[Cánh diều] Lịch Sử 10 Bài 6 Lý thuyết: Một số nền văn minh phương Đông

Tóm tắt Lý thuyết Sử 10 Bài 6 ngắn nhất Cánh Diều. Tổng hợp, tóm lược nội dung Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông trang 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45 dễ hiểu.

Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông trang 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45 SGK Lịch sử 10 Cánh Diều

>>> Xem thêm: Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều

1. Văn minh Ai Cập cổ đại

1.1. Cơ sở hình thành

* Những cơ sở hình thành nền văn minh Ai Cập:

- Cơ sở điều kiện tự nhiên: Gắn liền với sông Nin, điều kiện tự nhiên thuận lợi, phong phú, địa bàn sinh sống rộng lớn.

- Về kinh tế: Trên cơ sở công cụ lao động bằng đá, đồng... kinh tế phát triển. Đóng vai trò chủ đạo trong nền kinh tế là nông nghiệp.

- Về chính trị: Theo thể chế nhà nước quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền, đứng đầu là Pha-ra-ông .

- Về xã hội: Xã hội phân chia thành các tầng lớp như: quý tộc, nông dân, nô lệ... Sự phân chia này tạo ra một bộ phận chuyên sản xuất, phục vụ...

- Về dân cư: Các bộ lạc từ Đông Bắc châu Phi và Tây Á chính là chủ nhân của nền văn minh Ai Cập cổ đại.

* “Ai Cập là tặng phẩm của sông Nin”, bởi vì:

- Sông Nin có lưu vực sông lớn, cung cấp nguồn sống, nguyên liệu cho con người như nước, thủy sản, thực vật và động vật.

- Lượng phù sa màu mỡ của sông Nin sẽ tạo địa bàn sinh sống và thúc đẩy nền nông nghiệp phát triển sớm.

- Ngoài ra, sông Nin còn cung cấp khả năng giao thông và giao thương, tạo ra các đô thị, các nhà nước sơ khai.

=> Sông Nin chính là tài sản quan trọng nhất của Ai Cập có thể tạo nên đế chế, nền văn minh rực rỡ, không có sông Nin thì sẽ không có Ai Cập.

1.2. Những thành tựu cơ bản

* Những thành tựu chủ yếu nền văn minh Ai Cập cổ đại:

Kim tự tháp Ai Cập cổ đại:

Kim tự tháp là những lăng mộ chôn cất của các vị vua Pha-ra-ông và những người quý tộc giàu có cùng những vật dụng hàng ngày bằng vàng với ước nguyên có thể sự uy quyền, quyền lực bất diệt của mình cho đời sau. Ngày nay, còn rất nhiều điều bí ẩn về kim tự tháp mà các nhà khoa học chưa khám phá hết, nhưng nó đã tồn tại theo thời gian đến ngày nay vẫn là một trong những công trình khổng lồ, đồ sộ của Ai Cập cổ đại.

* Ý nghĩa của những thành tựu văn minh Ai Cập cổ đại:

- Chữ viết phản ánh trình độ tư duy của cư dân Ai Cập, là phương tiện chủ yếu lưu giữ thông tin từ đời này qua đời khác và là cơ sở phục vụ cho việc nghiên cứu về văn hóa thời kì cổ đại.

- Toán học: Thể hiện sự hiểu biết và là biểu hiện cao của tư duy, đã được sử dụng trong cuộc sống, là cơ sở cho nền toán học sau này.

- Kiến trúc và điêu khắc: phản ánh trình độ tư duy và khả năng sáng tạo của con người, mang tính thẩm mĩ cao. Là biểu hiện đỉnh cao của tính chuyên chế và quan niệm tôn giáo.

2. Văn minh Trung Hoa cổ - trung đại

2.1. Cơ sở hình thành

 

Cơ sở hình thành nền văn minh Trung Hoa cổ- trung đại:

- Cơ sở điều kiện tự nhiên: Lưu vực Hoàng Hà và Trường Giang thuận lợi cho điều kiện sinh sống. Ở đó có đồng bằng rộng lớn, đất đai màu mỡ, phì nhiêu, khí hậu thuận lợi…

- Về kinh tế: Nghề trồng lúa trở thành ngành kinh tế chính, thủ công nghiệp và thương nghiệp cũng phát triển mạnh.

- Về chính trị: Trung Hoa cổ- trung đại theo chế độ quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền, Hoàng đế có quyền lực tối cao.

- Về xã hội: Có các lực lượng xã hội chính như quý tộc và nông dân công xã thời cổ đại, địa chủ phong kiến và nông dân thời trung đại.

- Về dân cư: Người Hoa Hạ ở lưu vực sông Hoàng Hà là tiền thân của Hán tộc sau này. Ngoài ra, còn có người Mãn, Mông,...

2.2. Những thành tựu cơ bản

Từ hình 6.8 đến 6.13, ta có thể thấy những thành tựu chủ yếu của văn minh Trung Hoa cổ - trung đại như sau:

Ngoài ra, Trung Hoa còn có bốn phát minh quan trọng là kỹ thuật in, kỹ thuật làm giấy, thuốc súng và la bàn.

Những phát minh này mang lại ý nghĩa như sau: Là sản phẩm của trí tuệ, của sự lao động sáng tạo và có những đóng góp to lớn đối với sự phát triển nền văn minh thế giới, ảnh hưởng mạnh mẽ đến quốc gia lân cận như Triều Tiên, Nhật Bản, Việt Nam,…

3. Văn minh Ấn Độ cổ - trung đại

3.1. Cơ sở hình thành

Các cơ sở hình thành nền văn minh Ấn Độ thời cổ - trung đại là:

- Cơ sở điều kiện tự nhiên: Hai đồng bằng màu mỡ ở miền Bắc Ấn Độ được Sông Ấn và sông Hằng bồi đắp. 

- Về kinh tế: nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp đã dần xuất hiện và từng bước phát triển.

- Về chính trị: Ấn Độ thời cổ - trung đại theo mô hình nhà nước quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền, đứng đầu là vua.

- Về xã hội: Bra-ma (tăng lữ- quý tộc), Ksa-tri-a ( vương công- vũ sĩ), Vai-si-a ( nông dân, thương nhân, thợ thủ công) và Su-đra ( nô lệ) bốn đẳng cấp chính của chế độ đẳng cấp Vác-na.

- Về cư dân: Đa dạng về tộc người, chủ yếu là người Đra-vi-đa ở miền Nam và người A-ri-a ở miền Bắc.

3.2. Những thành tựu cơ bản

Những thành tựu văn minh của cư dân Ấn Độ cổ- trung đại đã đạt được:

Những thành tựu này đa phản ánh trình độ tư duy cao của người dân Ấn Độ ảnh hưởng đến nhiều quốc gia khác , các công trình kiến trúc vừa thể hiện ảnh hưởng tôn giáo tới nghệ thuật, vừa thể hiện trình độ phát triển cao của con người. Nhiều thành tựu nghệ thuật Ấn Độ đã trở thành di sản văn hóa có giá trị lớn của nhân loại.

>>> Xem toàn bộ: Tóm tắt lý thuyết Sử 10 ngắn gọn Cánh Diều

-------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Tóm tắt Lý thuyết Sử 10 Bài 6 Cánh Diều trong bộ SGK Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Toploigiai đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Toploigiai để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!