Cách xác định hóa trị của một nguyên tố

Câu hỏi: Cách xác định hóa trị của một nguyên tố?

Trả lời:

+ Quy ước: H hoá trị I , chọn làm đơn vị và O có hóa trị II

+ Một nguyên tử nguyên tố khác liên kết với bao nhiêu nguyên tử H thì nói nguyên tố đó có hoá trị là bấy nhiêu.

Ví dụ : 

HCl: Cl hoá trị I.

CH₄: C …………IV

NH₃:N ………..III 

H₂O:O…………II

+ Tính số liên kết của các nguyên tố khác với số nguyên tử O.(O có hoá trị II; Hoá trị của oxi bằng 2 đơn vị )

Ví dụ: K₂O: K có hoá trị I.

BaO: Ba …………..II.

SO₂: S ………………IV.

– Hóa trị của nhóm nguyên tử (NH₃, CO₃….)

Ví dụ: HNO₃: NO₃ có hóa trị I.

Vì :Liên kết với 1 nguyên tử H.

HOH : OH ……………..I

H₂SO₄: SO₄ có hoá trị II.

H₃PO₄: PO₄…………….III.

* Kết luận: Hóa trị là số biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử nguyên tố này với các nguyên tử nguyên tố khác.

Cùng Top lời giải tìm hiểu kiến thức về Cách xác định hoá trị của một nguyên tố qua bài đọc dưới đây nhé

1. Quy tắc hóa trị

2. Vận dụng quy tắc hóa trị

2.1. Dạng 1: Tính hóa trị của một nguyên tố trong phân tử

2.2. Dạng 2: Lập công thức hóa học của hợp chất theo hóa trị

2.3. Dạng 3: Lập công thức hóa học của hợp chất thông qua hợp chất trung gian

3. Cách ghi nhớ hóa trị của nguyên tố dễ dàng nhất

3.1. Học hóa trị theo bảng nguyên tố hóa học

Dựa theo bảng nguyên tố hóa học, các em có thể ghi nhớ kí hiệu hóa học và số hóa trị của từng nguyên tố đó.

Một số nguyên tố hóa học 

Số proton	Tên nguyên tố	Kí hiệu hóa học	Nguyên tử khối	Hóa trị
1	Hiđro	H	1	I
2	Heli	He	4
3	Liti	Li	7	I
4	Beri	Be	9	II
5	Bo	B	11	III
6	Cacbon	C	12	IV, II
7	Nitơ	N	14	III, II, IV...
8	Oxi	O	16	II
9	Flo	F	19	I
10	Neon	Ne	20
11	Natri	Na	23	I
12	Magie	Mg	24	II
13	Nhôm	Al	27	III
14	Silic	Si	28	IV
15	Photpho	P	31	III, V
16	Lưu huỳnh	S	32	II, IV, VI
17	Clo	Cl	35.5	I...
18	Agon	Ar	39.9
19	Kali	K	39	I
20	Canxi	Ca	40	II
24	Crom	Cr	52	I, II...
25	Mangan	Mn	55	II, IV, VII..
26	Sắt	Fe	56	II, III
29	Đồng	Cu	64	I, II
30	Kẽm	Zn	65	II
35	Brom	Br	80	I...
47	Bạc	Ag	108	I
56	Bari	Ba	137	II
80	Thủy ngân	Hg	201	I, II
82	Chì	Pb	207	II, IV

Bảng hóa trị của một số nhóm nguyên tử 

Tên nhóm	Hóa trị	Tên nhóm	Hóa trị
Hiđroxit (-OH)	I	Cacbonat  (=CO2)	II
Nitrat (-NO3)	I	Photphat (PO4)	III
Sunfat (=SO4)	II

 

Nhóm các nguyên tố có 1 hóa trị	Hóa trị I	H, Li, F, Na, Cl, K, Ag, Br
	Hóa trị II	Be, O, Mg, Ca, Zn, Ba, Hg
	Hóa trị III	B, Al
	Hóa trị IV	Si
Nhóm các nguyên tố có nhiều hóa trị	Cacbon: IV, II Chì: II, IV Crom: III, II Nito: III, II, IV Photpho: III, V Lưu huỳnh: IV, II, VI Mangan: IV, II, VII…
Nhóm nguyên tử	Hóa trị I gồm: OH (hidroxit), NO3 (nitrat) Hóa trị II gồm: CO3 (cacbonat), SO4 (sunfat) Hóa trị III gồm: PO4 (photphat)

3.2. Học hóa trị theo bài ca hóa trị

Để có thể ghi nhớ dễ dàng số hóa trị của rất nhiều nguyên tố, các bài ca hóa trị có vần điệu như một bài thơ sẽ giúp các em có hứng thú và ghi nhớ hiệu quả hơn.

Hóa về chị chẳng cho về,

Chị nắm vạt áo chị đề bài thơ.

Kali (K), Iot (I), Hidrô (H),

Natri (Na) với Bạc (Ag), Clo (Cl) một loài.

Là hoá trị I em ơi,

Nhớ ghi cho kỹ khỏi hoài phân vân.

Magiê (Mg), Kẽm (Zn) với Thuỷ Ngân (Hg)

Oxi (O), Đồng (Cu), Thiếc(Sn) thêm phần Bari (Ba)

Cuối cùng thêm chú Canxi (Ca).

4. Ví dụ Vận dụng 

Ví dụ 1: Xác định hóa trị của S trong các hợp chất sau: H₂S và SO₂.

Hướng dẫn giải:

- Trong hợp chất H₂S:

H có hóa trị I, gọi hóa trị của S là a ta có:

2.I = 1.a ⇒ a = II.

Vậy trong hợp chất H₂S thì lưu huỳnh có hóa trị II.

- Trong hợp chất SO₂:

O có hóa trị II, gọi hóa trị của S là b, ta có:

1.b = 2.II ⇒ b = IV.

Vậy trong hợp chất SO₂ thì lưu huỳnh có hóa trị IV.

Ví dụ 2: Biết trong công thức hóa học K₂SO₄ thì K có hóa trị I. Hãy xác định hóa trị của nhóm (SO₄).

Hướng dẫn giải:

Gọi hóa trị của nhóm (SO₄) là a.

Theo quy tắc hóa trị ta có: 2.I = 1.a ⇒ a = II.

Vậy nhóm (SO₄) có hóa trị II.

Ví dụ 3: Hãy chọn công thức hóa học phù hợp với hóa trị IV của nitơ trong số các công thức sau:

A. NO.

B. N₂O₅.

C. NH₃.

D. NO₂.

Hướng dẫn giải:

Chọn D

Trong các công thức hóa học trên H có hóa trị I, O có hóa trị II.

- Xét NO:

Gọi N có hóa trị là a, ta có:

1.a = 1.II ⇒ a = II (loại).

- Xét N₂O₅:

Gọi N có hóa trị là a, ta có:

2.a = 5.II ⇒ a = V (loại).

- Xét NH₃:

Gọi N có hóa trị là a, ta có:

1.a = 3.I ⇒ a = III (loại).

- Xét NO₂:

Gọi N có hóa trị là a, ta có:

1.a = 2.II ⇒ a = IV (thỏa mãn).