Dàn ý phân tích khổ 1 bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng

Tây Tiến là bài thơ đặc sắc của Quang Dũng. Đây cũng là bài thơ tiêu biểu thể hiện rõ sự tinh tế trong hồn thơ và tài hoa trong ngòi bút nghệ thuật của nhà thơ. Dưới đây là dàn ý phân tích khổ 1 bài thơ “Tây Tiến” ngắn gọn, hay nhất

Dàn ý phân tích khổ 1 bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng - Mẫu 1

Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Quang Dũng

- Giới thiệu bài thơ Tây Tiến

Thân bài:

- Hai dòng thơ đầu: Nỗi nhớ bao trùm, mạch cảm hứng chủ đạo của bài thơ

+ “Sông Mã”, “Tây Tiến” đều như trở thành những người thân thương ruột thịt mà Quang Dũng dành trọn tình cảm nhớ thương.

+ “Nhớ chơi vơi” là nỗi nhớ lạ lùng của những người lính từ phố thị.

=> Núi rừng Tây Bắc đã khắc vào tâm hồn của họ những kỷ niệm không bao giờ quên, đồng thời cũng là nỗi trống trải lạc lõng trong lòng tác giả.

- Hai câu thơ tiếp:

+ “Sài Khao”, “Mường Lát” là những địa danh gợi nhắc về địa bàn hoạt động của binh đoàn Tây Tiến, mở rộng sang các không gian khác trong bài thơ.

+ Nỗi nhớ ở đây dường như dàn trải khắp vùng không gian rộng lớn, mỗi một nơi bước chân tác giả đi qua, ông đều dành những tình cảm yêu thương đặc biệt, trở thành kỷ niệm khắc sâu trong lòng.

+ Những kỷ niệm nhỏ như sự “mỏi” sau chặng hành quân, ngọn đuốc hoa bập bùng trong đêm tối đều chứng minh nỗi nhớ lớn lao của tác giả.

- Bốn câu thơ tiếp “Dốc…xa khơi”:

+ Gợi sự hiểm trở của núi rừng Tây Bắc, sự vất vả và những nỗ lực kiên cường của người lính chiến khi hành quân.

+ “Súng ngửi trời” là hình ảnh nhân hóa thú vị, thể hiện tâm hồn lãng mạn, hồn nhiên và hài hước của người lính chiến trong gian khổ.

+ “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi” là vẻ đẹp của sự sống, sự thi vị lãng mạn giữa núi rừng hoang vu, gợi sự bình yên, chốn dừng chân cho người lính.

- Hai câu thơ “Anh bạn…quên đời”:

+ Sự hy sinh cao cả của người lính chiến, tư thế hiên ngang, oai hùng sẵn sàng xả thân vì Tổ quốc.

+ Niềm xót xa cùng với sự cảm phục tinh thần hy sinh của Quang Dũng dành cho đồng đội.

- Bốn câu kết đoạn: “Chiều chiều…nếp xôi”

+ Vẻ oai linh, hùng vĩ của núi rừng Tây Bắc với kết cấu thơ tân kỳ, dùng động từ mạnh, thêm vào đó là sự nguy hiểm rình rập nơi rừng thiêng nước độc của ác thú.

+ Sự bừng tỉnh khỏi kỷ niệm của tác giả, quay về hiện thực với nỗi nhớ tha thiết, nồng nàn, nhớ tình quân dân ấm nồng với nắm xôi, hương lửa những ngày còn chiến đấu.

Kết bài:

- Khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ.

Dàn ý phân tích khổ 1 bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng - Mẫu 2

I. Mở bài:

     Giới thiệu chung về tác giả Quang Dũng và bài thơ Tây Tiến.

     Dẫn dắt giới thiệu khổ thơ thứ nhất.

     “Tây Tiến” là bài thơ của người lính nói về người lính – anh Vệ quốc quân thời chín năm kháng chiến chống Pháp gian khổ, hào hùng. Những kỉ niệm thời cầm súng chiến đấu, những tình cảm dành cho mảnh đất, cho đồng đội cùng dầm mưa dãi nắng biết bao tháng ngày được Quang Dũng gửi qua nỗi nhớ da diết mà mênh mang, sôi trào. Khổ thơ đầu tiên của tác phẩm được nhiều người đọc đặc biệt ấn tượng khi tìm hiểu và cảm nhận.

II. Thân bài:

1. Giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm:

a. Tác giả:

     Quang Dũng là một nhà thơ của miền xứ Đoài mây trắng, nay thuộc Hà Tây, Hà Nội.

     Tác giả là một nhà thơ có tài vì “trong thơ có nhạc, có họa”.

     Là một hồn thơ trung hậu, thiết tha với đất nước, con người quê hương dân tộc; một cái tôi hào hoa, thanh lịch, giàu chất lãng mạn xong lại rất mực hồn nhiên, chân chất.

b. Tác phẩm:

     Xuất xứ: tập “Mây đầu ô” (1986).

     Hoàn cảnh sáng tác: năm 1948, Quang Dũng phải dời đơn vị mình chuyển sang đơn vị khác tại Phù Lưu Chanh.

     Bài thơ được viết trong nỗi nhớ, là kỉ niệm của nhà thơ về những tháng ngày sống cùng đồng đội trong đoàn quân Tây Tiến.

     Cảm hứng chủ đạo của tác phẩm: một nỗi nhớ mênh mang, da diết về những kỉ niệm đẹp trên chiến trường, với đồng đội, với đoàn quân Tây Tiến hào hùng, hào hoa, qua những tháng ngày gian lao mà đáng nhớ.

2. Phân tích khổ thơ 1:

     Ngay hai câu thơ đầu của tác phẩm, Quang Dũng đã gợi ra một nỗi nhớ da diết, thương yêu dành cho sông Mã, cho miền Tây, cho núi rừng một thời thân thuộc:

Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi

Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi

     Tiếng gọi “Tây Tiến ơi” nghe sao thân quen, tha thiết mà quặn lòng đến vậy! Từ “ơi” bắt vần với từ láy “chơi vơi” đã giúp tác giả tạo ra âm hưởng sâu lắng, thầm thể hiện nỗi bồi hồi nhớ mong đang ngập tràn trong tâm hồn, trái tim người lính xưa. Điệp từ “nhớ” trong câu thơ thứ hai như thu trọn lại để biểu lộ tâm trạng, cảm xúc rõ nét nhất của người lính Tây Tiến khi nghĩ về sông Mã, miền rừng núi một thời gắn bó và cả đoàn quân với biết bao kỉ niệm. Đến với hai câu thơ tiếp theo, nhà thơ nhắc đến một loạt các địa danh, bản làng như để nhắc nhớ đến nhiều kỉ niệm:

Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi

Mường Lát hoa về trong đêm hơi

     Đó là kỉ niệm về những cuộc hành quân gian nan, thử thách qua các bản, các mường xa xôi, hoang dã, thử thách ý chí, tinh thần người lính Tây Tiến.

     Những câu thơ tiếp theo đã phác họa ra trước mắt người đọc khung cảnh một bức tranh núi rừng hùng vĩ, hoang sơ và hình ảnh người lính hào hùng, mạnh mẽ:

Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm

Heo hút cồn mây súng ngửi trời

Ngàn thước lên cao ngàn thước xuống

Nhà ai Pha Luông mưa sa khơi

     Điệp từ “dốc” trong câu thơ đã gợi ra rõ nét nhất sự hùng vĩ của thiên nhiên. Các thanh trắc trong đoạn thơ đi cùng những từ láy “khúc khuỷu”, “thăm thẳm” mà Quang Dũng tinh tế lựa chọn đã gợi ra sự gập ghềnh, gian truân người lính Tây Tiến phải vượt qua trên đường hành quân.

     Một từ “heo hút” được nhà thơ đưa lên đặt đầu câu thơ đã tái hiện chân thực một khung cảnh đầy xa xôi, hẻo lánh, quạnh hiu của thiên nhiên núi rừng nơi đây.

     Cụm từ “súng ngửi trời”, một cách đầy tinh tế, đã giúp nhà thơ thể hiện được tinh thần lạc quan của người lính, dẫu có bao gian lao, thử thách, họ vẫn hiên ngang, chủ động, sẵn sàng vượt qua và giữ mãi tinh thần lạc quan, yêu đời.

     Điệp từ “ngàn thước” kết hợp cùng phép đối lập “lên – xuống”, “cao – thấp” đã góp phần giúp cho bài thơ của Quang Dũng giàu chất họa hơn, người đọc thơ nhờ vậy “không chỉ ngậm nhạc mà còn thưởng tranh”.

     Câu thơ “Nhà ai Pha Luông mưa sa khơi” mang nhiều thanh bằng đã tạo nên sự mềm mại cho câu thơ, đồng thời gợi ra một tâm trạng bâng khuâng, tha thiết, nhẹ nhàng và một tâm hồn rất đỗi thanh thản, thảnh thơi. Nếu như mưa trong thơ xưa thường gợi ra cái lạnh và lòng buồn thì ở thơ Quang Dũng, mưa không lạnh lẽo thê lương mà êm đềm, thơ mộng và bình yên đến lạ.

     Trên nền cảnh thiên nhiên núi rừng hùng vĩ ấy, hình ảnh người lính Tây Tiến hiện lên thật đẹp với sự hi sinh bi tráng, cao cả:

Anh bạn dãi dầu không bước nữa

Gục lên súng mũ bỏ quên đời

Chiều chiều oai linh thác gầm thét

Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người

     Cách nói “Anh bạn dãi dầu không bước nữa/ Gục lên súng mũ bỏ quên đời” là một cách nói giảm nói tránh làm giảm đi nhiều sự đau thương, mất mát – một sự thực buồn mà bất kì một người lính nào cũng có thể phải đối mặt trên đường hành quân gian khổ.

     Hai câu thơ cuối: “Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói/ Mai Châu mùa em thơm nếp xôi” gợi liên tưởng về Mai Châu với hình ảnh khói cơm nếp, hình ảnh những con người Tây Bắc chân chất, hiền hậu – những tấm lòng thơm thảo chở che, chia sẻ khó khăn với người lính.

III. Kết bài:

     Khẳng định lại giá trị nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ:

     Trong khổ thơ đầu bài thơ “Tây Tiến” của nhà thơ Quang Dũng, thủ pháp cường điệu, tương phản hay những từ láy gợi hình, gợi cảm đã được tác giả sử dụng một cách khéo léo và tinh tế. Sau tất cả, khung cảnh thiên nhiên miền Tây hùng vĩ và hình ảnh người lính hào hùng đã được khắc họa một cách đậm nét, để lại nhiều ấn tượng trong lòng người đọc.

Dàn ý phân tích khổ 1 bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng - Mẫu 3

Đoạn 1 bao gồm 14 câu thơ, từ:

“Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi

Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi…

….

Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói

Mai Châu mùa em thơm nếp xôi”

Phân tích khổ 1 Tây Tiến

     Trong 8 câu thơ đầu, từ nỗi nhớ chơi vơi về dòng sông Mã, tác giả đã làm sống dậy một thời kháng chiến gian khổ, hào hùng.

+ Về từ ngữ:

– Điệp từ “nhớ” đã ược lặp lại 2 lần với tiếng gọi đáo “ơi” rất thân thương để nhấn mạnh và tăng chiều sâu của cảm xúc.

– “chơi vơi”: ý chỉ sự trơ trọi giữa khoảng không vô định; thể hiện nỗi nhớ da diết, miên man và có phần lửng lơ khi tác giả sử dụng cụm từ “nhớ chơi vơi”.

– Cách gieo vần “ơi” thể hiện sức lan tỏa của nỗi nhớ.

Tác giả đã khắc họa nên một bức tranh rừng núi đầy hoang sơ và nguy hiểm.

+ Về hình ảnh:

– Sông Mã: Con sông theo suốt bước đường hành quân của người lính.

– Rừng núi: Thiên nhiên gắn bó và luôn đồng hành cùng với người lính.

     Qua đây, tác giả muốn thể hiện nỗi nhớ mênh mông, tha thiết tạo nên âm hưởng của bài thơ, tạo nên chất riêng của bài thơ.

– Các địa danh đã được sử dụng: Sài Khao, Mường Lát; con đường hành quân được miêu tả bằng những từ ngữ “khúc khuỷu”, “thăm thẳm”, “heo hút” thể hiện sự gian khổ, nguy hiểm trên đường hành quân.

     Sự hi sinh bi tráng được thể hiện trong 4 câu thơ tiếp theo qua các từ ngữ: anh bạn; không bước nữa; bỏ quên đời và sử dụng nghệ thuật nói giảm nói tránh để giảm bớt sự đau thương. Bên cạnh đó khắc họa nên một bức tranh rừng núi đầy hoang sơ và nguy hiểm qua các từ ngữ: thời gian (chiều chiều, đêm đêm); không gian (thác gầm thét, cọp trên người).

     Hai câu cuối thể hiện hình ảnh khói cơn nếp Mai Châu ùa về trong tâm trí khiến cho nỗi nhớ càng đong đầy hơn với những con người Tây Bắc hồn hậu, những tấm lòng thơm thảo.

Nghệ thuật đoạn 1 Tây Tiến

     Trong khổ thơ 1, nhà thơ Quang Dũng đã sử dụng nghệ thuật tương phản và cường điệu, cách dử dụng từ láy gợi hình, gợi cảm để khắc họa một bức tranh giàu màu sắc, đường nét.

     Bằng bút pháp hiện thực kết hợp với cảm hứng lãng mạn; chất họa kết hợp với chất nhạc đoạn thơ đã dựng lại con đường hành quân giữa núi rừng Tây Bắc hiểm trở, khắc nghiệt, hùng vĩ và thơ mộng.

     Tái hiện lại con đường hành quân giữa núi rừng Tây Bắc hiểm trở, khắc nghiệt, hùng vĩ và thơ mộng.

+ Nghệ thuật hài thanh: Tác giả sử dụng câu thơ nhiều thanh trắc tạo nên sự trắc trở.

+ Thơ mộng, trữ tình: với các từ ngữ độc đáo, ấn tượng: “hoa về” chứ không phải “hoa nở”; “đêm hơi” chứ không phải “đêm sương”.

Dàn ý phân tích khổ 1 bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng - Mẫu 4

Tây Tiến 

Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!

Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi

Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi

Mường Lát hoa về trong đêm hơi

Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm

Heo hút cồn mây, súng ngửi trời

Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi

Anh bạn dãi dầu không bước nữa

Gục lên súng mũ bỏ quên đời!

Chiều chiều oai linh thác gầm thét

Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người

Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói

Mai Châu mùa em thơm nếp xôi

a. Mở bài:

- Giới thiệu đôi nét về tác giả Quang Dũng 

- Hoàn cảnh sáng tác và ra đời của bài thơ Tây Tiến 

b. Thân bài: 

- Bài thơ Tây Tiến được viết năm 1948, những năm khốc liệt rực lửa của Cách mạng Việt Nam. Hào khí quyết chiến quyết thắng đã thổi vào thơ ca Việt Nam tran vào tâm hồn lãng mạng của Quang dũng để ông viết Tây Tiến - đứa con đầu lòng hào hoa và tráng kiệt không chỉ của riêng Quang Dũng mà còn cho cả nền văn học việt Nam thời chống Pháp. 

- Khổ 1: của bài thơ xoay quanh vẻ đẹp hùng vĩ dữ dội và thơ mộng của thiên nhiên Tây Tiến. Một Tây Tiến thơ mộng trữ tình với bút pháp chấm phá tinh tế. Không gin cảnh vật vừa bi tráng bừa lãng mạng. Khung cảnh thiên nhiên miền Tây và những cuộc hành quân gian khổ của đoàn quân Tây Tiến

Hai câu đầu:

Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!

Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi

- Bức tranh thiên nhiên hiện ra đầu tiên rộng lớn và hùng vĩ 

- “Nhớ chơi vơi”: nỗi nhớ bao la, trải rộng, da diết lên con người và cảnh vật nơi đây 

- Tiếng gọi Tây Tiến vọng về, sử dụng điệp từ “nhớ”, từ láy”chơi vơi”

Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi

Mường Lát hoa về trong đêm hơi

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi

Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người

Mai Châu mùa em thơm nếp xôi

 

- Sài Khao, Mường Lát, Mường Hịch, Mai Châu: các địa danh nơ mà quân đoàn Tây Tiến hành quân, dừng chân và chiến đấu 

- Hình ảnh cuộc hành quân vào ban đêm được bao phủ bởi những làn sương, thấy được bao sự mệt mỏi và hy sinh của những người lính 

Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm

- Những con đốc đặc trưng của vùng núi cao phía Bắc

- Từ láy “khúc khuỷu”, “thăm thẳm”: tạo cảm giác gian nan, chiều sâu của sự khó khăn

Heo hút cồn mây, súng ngửi trời: “heo hút” tạo ra cảm giác cô đơn, vắng vẻ, mũi súng chĩa cao lên phía trên

- Mũi súng đã được nhân hóa diễn tả độ cao, những hàm chứa trong đó nét thơ 

- Liên hệ hình ảnh “đầu súng trăng treo” trong bài thơ đồng chí 

Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi

- Những ngôi nhà ở đây đều cách xa nhau, quân đoàn cấc chiến sĩ hành quân dưới dưới cơn mưa 

Anh bạn dãi dầu không bước nữa

Gục lên súng mũ bỏ quên đời!

- Những người lính mệt mỏi sau một ngày dài hành quân chiến đấu đã ngủ quên bên sung

- Hiểu theo cách thứ hai là sự hy sinh bỏ lại mọi thứ 

Chiều chiều oai linh thác gầm thét

Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người

- Điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt, thác nước chảy mạnh ví như những oai linh đang gầm thét

- Sử dụng động từ mạnh “gầm” gợi sự to lớn, đáng sợ

- Đêm về đứng trước mối nguy các con thú dữ trực chờ đe dọa 

Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói

Mai Châu mùa em thơm nếp xôi

- Tình cảm sâu đậm của tác giả với con người và cảnh vật Tây Tiến 

- Quãng thời gian gắn bó với nguoài dân nơi đây, người lính dường chân nghỉ ngơi và được thưởng thức những ẩm thực đặc trưng

- Mùi thơm từ nếp mới, những ống khói trong chiều gợi lên lên sự thân thương, xua tan mệt khỏi khó khăn.

c. Kết bài:

Tổng kết lại nghệ thuật đặc sắc và nội dung chính của đoạn trích 

Dàn ý phân tích khổ 1 bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng - Mẫu 5

Tây Tiến 

Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!

Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi

Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi

Mường Lát hoa về trong đêm hơi

....

Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói

Mai Châu mùa em thơm nếp xôi

a. Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Quang Dũng, con người đa tài ông được biết đến với tư cách là một nhà thơ

- Tác phẩm Tây Tiến hoàn cảnh sáng tác

b. Thân bài:

- 14 câu thơ đầu tiên của bài thơ Tây Tiến thể hiện nỗi nhỡ của tác giả với con người và cảnh vật. Nhớ những ngày tháng chiến đấu gian khổ. Sự quan tâm chăm sóc của đồng bào các dân tộc đối với quân đoàn chiến sĩ 

Hai câu thơ đầu: 

Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!

Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi

- Con sông Mã gắn liền với núi rừng Tây Bắc, tác giả muốn nói lên nỗi nhỡ của ông trải dài như con sông. Nỗi nhớ thường trực, bao trùm không gian.

- Một từ “ơi” cuối câu cho ta cảm giác trìu mến 

- Điệp từ “ nhớ” hai lần: nỗi nhỡ không thể nào nguôi ngoai của tác giả về nơi đây. “chơi vơi” tạo sự trống vắng, hụt hẫng 

Bốn câu thơ tiếp: 

Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi

Mường Lát hoa về trong đêm hơi

Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm

Heo hút cồn mây, súng ngửi trời

- Sài Khao, Mường Lát những địa danh nơi đây 

- Làn sương trong đêm hành quân che lấp đi nét mặt mệt mỏi của các chiến sĩ, hoa cỏ nở rộ như sự khích lệ tinh thần chiến đấu bất diệt 

- Những con dốc sao, vực sâu: khó đi, rình rập nhiều sự nguy hiểm từ láy”khúc khuỷu”, “thăm thẳm”.

- Heo hút cho ta thấy sự vắng vẻ khi hành quân về đêm, diễn tả nét tinh nghịch, hồn nhiên của người lính 

 Hai câu tiếp: Tả hoàn cảnh 

Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi

- Bước chân gập gầnh trước núi rừng hùng vĩ hoang sơ, lên dốc xuống đèo 

- Bất chợt gặp cơn mưa trong những cuộc hành quân của mình 

- Điệp từ “ngàn”: gấp đôi những vất vả 

Bốn câu tiếp theo:

Anh bạn dãi dầu không bước nữa

Gục lên súng mũ bỏ quên đời!

Chiều chiều oai linh thác gầm thét

Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người

- Những người lính tri thức Hà Thành rời xa quê hương tới với nơi văng vẻ hoang vu 

- Miêu tả khoảnh khắc nghỉ ngơi sau ngày hành quân mệt mỏi có thể là sự hy sinh sự kết thúc 

- Lòng biết ơn sự tiếc thương với những sự ra đi của các chiến sĩ 

- Hình ảnh biện pháp nhân hóa “gầm thét”, “cọp trêu người” tô đậm khung cảnh nguy hiểm, bí ẩn, dữ dội của cái chết luôn rình rập cả trong không gian lẫn thời gian.

Hai câu thơ cuối:

Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói

Mai Châu mùa em thơm nếp xôi

- Nhớ những bữa cơm chiều, khói tỏa, miêu tả sự chăm sóc của người dân với các chiến sĩ

- Thưởng thức hương vị nếp mới sau ngày dài hành quân mệt nhọc 

- Khoảnh khắc ấm áp, ngắn ngủi nhưng ngọt ngào tinh tế khắc sâu trong tâm trí nhà thơ. 

c. Kết bài:

14 câu thơ đầu tả chân thực bức tranh Tây Tiến và cuộc hành quân gian khổ của những chiến sĩ. Khẳng đinh lại nội dung và giá trị nghệ thuật của bài thơ. 

Phân tích khổ 1 bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng

     Ra đời từ những năm đầu kháng chiến chống Pháp, cùng một đề tài người lính với Nhớ của Nguyên Hồng, Đồng chí của Chính Hữu, nhưng Tây Tiến của Quang Dũng vẫn có một gương mặt riêng thật khó quên, mang đậm hào khí lãng mạn của một thời, gắn với một giai đoạn lịch sử đấu tranh anh dũng của dân tộc.

     Tây Tiến không có một sáng tạo gì khác thường, đột xuất mà vẫn là sự tiếp tục của dòng thơ lãng mạn nhưng đã được tác giả thổi vào một hồn thơ rất mới và rất trẻ khác hẳn với những tiếng thơ bi lụy, não nùng trước đó. Tây Tiến nhắc nhở một thời gian khổ và oanh liệt của lịch sử đất nước nhưng được thể hiện theo cách riêng đặc sắc qua ngòi bút Quang Dũng với tâm trạng cụ thể: nỗi nhớ đồng đội trong đoàn quân Tây Tiến. Chính niềm thương nhớ máu thịt và niềm tự hào chân thành của Quang Dũng về những người đồng đội của ông là âm hưởng chủ đạo của bài thơ, khiến cho người đọc cảm động sâu xa.

     Bài thơ mở đầu bằng nỗi nhớ da diết, trải rộng cả không gian và thời gian mênh mông.

Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!

Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi.

     Tác giả nhớ về những ngày ở Tây Tiến, nhớ những người đồng đội và nỗi nhớ ấy đã thốt lên thành lời gọi. Văn học ta có nhiều câu thơ diễn tả nỗi nhớ…nhưng “nhớ chơi vơi” thì có lẽ Quang Dũng là người đầu tiên mạnh dạn sử dụng. Nỗi nhớ ấy gợi xa về cả không gian, thời gian và tầm cao nữa, nỗi nhớ như có dáng hình bềnh bồng, bềnh bồng. Quang Dũng viết bài thơ này khi mới xa đoàn quân Tây Tiến, xa mà không hẹn ước, không biết ngày gặp lại. Cảm giác về thời gian trải dài tạo nên nỗi “nhớ chơi vơi”, bâng khuâng khó tả.

     Rồi cứ thế, nỗi nhớ đồng đội tấy lan tỏa, thấm đượm nồng nàn trên từng câu thơ, khổ thơ. Có lẽ nói bài thơ được xây dựng trên cảm hứng thương nhớ triền miên với bao kỷ niệm chồng chất, ào ạt xô tới:

Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi.

Mường Lát hoa về trong đêm hơi.

     Sài Khao, Mường Lát, những địa danh rất Tây Bắc cũng góp phần gợi nỗi nhớ chơi vơi. Hình ảnh Tây Bắc được hiện lên trong câu thơ thật mịt mù và cái mệt mỏi của đoàn quân như lẫn vào sương. Bên cạnh cái gian khổ lại có một cái rất thơ, dường như huyền thoại:

Mường Lát hoa về trong đêm hơi.

     Câu thơ rất độc đáo, hoa về chứ không phải hoa nở, đêm hơi chứ không phải là đêm sương. Hoa hiện ra mờ mờ trong sương, trong màn sương vẫn cảm thấy hoa. Câu thơ đẹp, huyền ảo, lung linh quá! Đọc đến đây, cái “mỏi” của đoàn quân dường như đã tan biến hết. Quang Dũng thật tài tình khi viết một câu thơ hầu hết là thanh bằng nhẹ nhàng, lâng lâng, chơi vơi như sương, như hoa, như hồn người, khác với:

Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm

Heo hút cồn mây súng ngửi trời.

     Những câu thơ giàu chất tạo hình như vẽ lại được cả chặng đường hành quân đầy gian khổ, khó khăn. Tác giả không viết súng chạm trời mà là “súng ngửi trời” rất sinh động, nghịch ngợm, thông minh, hóm hỉnh.

Ngàn thước lên cao ngàn thước xuống

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi

     Câu thơ ngắt nhịp ở giữa gợi hình ảnh dốc rất cao, rất dài nhưng ngay sau đó lại là một câu thơ toàn vần bằng. Xuân Diệu trước đây cũng chỉ viết được hai câu toàn vần bằng mà ông rất tâm đắc:

Sương nương theo trăng ngừng lưng trời

Tương tư nâng lòng lên chơi vơi.

     Còn Quang Dũng trong Tây Tiến đã có khá nhiều câu thơ hầu hết là vần bằng, chất tài hoa của ông bộc lộ ở đó.

     Tây Tiến đặc tả cận cảnh. Con người và cảnh vật rừng núi miền Tây Tổ quốc được tác giả thể hiện ở khoảng cách xa xa, hư ảo với kích thước có phần phóng đại khác thường. Trong khổ thơ thứ nhất này từng mảng hình khối, đường nét, màu sắc chuyển đổi rất nhanh, bất ngờ trong một khung cảnh núi rừng bao la, hùng vĩ như một bức tranh hoành tráng. Câu thơ “Mường Lát hoa về trong đêm hơi” không thể nói rõ mà chỉ cảm nhận bằng trực giác. Nếu “thơ là nơi biểu hiện đầy đủ nhất, sâu sắc nhất ma lực kỳ ảo của ngôn ngữ” thì câu thơ này cũng đúng như vậy.

