Tóm tắt Xã trưởng - Mẹ Đốp (Sơ đồ tư duy, nội dung chính)

Tìm hiểu tác phẩm, tóm tắt Xã trưởng - Mẹ Đốp ngắn gọn nhất. Hướng dẫn cách vẽ sơ đồ tư duy bài Xã trưởng - Mẹ Đốp dễ hiểu bám sát nội dung SGK Ngữ văn 10 Chân trời sáng tạo.

1. Xã trưởng - Mẹ Đốp

XÃ TRƯỞNG: (ra) Tại dân vi tổng lí

Quốc pháp hữu công hầu?

Ơn dân xã thuận bầu

Tôi đứng đầu hàng xã

Nay cơ chừng động mả?

Thị Mầu đã hoang thai

Chiểu: lệ làng” ngả vạ° không sai

Bắt khoán” cứ một trăm quan quý?

(gọi) Thằng bố Đốp đâu?

MẸ ĐỐP: Đứa nào đến chất gì ngoài ấy?

XÃ TRƯỞNG: Tao đây! Thầy xã đây! Ra ngay có việc cần nhái

MẸ ĐỐP: Bố cháu trẩy! tỉnh lĩnh bằng? rồi ạ!

Làm cái thứ mổ” thì băng với sắc cái gì?

MẸ ĐỐP: Dạ, bố cháu cắp tráp! theo hầu cụ Bá lên tỉnh lĩnh bằng rồi ạ!

Có chăng thì chết Chồng vắng thì vợ thay, ra ngày thầy bảo!

MẸ ĐỐP: Này chị em ơi,

Thương chồng nên phải lầm than

Phép đâu có bắt việc quan đàn bà.

Thánh đế lên ngôi

Chẳng giấu gì mẹ Đốp là tôi

Tuy hình dáng miệng nói rằng cò”

Khách đến nhà, Đốp mới bò ra

Miệng chào khách những câu như cắt

Ngày hôm nay xướng ca lạc đạc”

Dựng mõ lên cung phụng làm trò.

Ô rằng vậy:

Chẳng giấu gì mẹ đình đám là tôi

Nghề ăn nói tôi vào trang đúng mực

Bất phận danh nhi tài túc

Vô chế lệnh nhi dân tòng”

Một mình tôi cả xã ngóng trông

Điều phải trái tôi nay trước bác?!

XÃ TRƯỞNG: Con này láo! Mày vật tao đi mà trước bảo dân tao à?

MẸ ĐỐP: Nó là thế này: Làng có việc gì, thầy sai con đi rao mỡ,

Từ việc hỉ cho trí việc hảo!

Giấy quan về là phải báo với tôi

Tôi chưa ra là làng chữa được ngồi.

XÃ TRƯỞNG: Cái con mẹ Đốp này! Nhật nhật đa hĩ, lộng giả thành chân”.

Mày chưa ra thì làng chưa được ngồi thời mày là bà tiên chữ

làng này à?

MẸ ĐỐP: Dạ, nó là thế này: Con chưa ra trải chiếu thì

làng ngôi xuống đất hay sao?

XÃ TRƯỞNG: Ờ con mẹ Đốp nó nói thế mà có lí

MẸ ĐỐP: Có thơ rằng:

Mõ tôi cả tiếng? lại dài hơi

Một xã cử bầu chẳng phải chơi

Mộc đạc” vang lừng hoà cả xã

Kim thanh° dóng dả” khắp đồi nơi

Gần xa chốn chốn đều nghe hiệu

Làng nước ai ai cũng quý nhời”

Muôn việc sửa sang quyền cắt đặt

Một mình một chiếu thảnh thơi ngồi.

XÃ TRƯỞNG: Thơ hay đấy nhỉ.

MẸ ĐỐP: Thầy có mang giấy bút đi không?

XÃ TRƯỞNG: Giấy bút để làm gì?

MẸ ĐỐP: Thầy khen thơ hay thì chép lấy đem về nhà mà treo!

XÃ TRƯỞNG: Hay là hay với cánh mõ nhà mày, chứ xã trưởng lại treo thơ mõ à?

MẸ ĐỐP: Sao thầy lại cứ nhìn tôi thế vậy?

XÃ TRƯỞNG: Nhà Bếp lớp này xem ra ảnh gái dễ coi lắm nhỉ?

