Dàn ý phân tích khổ thơ 5 và 6 trong bài thơ Sóng

Tổng hợp Dàn ý phân tích khổ thơ 5 và 6 trong bài thơ Sóng do Top lời giải sưu tầm và biên soạn. Qua dàn ý và các bài văn mẫu được biên soạn ngắn gọn, chi tiets, hay nhất dưới đây sẽ giúp các bạn có thêm tài liệu, các cách hành văn khác nhau, qua đó có thể tiếp cận tác phẩm với cái nhìn đa chiều, mới mẻ hơn. Mời các bạn cùng xem!

Dàn ý phân tích khổ thơ 5 và 6 trong bài thơ Sóng - Mẫu số 1

1. Mở bài

- Giới thiệu qua tác giả Xuân Quỳnh là một gương mặt tiêu biểu của phong trào thơ trẻ chống Mĩ.

- Thơ Xuân Quỳnh là một hồn thơ rất đỗi trẻ trung, tươi mát, đầy nữ tính. Đặc điểm đặc sắc trong thơ tình yêu của Xuân Quỳnh là: Vừa khát khao một tình yêu lý tưởng, vừa hướng tới hạnh phúc thiết thực của đời thường. Tất cả những điều ấy được thể hiện trong một hồn thơ giản dị, tự nhiên và hồn nhiên. Có thể nói, cùng với “Thuyền và biển”, “Thơ tình cuối mùa thu”, bài thơ “Sóng” đã kết tinh được tất cả những gì là sở trường nhất của hồn thơ Xuân Quỳnh.

2. Thân bài

- Hình tượng trung tâm và nổi trội trong bài thơ là hình tượng "Sóng", bao trùm cả bài thơ là hình tượng: Sóng.

Sức sống và vẻ đẹp tâm hồn của nhà thơ trẻ cũng như mọi sáng tạo nghệ thuật trong bài thơ đều gắn liền với hình tượng sóng. Cả bài thơ là những con sóng tâm tình của một người phụ nữ được khơi dậy khi đứng trước biển cả.

“Sóng” là một trong những hình tượng ẩn dụ, nó là sự hóa thân của cái tôi trữ tình của Xuân Quỳnh. “Sóng” và “em”, vừa hòa hợp là một, lại vừa phân đôi để soi chiếu, cộng hưởng. Tâm hồn người phụ nữ đang yêu soi vào sóng để thấy rõ lòng mình, nhờ sóng để biểu hiện những trạng thái của lòng mình.

=> Với hình tượng sóng, có thể nói Xuân Quỳnh đã tìm được một cách thể hiện thật xác đáng tâm trạng của người phụ nữ trong tình yêu.

- Hình tượng sóng đã gợi ra trong cả bài thơ bằng âm điệu: Bài thơ có một âm hưởng dào dạt, nhịp nhàng, lúc sôi nổi trào dâng, lúc thì thầm sâu lắng, gợi âm hưởng của những đợt sóng miên man, vô tận. Âm hưởng ấy được tạo dựng nên bởi thể thơ năm chữ, với những câu thơ liền mạch, từng không ngắt nhịp, các khổ thơ được gắn kết với nhau bằng cách nối vần (“Khi nào ta yêu nhau”… “Con sóng dưới lòng sâu”).

=> Nhịp sóng đó cũng chính là nhịp lòng của tác giả, một tâm trạng đang xao động, trào dâng, miên man và chất chứa những khát khao, rạo rực.

- Khổ 5: Tình yêu luôn đi liền với nỗi nhớ. Tâm hồn đang yêu ở đây luôn soi vào sóng để diễn tả cái sâu sắc, bao la của nỗi nhớ trong lòng mình, nó choán đầy cả tầng sâu và bề rộng, nó chiếm lĩnh trọn cả thời gian, cả ngày lẫn đêm:

Con sóng dưới lòng sâu

…

Ngày đêm không ngủ được

- Sóng như nỗi lòng của người con gái vậy: “Lòng em nhớ đến anh - Cả trong mơ còn thức” => Em “thức” cả trong mơ => Nỗi nhớ không chỉ chiếm lĩnh ý thức mà còn thấm sâu vào tiềm thức.

- Khổ 6: Tình yêu rất sôi nổi, nồng nhiệt của Xuân Quỳnh cũng lại là một tình yêu chân thành và trong sáng, một tình yêu đòi hỏi sự gắn bó thủy chung. Như mọi con sóng dù “muôn vời cách trở” nhưng vẫn hướng vào bờ và nhất định tới bờ, thì lòng em cũng thế:

Dẫu xuôi về phương Bắc

…

Hướng về anh - một phương

=> Đứng trước biển, cũng là đối diện với sự vô cùng vô tận của không gian, sự vô thủy vô chung của thời gian và thấy đời người thật ngắn ngủi… Xuân Quỳnh muốn được có mặt mãi trên cõi đời này. Để được sống, được bất tử trong tình yêu. Sống trong tình yêu là hạnh phúc, là khát vọng vĩnh hằng.

=> Bài thơ kết thúc, nhưng những con sóng trong trái tim say đắm của Xuân Quỳnh vẫn cồn cào trong ngực, trong lồng ngực của những đôi lứa yêu nhau… Con sóng tình yêu không bao giờ ngừng nghỉ. Mãi mãi dào dạt, “bồi hồi trong ngực trẻ”.

3. Kết bài

- Khẳng định hình tượng sóng đã làm cho bài thơ thành công.

- Tình yêu luôn luôn quan trọng với cuộc sống của mỗi con người, mỗi chúng ta ai cũng có quyền yêu và được yêu. Và tình yêu của tuổi trẻ là tình yêu mãnh liệt và cảm xúc trong sáng nhất.

Dàn ý phân tích khổ thơ 5 và 6 trong bài thơ Sóng - Mẫu số 2

1. Khổ thơ thứ nhất bằng thủ pháp nhân hóa và ẩn dụ, nhà thơ mang đến cho nguời đọc nỗi nhớ của sóng về bờ đồng thời cũng là nỗi nhớ của em về anh.

* Nỗi nhớ vốn là sự sống của tình yêu, là chất men say đánh thức trái tim của tuổi trẻ. Vì vậy, đây là một khổ thơ đặc biệt nhất trong bài thơ “Sóng” vì chỉ nó có sáu câu. Phải chăng nỗi nhớ quá lớn lao không thể chứa đựng nổi trong bốn câu chật hẹp thông thường nên Xuân Quỳnh đã kéo dài thêm để có đủ ngôn ngữ để diễn tả lòng mình.

– Bốn câu đầu là nỗi nhớ của sóng về bờ. Nỗi nhớ của sóng tràn ngập khắp mọi không gian, thời gian.

Con sóng dưới lòng sâu

Con sóng trên mặt nước

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được

+ Hai câu thơ đầu với hình thức lặp cấu trúc quyện hòa cùng nghệ thuật đối “dưới lòng sâu” – “trên mặt nước” tạo nên sự điệp trùng của những con sóng với nhiều dạng thức khác nhau.

++ Điệp ngữ “con sóng” rồi lại “con sóng” làm nhịp thơ trở nên hối hả, gấp gáp. Sóng biển như đang dồn dập, trào dâng, miên man vỗ bờ.

++ Sóng không chỉ “dữ dội – dịu êm”; “ồn ào – lặng lẽ” mà sóng còn hiện diện “dưới lòng sâu” (sóng ngầm – không gian chiều sâu), “trên mặt nước” (sóng nổi – không gian chiều rộng). Có con sóng nhớ nhung dữ dội tung bọt trắng xóa trên mặt biển ngày đêm gào thét cùng đại dương; nhưng cũng có con sóng ngầm dưới lòng sâu cồn cào da diết. Đó cũng là nỗi nhớ của sóng, của em vừa có chiều sâu vừa có chiều rộng.

+ Nỗi nhớ của sóng không chỉ tràn ngập khắp không gian mà còn tràn ngập khắp thời gian “ngày – đêm”:

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được

++ Từ “ôi” như tiếng thốt ngỡ ngàng khi bắt gặp sự tương đồng kỳ diệu giữa một bên là hiện tượng tự nhiên kỳ thú và một bên là trái tim người phụ nữ đang rạo rực yêu thương, nhung nhớ.

++ Phép nhân hoá “Ôi con sóng nhớ bờ” – gợi lên thật sinh động hình ảnh những con sóng biển ngày đêm cuống quýt xô nhau vào bờ như nỗi nhớ bao la từ khơi xa tìm về bến đợi.

++ Sóng nhớ bờ đến độ “ngày đêm không ngủ được”. Không ngủ được là vì sóng không biết ngủ, vì nếu ngủ sóng sẽ không còn là nó nữa. Và cũng bởi, không ngủ được là vì thao thức, vì khao khát được gặp bờ.

– Hai câu thơ cuối là lúc mà hình tượng “em” hiện ra với nỗi lòng nồng nàn, băn khoăn, bồn chồn, thao thức, nhớ nhung:

Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức

+ Chữ “Lòng” là từ ngữ bộc lộ sự chân thành, là tiếng nói sâu thẳm của tâm hồn. “Lòng” là chốn sâu kín nhất của tâm hồn con người nhất lại là tâm hồn người phụ nữ. Lòng là kết tinh của tình cảm được chưng cất trong một thời gian dài, đã được thử thách qua năm tháng. Vì vậy tấm lòng ấy không chút hời hợt mà đã là gan, là ruột của người phụ nữ rồi. Cho nên khi nói “Lòng em nhớ đến anh” dường như Xuân Quỳnh đã dốc hết cả nỗi lòng mình để nghiêng hết về phương anh.

+ Nếu sóng nhớ bờ thì em nhớ anh. Nỗi nhớ vốn là quy luật của tình yêu muôn thuở. Nỗi nhớ không chỉ có mặt trong thời gian được ý thức (khi chưa ngủ) mà còn gắn với tiềm thức – thời gian trong mơ (thao thức cả trong mơ). Như vậy có thể nói đây là một nỗi nhớ thường trực trong trái tim của người phụ nữ khi yêu. Hình tượng thơ cho thấy những khát khao mãnh liệt của người phụ nữ: sóng khao khát được có bờ – em khao khát được có anh.

2. Khổ thơ thứ hai là tiếng nói thể hiện sự thủy chung của người con gái trong tình yêu:

Nơi nào em cũng nghĩ

Hướng về anh một phương

– Hai câu đầu với cặp từ “dẫu” kết hợp phép điệp cấu trúc đã tạo nên một điều kiện thử thách – thử thách lòng dũng cảm, thử thách sự thủy chung:

Dẫu xuôi về phương Bắc

Dẫu ngược về phương Nam

+ Cặp động từ “xuôi”, “ngược” nếu tách ra thì nó chỉ là những động từ chỉ hoạt động thông thường. Nhưng nếu ghép lại ta sẽ được những từ ngữ như: “xuôi ngược”, “ngược xuôi”, hay “xuôi nam”, “ngược bắc”. Lúc ấy những động từ ấy sẽ phát huy ý nghĩa chỉ sự vất vả, truân chuyên, khó nhọc, gian nan của con người trong hành trình nhọc nhằn của đời mình.

+ Nam – Bắc là khoảng cách địa lý xa xôi, cách trở, vốn là khó khăn, trở ngại lớn nhất trong tình yêu. Ở đây, Xuân Quỳnh viết ngược lại cách hiểu thông thường ở cụm từ “xuôi bắc” – “ngược nam” phải chăng qua đó nhà thơ đã hé lộ những trắc trở éo le, những khó khăn, thử thách của mình. Ý thơ qua đó đã gợi một quyết tâm lớn của người phụ nữ: với em, khó khăn, thử thách càng lớn thì sự thủy chung và tình yêu em dành cho anh lại càng cao.

– Hai câu sau như một sự khẳng định, một lời thề thủy chung:

“Nơi nào em cũng nghĩ

Hướng về anh – một phương”

+ Hai chữ “nơi nào” gợi lên không gian vô cùng. Nỗi nhớ, tình yêu em dành cho anh hiện diện ở mọi không gian, mọi lúc, mọi nơi. “Nghĩ” là trạng thái lý trí gợi sự day dứt, ám ảnh thường trực. Nếu “nhớ” chỉ là bất chợt, thì “nghĩ” là tình cảm trăn trở, suy tư sâu sắc, chín chắn. “Nghĩ” không chỉ là nhớ mà còn là âu lo, lo lắng, khắc khoải vì người mình yêu.

+ “Hướng về anh” là đã toàn tâm, toàn ý; còn “một phương” thì nơi em hướng về là bất di bất dịch. Đất trời có bốn phương tám hướng nhưng trong vũ trụ tình yêu thì em chỉ có một phương duy nhất để quay về – đó chính là phương anh – bến bờ hạnh phúc của em.

3. Nghệ thuật 

Thành công của đoạn thơ là nhờ vào một số thủ pháp nghệ thuật: Thể thơ năm chữ giàu nhịp điệu rất phù hợp để diễn tả nhịp sóng và nhịp lòng. Sử dụng nhiều biện pháp tu từ: Ẩn dụ, nhân hóa, đối lập, lặp cấu trúc… Ngôn ngữ thơ mộc mạc, giản dị, nhưng cũng không kém phần tinh tế. Cách xây dựng hai hình tượng song hành: sóng và em độc đáo. Sóng vừa là sóng biển vừa là sóng lòng của người phụ nữ đang yêu. Giọng thơ khi dạt dào sôi nổi, khi đằm thắm dịu dàng, trẻ trung.

Phân tích khổ thơ 5 và 6 trong bài thơ Sóng - Bài mẫu

     Xuân Quỳnh là một nữ thi sĩ có phong cách nghệ thuật độc đáo. Những sáng tác của nhà thơ vừa mang nét mạnh mẽ, táo bạo lại vừa đằm thắm, thiết tha. Xuân Quỳnh đã đóng góp cho nền thơ Việt Nam rất nhiều tập thơ hay và ý nghĩa. Trong đó phải kể đến các tập thơ: Hoa dọc chiến hào (1968), Sân ga chiều em đi (1984)... Bài thơ “Sóng” là một trong những bài thơ hay và đặc sắc nhất.

     “Sóng” được Xuân Quỳnh sáng tác vào năm 1967 trong những ngày kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra ác liệt. Bài thơ nhằm bày tỏ nỗi nhớ nhung và khát vọng trong tình yêu của người phụ nữ. Đó cũng là những tình cảm đẹp đẽ nhằm trao tặng cho người mình yêu. Điều đó được thể hiện rõ ràng nhất trong hai khổ thơ năm và sáu của bài thơ:

Con sóng dưới lòng sâu

Con sóng trên mặt nước

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được

Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức

Dẫu xuôi về phương Bắc

Dẫu ngược về phương Nam

Nơi nào em cũng nghĩ

Hướng về anh - một phương

     Nói về tình yêu có rất nhiều nhà thơ lấy những hình ảnh khác nhau để biểu trưng cho thứ tình cảm ấy và Xuân Quỳnh đã lựa chọn hình tượng “sóng” để biểu thị cho tình yêu xuyên suốt trong bài thơ. Sóng là hiện thân cho tình yêu, cho người con gái đang yêu. Sóng cũng mang đến nhiều cung bậc cảm xúc cho người đọc. Hình tượng sóng trong hiện thực mà chúng ta thường thấy nó cũng như vậy, có rất nhiều những trạng thái khác nhau, thậm chí là đối ngược nhau như: “Dữ dội và dịu êm/ Ồn ào và lặng lẽ”. Nhờ vào những liên tưởng về hình tượng con sóng mà chúng ta thấy được những đặc trưng của tình yêu đôi lứa mà được biểu hiện chủ yếu bằng nỗi nhớ:

Con sóng dưới lòng sâu

Con sóng trên mặt nước

Ôi con sóng nhớ bờ

     Bằng việc lặp lại hai lần từ “con sóng” và đi kèm với nó là những vị trí khác nhau. “Sóng trên mặt nước” là con sóng ở bề nổi bên trên mà người ta có thể dễ dàng thấy được còn sóng dưới lòng sâu là những con sống ngầm dưới mặt nước ta khó lòng có thể biết được. Như ta đã biết sóng là biểu trưng cho tình yêu, cho nỗi nhớ. Trong tình yêu, khi người ta xa cách nhau thường đem lại sự nhớ nhung tha thiết. Có những người đem nỗi nhớ nhung đó giấu trong lòng, không thổ lộ với ai và cũng có những người họ bày tỏ, biểu hiện nỗi nhớ đó ra bên ngoài. Chúng ta có thể dễ dàng thấy được sóng là một hình ảnh hàm súc, gợi tả, gợi cảm và cũng là nét đặc sắc trong phong cách nghệ thuật của Xuân Quỳnh.

     Sóng là hình ảnh biểu trưng trạng thái bất ổn định của tình yêu. Xuân Quỳnh đã bày tỏ nỗi nhớ trong tình yêu bằng hình ảnh ẩn dụ, tượng trưng “Ôi con sóng nhớ bờ”, “sóng” còn là biểu tượng cho người con gái trong tình yêu khi nhớ về người con trai đó là “bờ”. “Sóng” và “bờ” là hai hình ảnh sóng đôi nhau ngoài đời thực, con “sóng” dù có đi xa tới mấy cũng trở về với “bờ”. Khi rời xa nhau thì sự nhớ nhung lại trỗi dậy mạnh mẽ đến nỗi “Ngày đêm không ngủ được”. Nỗi nhớ thường trực biến thành sự thao thức đến nỗi không ngủ. Đến đây ta có thể thấy được sự quen thuộc mà những ai đã và đang yêu đều từng trải qua. Không chỉ sử dụng hình ảnh ẩn dụ mà Xuân Quỳnh còn biểu lộ trực tiếp:

Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức

     Từ “sóng” với “bờ” đã chuyển sang thành “anh” với “em”. Anh với em giống với con sóng và bờ kia, cũng chứa đựng những cung bậc cảm xúc như vậy đó là nỗi nhớ trong em cũng không thua kém gì với sóng. Nếu như “sóng” ngày đêm không ngủ, thao thức thì em ở một cấp độ cao hơn đó là thức ở chính trong giấc mơ của mình. Ý nói rằng dù thức hay ngủ thì nỗi nhớ vẫn xâm chiếm. Nỗi nhớ ấy còn được nhấn mạnh hơn nữa trong bốn câu tiếp theo:

Dẫu xuôi về phương Bắc

Dẫu ngược về phương Nam

Nơi nào em cũng nghĩ

Hướng về anh - một phương

     Tác giả đã sử dụng phép đối lập giữa “Bắc và Nam”, giữa “xuôi và ngược” để thể hiện nỗi nhớ và tình yêu tha thiết của cô gái với chàng trai. Thông thường người ta thường nói “xuôi Nam”, “ngược Bắc” nhưng Xuân Quỳnh đã nói ngược lại qua đó cho thấy tình yêu không theo một quy luật chủ thể, có thể đi ngược lại với thực tế. Có thể nói dù ở bất cứ đâu, dù có muôn vàn những khó khăn, cách trở thì người con gái ấy vẫn thủy chung, son sắt một lòng với người mình yêu thương.

     Đoạn thơ thể hiện những tâm tình xao xuyến, trăn trở đi kèm với những nồng nhiệt say mê của người con gái trong tình yêu. Qua đó cũng thể hiện nỗi khát vọng tình yêu, khát khao được yêu thương được nếm trải những cung bậc tình yêu trong cuộc sống của nhà thơ.

---/---

Như vậy, Top lời giải đã vừa cung cấp những dàn ý cơ bản cũng như một số bài văn mẫu hay phân tích khổ thơ 5 và 6 trong bài thơ Sóng để các em tham khảo và có thể tự viết được một bài văn mẫu hoàn chỉnh. Chúc các em học tốt môn Ngữ Văn !