Câu bị động là gì?

Câu hỏi: Câu bị động là gì 

Trả lời:

Câu bị động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của người, vật khác hướng vào

Hãy cùng Top lời giải tìm hiểu về câu bị động và câu chủ động các em nhé!

1. Câu chủ động

Câu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực thực hiện một hoạt động hướng vào người, vật khác (chỉ chủ thể của hoạt động).

Câu chủ động và câu bị động là hai hình thức câu chủ yếu của mọi ngôn ngữ trong văn nói cũng như văn viết.

Câu chủ động có một chất giọng chủ động thường được sử dụng nhiều trong văn nói hay giao tiếp. Câu chủ động cũng xuất hiện trong các loại văn bản, tiểu thuyết, truyện ngắn, ký... nhưng sẽ không hay bằng câu bị động. Có thể sử dụng loại câu này tùy ý trong văn nói hay văn viết.

2. Câu bị động

Câu bị động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của người, vật khác hướng vào (chỉ đối tượng của hoạt động).

Ngược lại với câu chủ động,câu bị động là câu có một chất giọng thụ động được sử dụng trong văn viết nhiều hơn trong văn nói bình thường và được dùng để viết trong các loại văn bản nhiều hơn các loại câu khác. Câu bị động có mặt hầu hết trong các báo chí (tạp chí) hơn là trong các loại câu truyện như tiểu thuyết (truyện ngắn, một số loại ký...) nhưng hầu hết các nhà báo và nhà văn tiểu thuyết sử dụng những câu này rất hay và rất linh hoạt (dùng các phép ẩn dụ, biền ngẫu...). Tuy nhiên, một số loại câu bị động lại được dùng trong văn để viết các bài viết về khoa học và công nghệ. Những bài bào viết về thông tin khoa học thường có chứa nhiều thể loại câu bị động hơn các loại câu khác.

Không nên sử dụng câu bị động trong văn nói trừ khi có một lý do chính đáng và hợp lý.

3. Những cách nhận biết câu chủ động, câu bị động

Phân tích câu để tìm chủ ngữ, vị ngữ.

Xác định hoạt động trong câu.

Xác định chủ thể hoạt động và đối tượng hoạt động.

Xét thành phần chủ ngữ: Nếu 

Chủ ngữ là chủ thể hoạt động, thì câu đó là câu chủ động.

Nếu chủ ngữ là đối tượng của hoạt động thì câu đó là câu bị động.

4. Mục đích việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động

Việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động và ngược lại ở mỗi đoạn văn đều nhằm liên kết các câu trong đoạn thành một mạch văn thống nhất.

5. Cách chuyển câu chủ động sang câu bị động

Có 2 cách giúp chúng ta chuyển CCĐ thành CBĐ gồm: 

Cách 1: Chuyển từ(cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu và thêm các từ bị hay được vào sau từ( cụm từ) ấy.

Cách 2: Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu, đồng thời lượt bỏ hoặc biến từ(cụm từ) chỉ chủ đề của hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc trong câu. Lưu ý trong một số trường hợp câu bị động không có từ bị ( được).

Ví dụ: Xét những câu sau có phải là câu bị động không? Vì sao?

a ) Bạn em được giải nhất trong kỳ học sinh giỏi,

b ) Tay em bị đau

Các câu trên không phải là câu bị động vì chúng không có những câu chủ động tương ứng.

6.  Các điểm giống và khác nhau giữa câu bị động trong tiếng Anh và tiếng Việt 

- Điểm giống: cách dùng, chủ ngữ mới là tân ngữ của câu chủ động, nội động từ không sử dụng trong câu bị động

- Điểm khác lớn nhất nằm ở sự khác biệt của dạng động từ trong tiếng Anh: be + P2; trong khi đó, tiếng Việt thêm “bị/được” trước động từ và động từ không biến đổi. 

7. Bài tập ví dụ 

Bài 1: Chuyển đổi mỗi câu chủ động dưới đây thành 2 câu bị động theo hai kiểu khác nhau.

Một nhà sư vô danh đã xây ngôi chùa ấy từ thế kỉ XIII

Trả lời:

Cách 1: Ngôi chùa ấy đã được nhà sư vô danh xây từ thế kỷ XIII

Cách 2: Ngôi chùa ấy đã được xây từ thế kỷ XIII.

Bài 2: Chuyển đổi mỗi câu chủ động dưới đây thành hai câu bị động- một câu dùng từ được, một câu dùng từ bị. Cho biết sắc thái nghĩa của câu dùng từ được với câu dùng từ bị có gì khác nhau.

Thầy giáo phê bình em.

Cách 1: Em được thầy giáo phê bình.

Sắc thái nghĩa tích cực: tiếp nhận sự phê bình của thầy một cách chủ động, có chuẩn bị tâm thế.

Cách 2: Em bị thầy giáo phê bình

Sắc thái mang nghĩa tiêu cực.