Đề thi học sinh giỏi bài Đất nước

Tuyển tập Đề thi học sinh giỏi bài Đất nước cực hay, chi tiết, đầy đủ nhất dành cho các bạn học sinh giỏi và thầy cô giáo chuyên văn.

Đề thi học sinh giỏi bài Đất nước - Đề số 1

Trong cuốn Nhà văn nói về tác phẩm, Nguyễn Đình Thi có viết :

“Tác phẩm văn học lớn hấp dẫn người ta bởi cách nhìn nhận mới, tình cảm mới về những điều, những việc mà ai cũng biết cả rồi.”

(Sách đã dẫn – NXB Văn học 1988, trang 260)

Anh/chị hãy giải thích và làm sáng tỏ ý kiến trên bằng việc phân tích sức hấp dẫn của 9 câu đầu đoạn trích “Đất Nước” (trích trường ca “Mặt đường khát vọng” của Nguyễn Khoa Điềm.

Yêu cầu về kĩ năng

– Nắm phương pháp làm bài nghị luận văn học – qua việc phân tích một tác phẩm (một đoạn trích) để làm rõ một vấn đề lí luận văn học.

– Bố cục mạch lạc, văn viết đúng phong cách.

– Không mắc các lỗi diễn đạt, trình bày sạch đẹp.

Yêu cầu về kiến thức

Học sinh cần có kiến thức về lí luận văn học, kết hợp hiểu biết sâu sắc về một tác phẩm với những phát hiện theo hướng yêu cầu của nhận định.

Sau đây là một số gợi ý :

* Giải thích nhận định

– Đây là một hình thức định nghĩa tác phẩm văn học lớn, mà sâu xa cũng chính là định nghĩa về nhà văn lớn.

(“Chỉ có các tài năng lớn mới tạo ra những nét nghệ thuật độc đáo, có ý nghĩa lớn, thể hiện trong hình tượng, chi tiết, cách nhìn, giọng điệu.” – Ngữ Văn 10 Nâng cao, tập 1, trang 60).

– Cách nhìn nhận (cách nhìn) là sự bộc lộ thái độ, quan điểm, lập trường tư tưởng …của nhà văn ; tình cảm là thế giới tâm hồn đa dạng, phức hợp với những rung động thẩm mĩ của người cầm bút.

– “cách nhìn nhận mới, tình cảm mới về những điều, những việc mà ai cũng biết cả rồi” là sự nhấn mạnh vào cá tính sáng tạo của nhà văn lớn – vốn là nhân tố quyết định, làm cho đời sống văn học luôn phong phú, đa dạng, mới mẻ, không rập khuôn, sáo mòn.

* Nhận định trên vừa nêu lên vai trò của cái nhìn, tình cảm trong hành trình nghệ thuật của nhà văn, vừa xác định giá trị của cá tính sáng tạo mà nhà văn ấy để lại trong đời sống văn học.

* Phân tích tác phẩm văn học

Học sinh phân tích theo hướng nhận định đã nêu. Chú ý các điểm cơ bản sau đây :

– Cách nhìn nhận mới, tình cảm mới được nhà văn thể hiện trong cả nội dung và hình thức của tác phẩm.

Đề thi học sinh giỏi bài Đất nước - Đề số 2

“Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn

Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc

Tóc mẹ thì bới sau đầu

Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn

Cái kèo, cái cột thành tên

Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng

Đất Nước có từ ngày đó…

Đất là nơi anh đến trường

Nước là nơi em tắm

Đất Nước là nơi ta hò hẹn

Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm

Đất là nơi “con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc”

Nước là nơi “con cá ngư ông móng nước biển khơi””

(Trích Đất Nước, Nguyễn Khoa Điềm, Ngữ văn 12, Tập một, Nxb Giáo dục Việt Nam, 2018, trang118,119)

Cảm nhận của anh/chị về hình tượng Đất Nước trong đoạn thơ trên. Từ đó nhận xét cách nhìn mới mẻ về Đất Nước của tác giả Nguyễn Khoa Điềm

Gợi ý :

Cảm nhận hình tượng Đất Nước trong đoạn trích; nhận xét cách nhìn mới mẻ về Đất Nước của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm