Chế độ quân chủ là gì?

Câu trả lời chính xác nhất: Chế độ quân chủ là một hình thức chính thể, trong đó vua là người chủ quyền lực, tất cả quyền lực trong nước thuộc về nhà vua.

Có các hình thức quân chủ tuyệt đối và quân chủ hạn chế.

Chế độ quân chủ là hình thức chính thể phổ biến thường thấy trong các nhà nước nô, nhà nước phong kiến và trong một phạm vi, mức độ hạn chế, cả trong nhà nước tư sản.

Đặc trưng tiêu biểu của chính thể quân chủ là quyền lực tối cao trong một nhà nước thuộc về một người là vua. Vua lên nắm quyền (lên ngôi) thường theo nguyên tắc cha truyền con nối.

Để hiểu hơn về chế độ quân chủ, mời bạn theo dõi phần nội dung dưới đây!

Chế độ quân chủ là gì?

Chế độ quân chủ là một hình thức chính thể, trong đó vua là người chủ quyền lực, tất cả quyền lực trong nước thuộc về nhà vua. Chế độ quân chủ hoặc quân chủ chế hay còn gọi là Chế độ quân quyền, là một thể chế hình thức chính quyền mà trong đó người đứng đầu nhà nước là nhà vua hoặc nữ hoàng.

Thể chế xưa kia trong thời quân chủ phần đông là chế độ quân chủ chuyên chế. Theo đó, mọi quyền lực tối cao, mọi chi phối những hoạt động giải trí trong xã hội gần như là tuyệt đối tập trung chuyên sâu trong tay nhà vua hay nữ hoàng chỉ huy, được thừa kế theo nguyên tắc cha truyền con nối. Chế độ quân chủ tuyệt đối thường dùng hình thức phong kiến ( hình thức phân phong đất đai ) để truyền nối và chiếm hữu đất đai. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp ngoại lệ, như vua Nghiêu, vua Thuấn, … những trường hợp thiện nhượng. Phong kiến phản ánh hình thức truyền nối và chiếm hữu đất đai của chế độ quân chủ thời xưa, trong thời quân chủ chuyên chế ( Trung Quốc cổ đại, Ai Cập cổ đại, Babylon, Ba Tư … ), trong đó hoàn toàn có thể chia ra 2 hình thức là quân chủ TW tập quyền và quân chủ phân quyền cát cứ ( với lãnh chúa, chư hầu … ). Trong nhiều trường hợp, những thời kỳ quân chủ trước kia cũng được gọi là thời kỳ phong kiến. Như vậy, chế độ quân chủ là hình thức chính thể phổ cập thường thấy trong những nhà nước chủ nô, nhà nước phong kiến và trong một khoanh vùng phạm vi, mức độ hạn chế, cả trong nhà nước tư sản. Đặc trưng tiêu biểu vượt trội của chính thể quân chủ là quyền lực tối cao tối cao trong một nhà nước thuộc về một người là vua. Vua lên nắm quyền ( lên ngôi ) thường theo nguyên tắc cha truyền con nối – “ con vua thì lại làm vua ”. Vua được xem là con trời – thiên tử, “ thế thiên hành đạo ”, thay trời trị dân hoặc là người nhận thiên chức quản lý dân từ thượng đế và cũng thế cho nên chịu nghĩa vụ và trách nhiệm trước trời, trước thượng đế, so với dân, vua không chịu bất kể một nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lí nào.

Chế độ quân chủ tiếng Anh là: Monarchy

Chế độ quân chủ chuyên chế

Chế độ quân chủ chuyên chế hiện chưa được định nghĩa trong các văn bản quy phạm pháp luật Việt Nam. Dưới góc độ nghiên cứu, chế độ quân chủ chuyên chế được hiểu là chế độ mà quyền lực tối cao của Nhà nước (giai cấp thống trị xã hội) được tập trung vào một người là vua hoặc nữ hoàng. Đối với phương đông thì người đứng đầu là vua, còn ở phương tây là nữ hoàng.

Chế độ quân chủ chuyên chế là thể chế chính trị tồn tại trong giai đoạn nhà nước phong kiến. Đây là giai đoạn mà vua, nữ hoàng chính là sự thể hiện của pháp luật quốc gia. Nói cách khác, mọi chính sách, quyết định về pháp luật đều do vua, nữ hoàng thực hiện.

Toàn bộ bộ máy Nhà nước, việc bổ nhiệm, sắc phong, miễn nhiệm, bãi nhiệm, cách chức các chức danh quan lại giúp việc cho vua, nữ hoàng đều do vua, nữ hoàng quyết định. Chế độ quân chủ chuyên chế cho phép vua, các vương (lãnh chúa, người được phong đất, phong danh hiệu, người thân thích của vua, nữ hoàng) được tạo dựng quân đội riêng, được đặt luật lệ riêng, được thu thuế riêng trong phạm vi lãnh thổ của mình.

Chế độ Quân chủ tập trung

Ngoại trừ vài quốc gia còn theo chế độ quân chủ tuyệt đối là Sudan, Oman, Bhutan, Brumei, Saudi Arabia, Swaziland và Qatar, trong số đó, hầu hết là các nền Quân chủ Hồi giáo. Quân chủ tập trung khi nhà vua hay nữ hoàng có quyền hạn chế lớn với 3 công cụ của pháp luật (lập pháp, hành pháp và tư pháp thay vì tam quyền phân lập).

Ở Việt Nam, triều Nguyễn Gia Long cũng là một mẫu hình quân chủ chuyên chế tuyệt đối. Gia Long, làm khác với các triều đại trước, chủ trương “tứ bất – bốn không” – không lập tể tướng, không lập hoàng hậu, không lập thái tử, thì không lấy trạng nguyên. Vua không muốn chia quyền với ai. Vua trực tiếp làm mọi việc lớn nhỏ: nắm các bộ, án lớn, chấm các bài thi đình, phê các tấu sớ… để các nhà nho đương thời đã phải nhận xét: lớn như thiên hạ, nhỏ như một nước, nếu việc gì (nhà vua) cũng tự làm lấy thì dù một bậc thượng triết cũng không tranh khôn với thiên hạ, mà tranh khôn với thiên hạ là chạy đua với ngựa kí mà chạy đua với ngựa kí thì ít khi không vấp ngã.