình với cô gái một cách rất duyên dáng và hài hước, mà không cảm thấy quá thô lỗ. Có lẽ rằng, chàng trai vốn đã có cảm tình với cô gái từ trước nhưng phải đợi đến lúc này mới dám đủ bản lĩnh và can đảm để gặp mặt và bộc lộ tâm tư của mình và tâm sự những điều đó cho cô gái biết. 

“ Đến lúc lấy chồng anh sẽ giúp cho

Giúp cho một thúng xôi vò

Một con lợn béo một vò rượu tăm

Giúp cho đôi chiếu em nằm”

Nếu cô gái chịu đồng ý khâu giúp anh chàng cái áo bị “sứt chỉ đường tà”, thì anh chàng này sẵn sàng trả ơn cô gái bằng cách “Giúp cho một thúng xôi vò/Một con lợn béo một vò rượu tăm/ Giúp cho đôi chiếu em nằm” nếu như cô gái muốn lấy chồng.

Rõ ràng, đó chính là những lễ vật thường có mà đằng trai thường đem qua nhà gái trong các đám cưới thời xưa. Chúng ta ngầm hiểu rằng, từ “giúp” của chàng trai muốn dụ ý rằng sẽ đưa những món lễ vật này sang nhà để ngỏ ý muốn xin cưới cô gái, nếu cô gái đồng ý thì cả hai sẽ thành vợ thành chồng, còn nếu cô gái muốn lấy một người khác làm chồng, thì anh chàng này vẫn sẽ sẵn sàng giúp đỡ và cầu phúc cho cô, nhưng tất nhiên chúng ta nên hiểu theo ý đầu tiên thì sẽ hợp tình hợp lý hơn.

Chỉ cần cô gái chấp nhận lời tỏ tình và chấp nhận tình cảm của chàng trai, thì anh chàng này sẵn sàng cùng cô vun đắp tình yêu thương, luôn chung thủy và cùng nhau tạo dựng nên mái nhà vững chắc và hạnh phúc, dù cho họ không có nhiều tiền bạc nhưng chỉ cần sống một cuộc sống trọn vẹn tình cảm, luôn thương và chăm sóc cho nhau, thì có lẽ thế là đủ rồi.

Qua bài ca dao Hôm qua tát nước đầu đình này, cho chúng ta thấy được một tình cảm vô cùng trong sáng và tha thiết của con người làng quê Việt Nam được thể hiện qua những hình ảnh vô cùng gần gũi và giản dị, gắn liền với mỗi chúng ta.

Phân tích bài ca dao Hôm qua tát nước đầu đình – Bài mẫu 2

Mở đầu bài thơ là khung cảnh nên thơ của nông thôn Việt Nam: 

“Hôm qua tát nước đầu đình,

Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen

Em được thì cho anh xin.

Hay là em để làm tin trong nhà?”

Hình ảnh của mái đình, gốc đa, giếng nước là những hình ảnh tiêu biểu của làng quê Việt Nam. Gợi nhắc về một vùng đất yên bình, trầm mặc, thanh nhàn. Ở trong khung cảnh đó, tình yêu đôi lứa như một nốt nhạc điểm xuyết vào bức tranh của thiên nhiên. Bài ca dao “Tát nước đầu đình” là một bài ca dao viết về đề tài giao duyên của đôi trai gái yêu nhau. Trong đoạn thơ này, chàng trai đã rất chân thành bày tỏ mong muốn làm quen, kết duyên vợ chồng với cô gái, trong các bài ca dao thuộc đề tài này thì bối cảnh của câu chuyện thường là do các nhân vật hư cấu như là cái cớ để bày tỏ, dãi bày tâm sự, đôi khi là tỏ tình, cầu duyên. Chàng trai trong bài ca dao này thì viện vào một lí do rất hài hước, đó chính là để quên áo, nhưng là để quên áo trên cành hoa sen.

