Bộ nhớ chỉ đọc là gì?

Đáp án và lời giải chính xác cho câu hỏi: “Bộ nhớ chỉ đọc là gì?” cùng với kiến thức mở rộng do Top lời giải tổng hợp, biên soạn về bộ nhớ chỉ đọc (ROM) là tài liệu học tập bổ ích dành cho thầy cô và các bạn học sinh tham khảo.

Bộ nhớ chỉ đọc là gì?

- Bộ nhớ chỉ đọc hay ROM (tiếng Anh: Read-Only Memory) là loại bộ nhớ không khả biến dùng trong các máy tính hay hệ thống điều khiển, mà trong vận hành bình thường của hệ thống thì dữ liệu chỉ được đọc ra mà không được phép ghi vào.

- Không giống như RAM, thông tin trên ROM vẫn được duy trì dù nguồn điện cấp không còn. ROM được dùng cho lưu giữ mã chương trình điều hành và dữ liệu mặc định của hệ thống.

- ROM, theo đúng nghĩa cũng như đối với các chip ROM thế hệ đầu, cho phép chỉ đọc dữ liệu từ chúng, và chỉ cho phép ghi dữ liệu một lần, gọi là nạp ROM.

- Do công nghệ phát triển và nhu cầu thực tế, các thế hệ ROM sau được chế tạo với khả năng xoá được và nạp nhiều lần, mà việc thực hiện nạp ROM phải tuân theo quy trình đặc biệt đặc trưng. Nó cho ra khả năng mềm dẻo trong việc sửa đổi tính năng vận hành của hệ thống điều khiển.

Kiến thức tham khảo về bộ nhớ chỉ đọc (ROM)

1. Cấu trúc của ROM 

- Cấu tạo của ROM khá phức tạp. ROM gồm có 4 phần cơ bản bao gồm máng thanh ghi, bộ giải mã hàng, bộ giải mã cột và bộ đệm đầu ra.

a. Máng thanh ghi (Resister Array)

- Là bộ phận lưu trữ dữ liệu được lập trình vào ROM. Mỗi thanh ghi bao gồm một ô nhớ bằng số kích thước từ. Trong trường hợp này mỗi thanh ghi chứa một từ 8bit. Các thanh ghi được sắp xếp theo ma trận vuông. Có một lưu ý đó là tất cả các thanh ghi ở đây đều là thanh ghi “chết” và không thể ghi thêm được.

- Vị trí của từng thanh ghi được định rõ qua số hàng và số cột cụ thể. 8 đầu ra dữ liệu của mỗi thanh ghi được nối vào một đường dữ liệu bên trong chạy qua toàn mạch. Mỗi thanh ghi có 2 đầu vào cho phép. Cả 2 phải ở mức cao thì dữ liệu ở thanh ghi mới có thể được phép đưa vào đường truyền.

b. Bộ giải mã địa chỉ

- Mã địa chỉ A3A2A1A0 quyết định thanh ghi nào trong dãy được phép đặt từ dữ liệu 8 bit của nó vào đường truyền. Ở đây dùng 2 bộ giải mã: bộ giải mã chọn hàng (chọn 1 trong 4) và chọn cột. Thanh ghi giao giữa hàng và cột được chọn bởi đầu vào địa chỉ sẽ là thanh ghi được kích hoạt (cho phép).

c. Bộ đệm đầu ra

- Bộ phận này thường sử dụng mạch đệm 3 trạng thái, điều khiển bằng chân. Khi ở mức thấp, bộ đệm đầu ra chuyển dữ liệu này ra ngoài. Khiở mức cao, bộ đệm đầu ra sẽ ở trạng thái trở kháng cao. D7 đến D0 thả nổi.

2. Chương trình của ROM

- Chương trình của ROM đại thế có thể chia thành ba phần:

+ Khi máy tính đã có nguồn điện, cho máy được kiếm tra trạng thái sơ thủy. Máy sẽ tự động kiểm tra trạng thái của bộ nhớ chính, bàn phím và card màn hình có tốt không, đồng thời tiến hành công tác sơ thủy cho thiết bị tiêu chuẩn vốn có của máy.

+ Tiến hành khởi động và sơ thủy hóa với thiết bị mới, và tiến hành mở rộng việc trợ giúp theo chương trình của ROM trong thiết bị mới, gia tăng chức năng của chương trình vốn đã viết vào trong ROM.

+ Đọc các chỉ dẫn, tìm hệ điều hành như hệ điều hành DOS, WINDOWS. Do chương trình và số liệu trong ROM có thể lưu giữ được lâu, không bị ảnh hưởng của việc ngắt điện nên khi bật công tắc nguồn điện thì chương trình của ROM có thể vận hành liên tục, khiến máy tính có thể tự động hoàn thành một loạt công tác chuẩn bị giúp cho người sử dụng.

3. Ứng dụng của ROM

- ROM là một loại chíp nhớ: Ứng dụng dễ thấy nhất của ROM chính là người ta hay sử dụng nó để lưu dữ liệu cho file hệ thống. Với ưu điểm download nhanh nhưng dung lượng lại nhỏ, nó rất thích hợp để lưu dữ liệu, làm bộ nhớ đệm… cho các ứng dụng.

* Ứng dụng của ROM

- ROM trong hệ điều hành của các thiết bị Android: ROM là một bộ phận không thể thiếu của các thiết bị chạy hệ điều hành Android. Việc nâng cấp ROM là điều phải làm để thiết bị chạy nhanh hơn, “mượt” hơn. Tuy nhiên nếu chúng ta nâng cấp không đúng cách sẽ khiến máy càng chạy chậm hơn, “đơ” thậm chí là bị “treo”. Vì vậy, chúng ta cần hết sức cẩn trọng khi thực hiện quá trình này!

4. Các loại ROM phổ biến hiện nay

- PROM (Programmable Read-Only Memory) hay Mask ROM: Được chế tạo bằng các mối nối (cầu chì - có thể làm đứt bằng mạch điện). Nó thuộc dạng WORM (Write-Once-Read-Many). Chương trình nằm trong PROM có thể lập trình được bằng những thiết bị đặc biệt. Loại ROM này chỉ có thể lập trình được một lần, và là rẻ nhất.

- EPROM (Erasable Programmable Read-Only Memory): Được chế tạo bằng nguyên tắc phân cực tĩnh điện. Loại ROM này có thể bị xóa bằng tia cực tím và ghi lại thông qua thiết bị ghi EPROM.

- EAROM (Electrically Alterable Read-Only Memory): Loại ROM này có thể thay đổi từng bit một lần. Tuy nhiên quá trình viết khá chậm và sử dụng điện thế không chuẩn. Việc viết lại EAROM không được thực hiện thường xuyên.

- EEPROM (Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory): Được tạo bằng công nghệ bán dẫn. Nội dung của ROM này có thể viết vào và xóa (bằng điện).

- Một dạng phổ biến hiện dùng là Bộ nhớ flash, gọi đơn giản là Flash, dùng với cả tư cách EEPROM lẫn trong Ổ USB flash.