Bài tập về đối thoại độc thoại độc thoại nội tâm

Bài tập 1. Xác định các hình thức: đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong đoạn trích sau

a. Liên không hiểu sao, nhưng chị thấy lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn

- Em thắp đèn lên chị Liên nhé

Nghe tiếng An, Liên đứng dậy trả lời:

- Hẵng thong thả một lát nữa cũng được. Em ra ngồi đây với chị kẻo trong muỗi.

An bỏ bao diêm xuống bàn cùng chị ra ngoài chỏng ngồi; chiếc chỏng nan lún xuống và kêu cót két.

- Cái chỏng này sắp gãy rồi chị nhỉ?

- Ừ để rồi chị bảo mẹ mua cái khác thay vào.

                       (Thạch Lam, Hai đứa trẻ)

b. Một mình nương ngọn đèn khuya

           Áo dầm giọt lệ tóc se mái đầu

           Phận rầu dầu vậy cũng dầu

           Xót lòng đeo đẳng bấy lâu một lời.

           Công trình kể biết mấy mươi

           Vì ta khăng khít cho người dở dang

                       (Nguyễn Du, Truyện Kiều)

c. Một hôm, tôi phàn nàn về việc ấy với binh Tư. Binh Tư là một người láng giềng khác của tôi . Hắn làm nghề ăn trộm nên vốn không ưa lão Hạc bởi vì lão lương thiện quá. Hắn bĩu môi và bảo :

- Lão làm bộ đấy ! Thật ra thì lão chỉ tâm ngẩm thế, nhưng cũng ra phết

chứ chả vừa đâu. Lão vừa xin tôi một ít bả chó...

Tôi trố to đôi mắt, ngạc nhiên. Hắn thì thầm :

- Lão bảo có con chó nhà nào cứ đến vườn nhà lão... Lão định cho nó xơi một bữa. Nếu trúng, lão với tôi uống rượu.

Hỡi ơi lão Hạc ! Thì ra đến lúc cùng lão cũng có thể làm liều như ai hết... Một người như thế ấy !... Một người đã khóc vì trót lừa một con chó !... Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn liên luỵ đến hàng xóm, láng giềng.. Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót binh Tư để có ăn ư ? Cuộc đời quả thật cứ một ngày một thêm đáng buồn...

                       (Nam Cao. Lão Hạc)

Trả lời:

- Hình thức thoại trong (a): đối thoại

- Hình thức thoại trong (b): độc thoại nội tâm

- Hình thức thoại trong (c): đối thoại và độc thoại nội tâm

Bài tập 2. Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích.

- Đây là cuộc đối thoại của vợ chồng ông Hai sau khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc.

- Cuộc đối thoại diễn ra với ba lượt lời của bà Hai, hai lượt lời của ông Hai.

- Lời thoại đầu của bà, ông Hai không đáp lại “nằm rũ ra trên giường không nói gì” câu hỏi thứ hai của bà Hai được ông đáp bằng một câu hỏi lại bà với một từ “Gì?”. Lần thứ ba, ông cũng chỉ đáp lại lời bà bằng một câu cụt ngủn, giọng gắt lên: “Biết rồi!”.

- Qua lời đối thoại này, nhà văn đã làm nổi bật tâm trạng chán nản, buồn bã và đau khổ của ông Hai. Đa số những lời đáp của ông Hai đều ngắn ngủn và cộc lộc.

Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích.

- Cuộc đối thoại của vợ chồng ông Hai sau khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc.

- Cuộc đối thoại diễn ra với ba lượt lời của bà Hai, hai lượt lời của ông Hai.

- Lời thoại đầu của bà Hai, ông Hai không đáp lại “nằm rũ ra trên giường không nói gì” câu hỏi thứ hai của bà Hai được ông đáp bằng một câu hỏi lại bà với một từ “Gì?”. Lần thứ ba, ông cũng chỉ đáp lại lời bà bằng một câu cụt ngủn, giọng gắt lên: “Biết rồi!”.

- Qua lời đối thoại này, nhà văn đã làm nổi bật tâm trạng chán nản, buồn bã và đau khổ của ông Hai. Đa số những lời đáp của ông Hai đều ngắn ngủn và cộc lộc.

Bài tập 3: Viết một đoạn văn theo chủ đề tự chọn trong đó có sử dụng cả ba hình thức đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm.

Bài viết tham khảo

Kết thúc buổi liên hoan chia tay, tôi mang trong lòng một nỗi buồn nặng trĩu. Ngày mai tôi sẽ rời xa Hà Nội để đi du học, vậy mà người bạn thân nhất của tôi là Hằng lại không đến tham dự. Đang lan man suy nghĩ, bỗng có tiếng nói của Lan cất lên từ phía sau:

- Cậu đang suy nghĩ điều gì mà nhìn tâm trạng thế?

Tôi quay lại nhìn Lan và trả lời:

- Ừ, không có gì đâu.

- Tớ biết cậu đang buồn vì Hằng không thể tới, nhưng hãy thông cảm cho bạn ấy nhé, mẹ bị ốm phải vào viện. Hằng có gửi cho cậu một lá thư và một món quà kỉ niệm đây.

Tôi mở lá thư ra đọc, từng dòng chữ khiến tôi bồi hồi xúc động. Hằng vẫn nhớ tất cả những kỉ niệm giữa chúng tôi ư? Dù bận chăm sóc mẹ ốm nhưng Hằng vẫn rất chu đáo, phải chăm tôi đã trách lầm Hằng? Lúc này tự dưng trong lòng tôi dâng lên một niềm cảm xúc khó tả. Không thể kìm nén nổi lòng mình, tôi thốt lên:

- Hằng ơi! Cậu mãi là người bạn tốt của tớ trong cuộc đời này.