Ý nghĩa bài hát "Chi chi chành chành cái đanh thổi lửa con ngựa"

"Chi chi chành chành/ Cái đanh thổi lửa...", là những câu đồng dao quen thuộc dường như đã gắn chặt với tuổi thơ của những thế hệ cũ. Đa số chúng ta đọc thuộc làu làu nhưng chỉ nghĩ đơn giản đây là bài hát vui cho trẻ thơ mà nhiều người không biết được ý nghĩa thực sự của nó. Dưới đây Toploigiai sẽ cùng các bạn tìm hiểu về Ý nghĩa bài hát chi chi chành chành.

1. Lời bài hát và một số dị bản của bài "Chi chi chành chành"

Lời bài hát:

Chi chi chành chành,

Cái đanh thổi lửa,

Con ngựa đứt cương,

Ba vương ngũ đế,

Bắt dế đi tìm,

Ù à ù ập.

Một số câu dị bản:

Cái đanh thổi lửa / Cái chanh thổi lửa

Câu con ngựa đứt cương / Con ngựa chết trương

Ba vương lập đế / Ba vương ngụ đế / Ba vông thượng đế

Bắt dế đi tìm / Cấp kế đi tìm

Ù à ù ập / Ú tim ù ập / Ú tim bắt ập

>>> Tham khảo: Nội dung bài hát "Tiếng chuông và ngọn cờ"

2. Ý nghĩa của bài "Chi chi chành chành"

Theo giải thích của sách Kinh Thi Việt Nam của nhà văn Trương Tửu, bài vè này được ghi lại trong giai đoạn lịch sử những năm 1856 - 1888 khi đất nước ta rơi vào loạn lạc, bị giặc Pháp xâm lược, triều đình rối loạn. Cụ thể phải là: Chu tri rành rành/ Cái đanh nổ lửa/ Con ngựa đứt cương/ Ba vương tập đế/ Cấp kế đi tìm/ Hú tim òa ập.

- Câu đầu: Chu tri rành rành có nghĩa là bố cáo cho mọi người đều biết.

- Câu thứ 2: Cái đanh nổ lửa nói về tiếng súng của quân đội Pháp bắn vào Đà Nẵng.

- Câu thứ 3: Con ngựa đứt cương chỉ việc băng hà của vua Tự Đức vào năm 1883 và sự rối loạn của triều đình Huế lúc bấy giờ. Sự kiện này cho thấy câu "con ngựa mất cương" hợp lý và có ý nghĩa hơn 'con ngựa chết trương'.

- Câu thứ 4: Ba vương tập đế chỉ vào việc trong vòng chưa đầy 1 năm từ tháng 9 năm 1884 sau khi vua Tự Đức mất, đã có liên tiếp 3 vị vua thay nhau lên ngôi là Hiệp Hòa, Kiến Phúc và Hàm Nghi.

Tôn Thất Thuyết và Nguyễn Văn Tường chuyên quyền làm bậy, giết hại công thần. Tháng 9 năm 1884, Tường và Thuyết đổi di chiếu của vua Tự Đức, đem Dục Đức giam vào nhà tối, không cho ăn uống để chết đói, đổ cho tội thông mưu với Pháp, lập Hiệp Hòa lên làm vua. Hơn 4 tháng sau, Tường và Thuyết đầu độc vua Hiệp Hòa, đưa Kiến Phúc, lúc đó mới 15 tuổi lên ngôi. Được hơn 6 tháng, Kiến Phúc ngộ độc chết, Tường và Thuyết lập Hàm Nghi mới 12 tuổi lên ngôi báu. Chỉ trong vòng chưa đầy một năm mà có tới 3 ông vua thay nhau lên ngôi, câu "ba vương tập đế" chỉ vào những biến cố này.

- Câu thứ 5: Cấp kế đi tìm nói về việc Tôn Thất Thuyết vì bị Thống Chế De Coursy xử ép nên đêm 22 tháng 5, 1885 liều đánh úp dinh Khâm Sứ và đồn Mang Cá ở Huế. Việc thất bại, Thuyết đem vua đi trốn rồi truyền hịch Cần Vương đi khắp nơi. Quân Pháp một mặt lo dẹp loạn, một mặt cấp tốc cho người đi tìm vua Hàm Nghi để làm yên lòng dân.

- Câu cuối: Hú tim òa ập chỉ vào việc tên Trương Quang Ngọc làm phản, cùng với suất đội hầu cận vua Hàm Nghi là Nguyễn Đình Tình, nửa đêm 26 tháng 9, 1888 cùng 20 thủ hạ xông vào chỗ vua tạm trú ở làng Tả Bảo, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình, bắt vua trong lúc đang ngủ.

>>> Tham khảo: Nội dung bài hát "Cho tôi đi làm mưa với"

3. Luật chơi của trò chơi "Chi chi chành chành"

Chi chi chành chành là trò chơi phù hợp với cả bé nam và bé nữ. Lứa tuổi phù hợp nhất là mẫu giáo hoặc lớp 1, lớp 2. Ở tuổi này bé đang tập nói, tập đánh vần chữ, cần mở rộng vốn từ nên trò chơi này rất phù hợp với các bé.

Mục đích, ý nghĩa:

- Người chơi được hoạt động tập thể, rèn luyện khả năng phán đoán

- Rèn luyện cách đọc rõ ràng, đúng nhịp bài đồng dao

- Giúp có thêm bạn mới, khả năng giao tiếp, hòa đồng với mọi người

Luật chơi:

Trò chơi cần từ hai người chơi trở lên. Một người được chọn đứng ra trước xòe bàn tay ra, những người khác giơ ngón trỏ đặt vào lòng bàn tay người được chọn. Người xòe bàn tay đọc một bài vè, đến cuối bài vè thì những người khác cố gắng rút tay ra thật nhanh, ai rút không kịp bị nắm trúng thì vào thế chỗ người xòe tay. Trò chơi cứ thế lặp lại.

Những điều cần chú ý khi chơi

Đây là một trò chơi rất an toàn, không phải chạy nhảy hay di chuyển nhiều, người lớn có thể chơi cùng trẻ hoặc ngồi quan sát các bé chơi dễ dàng. Một số lưu ý để trẻ chơi vui vẻ, không xảy ra tranh cãi là:

Người lớn phải dạy bé học thuộc lời bài đồng dao.

Thống nhất luật chơi với các bé trước khi chơi.

Mọi người phải đồng ý về hình phạt nếu thua.

Chi chi chành chành là trò chơi bổ ích, phụ huynh hoặc cô giáo nên tổ chức thường xuyên cho các bé chơi cùng nhau để tăng tính tương tác giữa các bé, xây dựng tình bạn tuổi thơ đẹp. Đây cũng sẽ là một kỷ niệm tuổi thơ đáng nhớ đối với mọi người.

Bạn có thể tham khảo thêm một số trò chơi khác có bài đồng giao để dạy cho bé như:

Trò chơi lộn cầu vồng

Trò chơi dung dăng dung dẻ

Trò chơi nu na nu nống

---------------------------

Trên đây là phần trả lời chính xác nhất cho câu hỏi ý nghĩa của bài hát "Chi chi chành chành" là gì mà Toploigiai mang đến. Chúng tôi hi vọng bài viết này hữu ích với các bạn, chúc các bạn học tốt.