Chàng trai yêu thầm cô gái nhưng lại không dám nói, đành mượn cách nói vòng vo, cách nói gián tiếp. Tình yêu ngày xưa không có nhiều cơ hội để bày tỏ, nên chỉ có thể được biểu đạt gián tiếp như vậy. Nó thể hiện sự e ấp của đôi lứa khi yêu. Nguyễn Du cũng từng có những câu thơ:

Tình trong như đã mặt ngoài còn e

Mất áo là cái cớ để tỏ tình: “Nhặt được thì cho anh xin. Hay là em giữ làm tin trong nhà”. Chàng trai đã khẳng định là cô gái đã nhặt được cái áo, anh ta cũng bày tỏ ý định muốn xin lại, nhưng đấy cũng không phải lời nói thật lòng, chỉ là cái cớ để anh ta hỏi dò về tâm ý của cô gái đối với tấm chân tình của mình “Hay là em giữ làm tin trong nhà”. Hình ảnh “ cành hoa sen”  thể hiện rất rõ chàng trai chỉ đang lấy cớ để tiếp cận với cô gái, vì hoa sen không có cành. Vừa muốn người ta biết, lại vừa muốn giấu đi. Đó là những cảm xúc rất thật khi yêu của đôi lứa.

Những câu thơ tiếp theo, ý muốn của chàng trai càng được thể hiện rõ rệt:

“Áo anh sứt chỉ đường tà,

Vợ anh chưa có, mẹ già chưa khâu.

Áo anh sứt chỉ đã lâu,

Mai mượn cô ấy về khâu cho cùng.”

Chàng trai kể lể về hoàn cảnh của mình, mẹ già và còn đơn thân, nhằm mục đích gợi ý cho cô gái là mình vẫn còn “ lẻ bóng”. Vẫn tiếp tục sử dụng cách nói gián tiếp, đầy ý tý song cũng thể hiện rất rõ tấm lòng của người con trai. Câu thơ như những lời đẩy đưa, lời tự tình đầy mặn nồng. Ca dao xưa cũng có những  câu thơ mang đầy tính tự tình:

“Ai đi đâu đấy hỡi ai,

Hay là trúc đã nhớ mai đi tìm.”

Tuy là lời tỏ tình nhưng vô cùng kín đáo, vẫn mượn chiếc áo, chàng trai nói những lời ý chỉ về tình cảm của mình và mong muốn có thể kết duyên cùng cô gái, chàng trai đã mến mộ, yêu thầm cô gái từ rất lâu, nhưng có lẽ đến bây giờ mới có đủ can đảm để tỏ tình, nhưng anh chàng vẫn còn rất bất an bởi không biết cô gái có đồng ý hay không. Câu thơ nhẹ nhàng nhưng vẫn đủ để thay nhân vật truyền tải mục đích của mình. Đó là cái hay của ca dao, hoàn toàn là tấm gương phản chiếu tâm hồn, tâm trạng con người, theo cách chân thực nhất, và cũng giản dị nhất.

Những câu thơ cuối là những câu thơ với lời hứa của chàng trai:

“Khâu rồi anh sẽ trả công,

Đến khi lấy chồng anh lại giúp cho.

Giúp cho một thúng xôi vò,

Một con lợn béo, một vò rượu tăm,

Giúp cho đôi chiếu em nằm,

Đôi chăn em đắp, đôi trằm em đeo

Giúp cho quan tám tiền cheo,

Quan năm tiền cưới lại đèo buồng cau.”

Đến lúc này thì ý đồ của chàng trai hoàn toàn được bộc lộ, chàng trai đã mạnh dạn bày tỏ tâm ý của mình cho cô gái. Ta có thể thấy, những vật mà chàng trai hứa sẽ trả công cho cô gái đều là những lễ vật hỏi cưới. Từ “giúp” của chàng trai muốn dụ ý rằng sẽ đưa những món lễ vật này sang nhà để ngỏ ý muốn xin cưới cô gái, nếu cô gái đồng ý thì cả hai sẽ thành vợ thành chồng. Nghệ thuật tỏ tình, thổ lộ của người nông dân biểu hiện trong ca dao, dân ca là sự tinh tế, tế nhị đậm đà bản sắc dân tộc, quê hương. Rõ ràng thoạt nhìn, mạch văn và ý tưởng của bài ca dao như mâu thuẫn. Thế nhưng khi ta hiểu được dụng ý của nhân vật trữ tình thì những lời đối thoại trong bài ca dao chính là sự tinh tế, lớp lang trình tự để đạt đến mục đích cuối cùng. Không có lời đối thoại của khách thể là cô gái, thế những ta tin chắc rằng, trước một tấm lòng như thế, một ngôn ngữ thông minh giàu biểu cảm như thế, cô gái sẽ không thể không chấp thuận.

Hình ảnh của những trầu cau, đĩa xôi, vò rượu gợi nhắc về hình ảnh của đám cưới truyền thống, như thể dự báo trước về cái kết có hậu cho tình cảm của một chàng trai. Lối nói hóm hỉnh, gây cười song vẫn không kém phần lãng mạn.

Ca dao không chỉ là bài thơ mà là một phần hồn của dân tộc, mảng ca dao nói về tình yêu đôi lứa đã góp phần không nhỏ để đưa đôi lứa đến gần với nhau hơn. Giữa những hà khắc của xã hội, những ngăn cách của mẹ cha, ca dao vượt qua mọi rào cản đó để cất lên tiếng hát của tình yêu.

Phân tích bài ca dao Hôm qua tát nước đầu đình – Bài mẫu 3

Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam có những bài ca dao trữ tình rất hay thuộc chủ đề tình yêu nam nữ, hồn nhân hay gia đình. Những vần ca dao này được truyền tụng trong dân gian đời này qua đời khác với nhiều mến chuộng.

Trong tình yêu trái gái, có lẽ cái khó khăn nhất là lời nói đầu tiên. Khó lắm mới được dịp trực tiếp gặp người con gái mình thầm yêu trộm nhớ. Với những dịp gặp nhau như thế, người con trai phải tìm ngay ra một cớ nào đó để mở lời đầu tiên này.

Trong bài ca dao "Tát nước đầu đình", tình yêu chân thật đã giúp chàng trai tìm ra một cớ, đó là xin lại chiếc áo bỏ quên. Nhờ cái áo mà chàng trai nói được lời khó khăn đầu tiên ấy.

Hôm qua tát nước đầu đình

Bỏ quên cái áo trên cành hoa sen.

Nghe chàng trai nói như thế, thoạt đầu cô gái cũng tin ngay. Vì không tin sao được, vì từ thời gian (hôm qua), nơi chốn (đầu đình) cho đến vị trí (trên cành hoa sen), tất cả đều được xác định và đều phù hợp với công việc của chàng trai tát nước ở đó nên mới quên. Nhưng rồi cô gái bỗng có một chút nghi ngờ. Phải rồi, sen làm gì có cành và sen vốn mảnh mai mềm yếu ai lại có thể vắt áo lên đó được. Cô gái hiểu ngay việc cái áo bỏ quên chỉ là cái cớ để chàng trai vào đề mở lời tỏ tình với mình. Ánh mắt nàng long lanh kèm theo nụ cười thông cảm như muôn nói: "biết tẩy anh rồi", vì cô ta đã hiểu được tâm trạng thực ý muốn tỏ tình của chàng trai. Chàng trai vẫn ngọt ngào tha thiết: Em được thì cho anh xin.

Lời nói gọn gàng, mạch lạc: được thì cho xin. Nhưng tiếp theo đó chàng trai lại lấp lửng vừa như muốn thăm dò vừa như muốn thắt buộc, đưa cô vào cuộc và nói tiếp ngay: Hay là em để làm tin trong nhà.

