Các dạng đột biến nhiễm sắc thể

Nhiễm sắc thể có vai trò quan trọng với sự di truyền. Tuy nhiên những nhiễm sắc thể này có thể bị đột biến. Những dạng đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể có thể có kết quả tốt hoặc xấu với sinh vật. Cùng Toploigiai tìm hiểu có các dạng đột biến nhiễm sắc thể có những dạng nào nhé!

Đột biến nhiễm sắc thể là gì? Các dạng đột biến nhiễm sắc thể

Có hai dạng đột biến nhiễm sắc thể là đột biến số lượng nhiễm sắc thể và đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể.

Trong đó:

- Đột biến số lượng nhiễm sắc thể là những biến đổi số lượng xảy ra ở một hoặc 1 số cặp NST nào đó hoặc ở tất cả các bộ NST. Các dạng đột biến số lượng nhiễm sắc thể: thể dị bội và thể đa bội.

- Đột biến cấu trúc Nhiễm sắc thể NST là những biến đổi trong cấu trúc của một hoặc một vài NST trong bộ NST. Các dạng đột biến chính: mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn.

>>> Tham khảo: Phân biệt đột biến gen và đột biến nhiễm sắc thể

Đột biến số lượng nhiễm sắc thể?

Định nghĩa: Đột biến số lượng nhiễm sắc thể là những biến đổi số lượng xảy ra ở một hoặc 1 số cặp NST nào đó hoặc ở tất cả các bộ NST.

Các dạng đột biến số lượng nhiễm sắc thể: thể dị bội và thể đa bội.

a. Thể dị bội:

Thể dị bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có một hoặc một số cặp NST bị thay đổi về số lượng.

Một số dạng dị bội phổ biến:

Hậu quả: gây nên biến đổi hình thái ở thực vật (hình dạng, kích thước, màu sắc…) hoặc gây nên một số bệnh ở người (Đao, Tocno, Claiphento…).

Sự phát sinh thể dị bội:

- Trong quá trình giảm phân, mỗi NST của cặp tương đồng phân li về 1 cực → hình thành giao tử bình thường (n) → qua thụ tinh 2 giao tử bình thường n kết hợp với nhau → hợp tử 2n.

- Khi một cặp NST tương đồng không phân li trong giảm phân ở bố hoặc mẹ → 2 chiếc trong cặp NST tương đồng cùng đi về 1 cực → tạo giao tử bất thường n + 1 và n – 1 → qua thụ tinh 2 giao tử đó kết hợp với giao tử bình thường (n) → hợp tử 2n + 1 và Hợp tử 2n – 1 → thể dị bội.

Ý nghĩa:

- Đối với chọn giống: Có thể sử dụng thể không để được các NST mong muốn vào cơ thể lai.

- Đối với di truyền học: Có thể sử dụng các lệch bội để xác định vị trí các gen trên NST.

- Đối với tiến hóa: Cung cấp nguyên liệu cho quá trình tiến hóa.

b. Thể đa bội:

Khái niệm:

- Bình thường bộ NST của tế bào n hoặc 2n, trong thực tế ta cũng có thể gặp những tế bào có bộ NST: 3n; 4n; 5n;… => ta gọi là đa bội

⇒ Hiện tượng đa bội: là sự biến đổi số lượng NST ở tất cả các cặp NST trong tế bào theo hướng tăng thêm số nguyên lần bộ đơn bội và lớn hơn 2n hình thành các thể đa bội.

Phân loại:

- Tự đa bội: là sự tăng một số nguyên lần bộ NST đơn bội của cùng một loài, gồm các thể đa bội lẻ 3n, 5n, 7n...và các thể đa bội chẵn 4n, 6n, 8n...

- Dị đa bội: là hiện tượng cả hai bộ NST lưỡng bội của hai loài khác nhau cùng tồn tại trong một tế bào.

- Thể song nhị bội là cơ thể mà trong tế bào có 2 bộ NST 2n của 2 loài khác nhau, hình thành từ lai xa và đã qua đa bội hoá hoặc lai tế bào sinh dưỡng khác loài.

Nguyên nhân:

- Do tác động của các tác nhân lý hoá hay sự rối loạn của trao đổi chất nội bào => cho thoi vô sắc không hình thành trong phân bào dẫn tất cả NST nhân đôi đều không phân li => bộ NST trong tế bào tăng lên gấp đôi.

Vai trò và ứng dụng:

- Trong tiến hóa, các thể tự đa bội chẵn và dị đa bội góp phần tạo ra các loài mới một cách nhanh chóng.

- Tạo ra các giống cây trông có năng suất cao

----------------------------------

Qua những nội dung trên, Toploigiai đã giải đáp câu hỏi các dạng đột biến nhiễm sắc thể? Chúng tôi đã bổ sung vào nội dung những thông tin bổ ích, hy vọng chúng sẽ mang đến cho các bạn nhiều kiến thức, giúp ích cho quá trình học tập.