Chi tiết nghệ thuật là gì?

Một bài thơ, một truyện ngắn đều có một hoặc một vài chi tiết tưởng chừng đơn giản nhưng lại là linh hồn của tác phẩm. Những yếu tố đó được gọi là chi tiết nghệ thuật. Vậy chi tiết nghệ thuật là gì? Mời các em cùng theo dõi bài viết dưới đây.

Khái niệm chi tiết nghệ thuật

- Chi tiết nghệ thuật là những yếu tố nhỏ lẻ của tác phẩm nhưng mang sức chứa lớn về cảm xúc và tư tưởng. Sức chinh phục của hình tượng nghệ thuật là ở sự truyền cảm thì góp phần quyết định tạo ra sức truyền cảm hấp dẫn, lôi cuốn người đọc là nhờ chi tiết.

- Không phải ngẫu nhiên mà văn hào vĩ đại người Nga Macxim Gorki từng phát biểu: “Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn”. Hơn ai hết, tác giả những thiên truyện viết ra từ trường đại học cuộc sống, người được coi là “cánh chim báo bão của cách mạng Nga”, “nhà văn của những người chân đất” là người hiểu rõ tầm quan trọng của những chi tiết nghệ thuật trong tác phẩm văn chương. Tương quan đối lập trong câu nói trên đã khẳng định: Cái làm nên tầm vóc của nhà văn không hẳn là quy mô tác phẩm mà chính là “chi tiết” – yếu tố đôi khi được coi là nhỏ, là vặt vãnh… Chi tiết nghệ thuật không chỉ là yếu tố cấu thành tác phẩm mà còn là nơi gửi gắm những quan niệm nghệ thuật về con người, về cuộc đời…của nhà văn, nơi kí thác niềm ưu tư, trăn trở của nhà văn trước cuộc đời. Nhà văn chỉ thực sự là “người thư kí trung thành của thời đại” (H.Balzac) khi anh ta có khả năng làm sống dậy cuộc đời trên trang sách bắt đầu từ những chi tiết nhỏ. Lựa chọn chi tiết để xây dựng nên tác phẩm nghệ thuật không chỉ thể hiện bản chất sáng tạo của người nghệ sĩ mà còn bộc lộ tài năng, tầm vóc tư tưởng của người cầm bút. 

- Chi tiết không phải là một khái niệm xa lạ với đời sống.

- Theo “Từ điển thuật ngữ văn học”, chi tiết nghệ thuật là “Các tiểu tiết của tác phẩm mang sức chứa lớn về cảm xúc và tư tưởng” và họ gọi chung là chi tiết nghệ thuật. Cũng theo nhóm tác giả này thì: “Tùy theo sự thể hiện cụ thể, chi tiết nghệ thuật có khả năng thể hiện, giải thích, làm minh xác cấu tứ nghệ thuật của nhà văn, trở thành tiêu điểm, điểm hội tụ của tư tưởng tác giả trong tác phẩm. Chi tiết nghệ thuật gắn với “quan niệm nghệ thuật” về thế giới con người, với truyền thống văn hoá nghệ thuật nhất định”.

Ví dụ Chi tiết nghệ thuật trong các tác phẩm văn học 

- Trong tác phẩm Chiếc lược ngà, chi tiết vết theo đóng vai trò quan trọng trong việc phác họa tính cách và truyền tải thông điệp của câu chuyện. Ông Sáu trở về gia đình sau nhiều năm xa cách và vì vết thẹo, bé Thu không nhận ra cha. Vết thẹo trở thành biểu tượng của những nỗi đau, vết tích của chiến tranh. Nó là minh chứng cho sự hy sinh và đau khổ của ông Sáu, đồng thời tố cáo tác động xấu xa của chiến tranh lên con người.

- Trong truyện Chuyện người con gái Nam Xương, chi tiết "chiếc bóng" đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên hiểu lầm sâu sắc và gây nên cái chết cho nhân vật Vũ Nương. Trong giai đoạn bé Đản sinh ra nhưng chưa biết mặt cha, Vũ Nương chỉ vào chiếc bóng của mình trên vách gọi là cha Đản. Chiếc bóng là biểu tượng của tình yêu thương và lòng thủy chung của Vũ Nương với người chồng trong chiến trận và với con cái. Tuy nhiên, nó lại là hiểu lầm cho người chồng hay ghen, cuối cùng bức ép Vũ Nương nhảy sông.

-----------------------------------------------------------------------

Vậy là trong bài viết trên, Toploigiai đã cùng các em trả lời câu hỏi chi tiết nghệ thuật là gì? Hy vọng bài viết trở thành một tư liệu giúp các em phân tích văn và thơ sâu sắc hơn. Chúc các em học tốt môn văn!