Người đẹp chưa kịp trả lời, chàng trai đã đưa ra một câu hỏi vô lí (làm tin cái gì mới được chứ? Vả lại nàng đâu có lượm được chiếc áo để chàng xin). Chính chàng cũng, biết rõ việc bỏ quên chiếc áo là không có thật. Nhưng anh chàng vẫn tảng lờ tiếp tục nói như muốn gợi tình thương yêu trong lòng thiếu nữ cho nên trước sự thiết tha chân tình đó, cô gái đang trong tâm trạng bàng hoàng của giây phút đầu tiên nhắp men say tình ái thì lại nghe thảnh thót bên tai những lời kể lể chân tình:

Áo anh sứt chỉ đường tà,

Vợ anh chưa có, mẹ già chưa khâu.

Áo anh sứt chỉ đã lâu,

Mai mượn cô ấy về khâu cho cùng.

Bốn câu nói chân thật nói liền một mạch không khỏi làm cho cô gái xao xuyến, cô nghĩ rằng xin áo thì cứ việc xin, việc gì phải kể lể hoàn cảnh gia đình của anh ra làm gì? Nhưng đối với chàng trai thì cho rằng nhờ nói như thế anh đã chuyển tới cô một tỏ bày quan trọng là mẹ anh đã già, anh chưa có vợ: "Áo anh sứt chỉ đã lâu" rất cần một người kết giúp lại. Lời nói chân thành không khỏi làm rung động trái tim người thiếu nữ, nhất là đường kim mũi chỉ trong gia đình vốn là thiên chức của người phụ nữ.

Thổ lộ được tâm sự của mình, chàng trai liền khéo chuyển lại cách xưng hô một cách tế nhị: Mai mượn cô ấy về khâu cho cùng.

Cô ấy? Lại cô nào nữa ngoài người đang đối diện với anh. Tuy nhiên người đối thoại với anh cũng có thể hiểu là một cô nào khác. Anh chàng vẫn dùng lối xưng hổ lấp lửng "cô ấy" thay vì một tiếng "em" thân mật vội vàng có thể làm cho cô gái thẹn thùng bỏ đi thì việc tỏ tình sẽ thất bại. Danh xưng "cô ấy" đã chuyển bài ca sang hướng mới.

Khâu rồi anh lại trả công,

Đến khi lấy chồng anh sẽ giúp cho.

Giúp em một thúng xôi vò,

Một con lợn béo, một vò rượu tăm

Giúp em đôi chiếu em nằm,

Đôi chăn em đắp, đôi tằm em đeo.

Giúp em quan tám tiền cheo,

Quan năm tiền cưới lại đèo buồng cau.

"Cô ấy" không còn là cô gái được áo để chàng xin mà đã trở thành người thiếu nữ khâu giúp áo cho chàng. Trả lại áo chỉ là ơn nhưng khâu giúp áo mới là tình. Mà đã là tình yêu chân thật tất phải đi đến hôn nhân, vì vậy chàng nói ngay đến chuyện đồ sính lễ để diễn tả với cô gái một lễ cưới chu tất với những đồ sính lễ hậu hĩnh. Cô gái nào nghe vậy lại không xao xuyến hãnh diện, lòng đầy mĩ cảm. Đến đây, từ "cô ấy" đã nhẹ nhàng chuyển sang từ "em" thân mật nồng nàn:

Giúp cho đôi chiếu em nằm

Đôi chăn em đắp, đôi tằm em đeo.

Trong câu "đến khi lấy chồng" chàng trai vẫn lấp lửng không nói lấy ai, nhưng cô gái thông minh suy nghĩ chỉ nhận khâu giúp một đường tà sút chỉ mà lại được trả công hậu hĩnh bằng cả đồ sính lễ. Với linh cảm nhạy bén cô gái nhận ra cái anh chàng này thành thật muốn kết duyên vợ chồng cùng mình.

Bài "Tát nước đầu đình" đã diễn tả cuộc giao duyên hồn nhiên chân thành nơi thôn dã, qua những lời lấp lửng tài hoa duyên dáng của những người sống nơi đồng nội. Tứ thơ lại đặc sắc tài tình với các mạch thơ đầy uyển chuyển bất ngờ. Bài "Tát nước đầu đình" tuy là một câu chuyện được tạo dựng nhưng vẫn đầy đủ dí dỏm ý vị và hấp dẫn.