MẸ ĐỐP: Thưa thầy, con còn hiếm! lắm ạ! Mới được có mười cháu thôi ạ,

XÃ TRƯỞNG: Tốt nái mới nhất Này, nhà Đốp! Hôm nào mát giời,

táo sang gửi mày một đứa nhái

MẸ ĐỐP: Thây chớ nói vậy! Bố cháu đứng ngoài kia

nó nghe thấy rồi nó lại ghen!

XÃ TRƯỞNG: Ghen cái gì? Thấy mày mát tay nên tập định đưa sang gửi mày

nuôi hộ vài đứa chứ tao lại thèm... thèm... ấy à? Dở hồn!

Sao cũng có ngày đấy! Thôi đi rao mõ đi

MẸ ĐỐP: Thầy bảo rao thế nào ạ?

Nghe đây này:

Trình làng trình chạ

Thượng hạ tây đông

Con gái phú ông

Tên là Mầu Thị

Tư tình ngoại ý”

Mãn nguyệt có thai

Mời già trẻ gái trai

Ra đình mà ăn khoán.

Còn ông Đồ Điếc không nghe thấy thì phải vào tận nhà nghe chưa?

MẸ ĐỐP: Thầy nói một mạch thế thì con nhớ làm sao được. Hay là thế

này vậy: Nhà cháu đi trước đánh mõ, thầy đi sau rao hộ nhà cháu.

XÃ TRƯỞNG: Thế ra tao làm dây tớ mõ à? Láo nào!

MẸ ĐỐP: Vậy thầy thủng thắng nói lại để nhà cháu nhập tâm vậy!

(bốc miệng xã trưởng bỏ vào dải yếm)

XÃ TRƯỞNG: Kìa sao mày lại bốc mộ tao bó vào đấy, hả?

MẸ ĐỐP: Không bó vào đấy thì nhà cháu không nhớ được ạ!

XÃ TRƯỞNG: Kìa, có nhấc cao cái dải yếm lên không, uế tạp hết mõm tao còn gì?

MẸ ĐỐP: Cao lắm rồi! Ù, ừ. Giãy nảy! Đi này, đi này! Thế là xong tất, xong hết!

XÃ TRƯỞNG: Sao không rao lên, kia?

MẸ ĐỐP: Xong tất cả rồi đấy al

XÃ TRƯỞNG: Tao bảo mày đi rao cơ mà.

MẸ ĐỐP: Dạ, người ta bảo “Gửi lời thì nói, gửi gói thì mở”. Nhà cháu

mở tung cả ra đấy thôi.

(Xã Hưởng đánh mẹ Đốp)

MẸ ĐỐP: Ối bố Đốp ơi là bố Sếp ơi! Đi đâu để thầy Xã thầy ấy ăn hiếp tôi

đây này.

XÃ TRƯỞNG: Thôi, thôi! Lọt tại làng sáng tai họ! bây giờ! Nín đi!

Thôi tao xin mày! Rồi tao đền cho thúng thóc! Đi ra đi

Nhớ vào mời bằng được cạ Đề Điếc, nhớ đấy nghe không?

(hạ)

(Theo Hà Văn Cầu (Chủ biên), Kịch bản chèo, quyển 1,

Hội văn nghệ dân gian Việt Nam - NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội, 2014, tr. 282 - 288 và 324 - 327)

2. Tóm tắt Xã trưởng - Mẹ Đốp

Vở chèo làm nổi bật mối quan hệ giữa xã trưởng và mẹ Đốp. Một người là quản lí xã, một người là vợ người đi rao mõ. Cả hai rêu raa về việc thị Mầu có chửa khi chưa có chồng và từ đây, mối quan hệ giữa hai người ngày càng xấu đi.

3. Giá trị nội dung Xã trưởng - Mẹ Đốp

- Văn bản cho thấy sự phê phán đối với những tầng lớp chức dịch như xã trưởng nhưng lại có tính trêu ghẹo, đùa cợt người khác, ham sắc và khinh người, tự cao và không có đạo đức.

- Phần nào thể hiện xã hội cổ hủ, lạc hậu xưa với những giáo điều, quy định khắt khe qua hình phạt gõ mõ đối với Thị Màu.

4. Sơ đồ tư duy Xã trưởng - Mẹ Đốp

>>>Xem thêm: Tác giả - Tác phẩm: Xã trưởng - Mẹ Đốp Ngữ văn 10 Chân trời sáng tạo.