     Thiên nhiên trong Tây Tiến cũng như trong thơ Quang Dũng bao giờ cũng là một nhân vật quan trọng, tràn đầy sinh lực và thấm đượm tình người. Hồn thơ tinh tế của tác giả bắt rất nhạy từ một làn sương chiều mỏng, từ một dáng hoa lau núi phất phơ đơn sơ bất chợt, rồi ông thổi hồn mình vào đó và để lại mãi trong ta một nỗi niềm bâng khuâng thương mến và một áng thơ đẹp.

     Khung cảnh thiên nhiên hiện lên ở Tây Tiến thật hoang sơ, kỳ vĩ. Trên cái nền thiên nhiên dữ dội có hình ảnh đoàn quân Tây Tiến thật nhỏ bé nhưng chính sự đối lập tương phản đó càng làm tăng khí phách anh hùng, kẻ thù cũng như gian khổ không gì khuất phục nổi.

     Trên đường hành quân đã có những người lính hy sinh. Tác giả không ngần ngại nói đến cái chết:

Anh bạn dãi dầu không bước nữa

Gục lên súng mũ bỏ quên đời.

     Quang Dũng là một nhà thơ xuất thân tiểu tư sản nên ông miêu tả cái chết cũng rất lãng mạn. Hình ảnh “Gục lên súng mũ bỏ quên đời” vừa gợi thương nhưng cũng rất bình thản. Những chiến sĩ Tây Tiến là những thanh niên Hà Nội chưa quen chuyện gươm súng gian khổ và họ đã ngã xuống sau những dãi dầu sương gió. Hình như tác giả không muốn người đọc chìm sâu trong cảm giác xót thương nên ngay sau đó là hình ảnh hào hùng của thiên nhiên:

Chiều chiều oai linh thác gầm thét

Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người.

     Biết bao nhiêu điều đe dọa sinh mạng người lính. Câu thơ nói về những hiểm nguy ấy với giọng điệu ngang tàng, coi thường, xóa đi sự bi lụy của cảm xúc ở câu trên. “Cọp trêu người” – có một cái gì đó rất nghịch ngợm, rất lính.

     Và đằng sau những trắc trở ấy lại là cảnh thanh bình, yên ấm:

Ôi nhớ Tây Tiến cơm lên khói

Mai Châu mùa em thơm nếp xôi.

     Câu thơ gợi cảm giác nồng nàn, no nê, đầy đủ những kỷ niệm đơn sơ, nhỏ bé trong cuộc sống đời lính thường ngày cũng hóa thành gần gũi, ấm lòng. Hương thơm ấy không chỉ là hương “nếp xôi” mà còn là hương từ đôi bàn tay em – cô gái Mai Châu.

     Quang Dũng nhớ về người lính Tây Tiến gian khổ, hy sinh nhưng không bi lụy, mà vẫn hùng, vẫn thơ. Tác giả sử dụng những từ ngữ, hình ảnh, âm thanh mới mẻ, gợi cảm và có chút lãng mạn.

     Bốn mươi ba năm đã trôi qua, kể từ ngày Tây Tiến ra đời. Vượt qua sức cản phá của thời gian, Tây Tiến vẫn còn sức quyến rũ chúng ta hôm nay, gợi nhớ về “những năm tháng không quên” trong lịch sử dân tộc. Có thể nói Tây Tiến là “một tượng đài bất tử” về người lính vô danh mà Quang Dũng đã dựng lên bằng cả tâm hồn mình để tưởng niệm một thế hệ thanh niên đã hăng hái, anh dũng ra đi mà nhiều người trong số họ không về nữa. Tây Tiến in đậm một phong cách thơ Quang Dũng, tài hoa, độc đáo

---/---

Như vậy, Top lời giải đã vừa cung cấp những dàn ý cơ bản cũng như một số bài văn mẫu hay Dàn ý phân tích khổ 1 bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng để các em tham khảo và có thể tự viết được một bài văn mẫu hoàn chỉnh. Chúc các em học tốt môn Ngữ Văn !