Cách tính số nơtron proton

I. Cơ sở lý thuyết

1. Hạt nhân nguyên tử.

- Hạt nhân gồm các hạt proton và các hạt nơtron. Hạt nhân có Z proton thì có điện tích Z+ và số đơn vị điện tích hạt nhân bằng Z.

Số đơn vị điện tích hạt nhân = số proton = số electron. Z = P = E

- Số khối A của hạt nhân: là tổng số proton Z và số nơtron N. A = Z + N

- Khối lượng nguyên tử bằng tổng số khối lượng proton, notron và electron, vì khối lượng electron rất nhỏ nên có thể coi khối lượng nguyên tử bằng khối lượng hạt nhân.

2. Nguyên tố hóa học:

- Nguyên tố hóa học: là những nguyên tử có cùng điện tích hạt nhân

- Tất cả các nguyên tử của cùng một nguyên tố hóa học đều có cùng số proton và cùng số electron. Những nguyên tử có cùng điện tích hạt nhân đều có tính chất hóa học giống nhau.

- Số hiệu nguyên tử Z của một nguyên tố là số đơn vị điện tích hạt nhân của nguyên tố đó.

- Số hiệu nguyên tử Z cho biết:

+ Số proton trong hạt nhân nguyên tử.

+ Số electron trong nguyên tử

+ Nếu biết số khối A và số hiệu nguyên tử Z của nguyên tố, ta tính được số nơtron trong hạt nhân nguyên tử của nguyên tố đó. N = A – Z

- Kí hiệu nguyên tử: Số đơn vị điện tích hạt nhân và số khối được coi là những đặc trưng cơ bản của nguyên tử.  Để kí hiệu nguyên tử, các chỉ số đặc trưng được ghi phía bên trái của kí hiệu nguyên tố.

Với: X là kí hiệu nguyên tố

        A: Số khối

        Z: số hiệu nguyên tử

II. Phương pháp xác định số notron

Giả sử một nguyên tử X có công thức cấu tạo ký hiệu: ^A_ZX

Trong đó:

• X là tên của nguyên tử.
• Z là số hiệu nguyên tử
• A là số nucleon trong hạt nhân

Lưu ý: A = Z + N

• A có tên gọi khác là số khối
• N là số notron
• Số Z = số hạt proton = số electron

Suy ra : N = A-Z

– Proton và nơtron đều có khối lượng xấp xỉ bằng 1đvC, electron có khối lượng quá nhỏ so với hạt nhân, có thể bỏ qua, do đó, có thể coi nguyên tử khối xấp xỉ bằng số khối của hạt nhân.

III. Bài tập

Bài tập 1: Hãy tìm số nucleon; số electron; số notron của các hạt nhân nguyên tử sau

Lời giải

^{a) 238}₉₂U

Ta thấy:

• Số nucleon: A = 238
• Số hiệu nguyên tử: Z = 92 => Số electron = 92
• Số notron: N = A – Z = 238-92 = 146

b) ⁷₃Li

Ta thấy:

• Số nucleon: A = 7
• Số hiệu nguyên tử: Z = 3 => Số electron = 3
• Số notron: N = A – Z = 7 – 3 = 4

c) ²⁷₁₃Al

Ta thấy

• Số nucleon: A = 27
• Số hiệu nguyên tử: Z = 13 => Số electron = 13
• Số notron: N = A – Z = 27 – 13 = 14

d) ⁵⁶₂₆Fe

Ta thấy:

• Số nucleon: A = 56
• Số hiệu nguyên tử: Z = 26 => Số electron = 26
• Số notron: N = A – Z = 56 – 26 = 30

Bài tập 2: Một hạt nhân nguyên tử có 143 notron và 92 electron. Hỏi số nucleon và kí hiệu của hạt nhân đó

Lời giải

Ta có:

• N = 143
• Z = số electron = 92

Số nucleon: A = N + Z = 143 + 92 = 235

Ký hiệu của hạt nhân nguyên tử cần tìm là: ²³⁵₉₂U

Bài tập 3: Hãy so sánh số electron và số notron của hai hạt nhân sau: ²⁹₁₄Si và ⁵⁶₂₆Fe

Lời giải

Hạt nhân ²⁹₁₄Si

• Số hiệu nguyên tử Z = 14 => số electron = 14
• Số nucleon A = 29 => Số notron: N = A – Z = 29 – 14 = 15

Hạt nhân ⁵⁶₂₆Fe

• Số hiệu nguyên tử Z = 26 => số electron = 26
• Số nucleon A = 56 => Số notron: N = A – Z = 56 – 26 = 30

Từ phân tích trên, ta có:

• Hạt nhân Fe có nhiều electron hơn hạt nhân Si: 26 – 14 = 12
• Hạt nhân Fe có nhiều notron hơn hạt nhân Si: 30 – 15 = 15