logo

[Sách mới] Soạn Sử 10 Bài 6 Cánh diều: Một số nền văn minh phương Đông

Hướng dẫn Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông ngắn gọn nhất bám sát nội dung SGK Lịch sử 10 trang 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45 bộ Cánh Diều theo chương trình sách mới. Mời bạn đọc tham khảo!

Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông trang 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45 SGK Lịch sử 10 Cánh Diều

>>> Xem thêm: Tóm tắt Lý thuyết Sử 10 Bài 6 ngắn nhất Cánh Diều


1. Văn minh Ai Cập cổ đại


1.1. Cơ sở hình thành

Trả lời câu hỏi SGK Lịch sử 10 Cánh Diều

Đọc thông tin, tư liệu và quan sát Sơ đồ 6.1, Hình 6.2 và Lược đồ 6.1, hãy:

- Giải thích những cơ sở hình thành nền văn minh Ai Cập.

- Lí giải vì sao Hê-rô-đốt cho rằng: “ Ai Cập là tặng phẩm của sông Nin”.

Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều
Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều

Lời giải:

* Những cơ sở hình thành nền văn minh Ai Cập:

- Cơ sở điều kiện tự nhiên: Gắn liền với sông Nin, điều kiện tự nhiên thuận lợi, phong phú, địa bàn sinh sống rộng lớn.

- Về kinh tế: Trên cơ sở công cụ lao động bằng đá, đồng... kinh tế phát triển. Đóng vai trò chủ đạo trong nền kinh tế là nông nghiệp.

- Về chính trị: Theo thể chế nhà nước quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền, đứng đầu là Pha-ra-ông .

- Về xã hội: Xã hội phân chia thành các tầng lớp như: quý tộc, nông dân, nô lệ... Sự phân chia này tạo ra một bộ phận chuyên sản xuất, phục vụ...

- Về dân cư: Các bộ lạc từ Đông Bắc châu Phi và Tây Á chính là chủ nhân của nền văn minh Ai Cập cổ đại.

 “ Ai Cập là tặng phẩm của sông Nin”, bởi vì:

- Sông Nin có lưu vực sông lớn, cung cấp nguồn sống, nguyên liệu cho con người như nước, thủy sản, thực vật và động vật.

- Lượng phù sa màu mỡ của sông Nin sẽ tạo địa bàn sinh sống và thúc đẩy nền nông nghiệp phát triển sớm.

- Ngoài ra, sông Nin còn cung cấp khả năng giao thông và giao thương, tạo ra các đô thị, các nhà nước sơ khai.

=> Sông Nin chính là tài sản quan trọng nhất của Ai Cập có thể tạo nên đế chế, nền văn minh rực rỡ, không có sông Nin thì sẽ không có Ai Cập.


1.2. Những thành tựu cơ bản

Trả lời câu hỏi trang 37, SGK Lịch Sử 10

Đọc thông tin, tư liệu và quan sát các hình từ 6.3 đến 6.6, hãy:

- Cho biết nền văn minh Ai Cập cổ đại đã đạt được những thành tựu chủ yếu nào? Hãy giới thiệu về một trong số các thành tựu đó.

- Trình bày ý nghĩa của những thành tựu văn minh Ai Cập cổ đại.

- Nêu những hiểu biết của em về kĩ thuật ướp xác của cư dân Ai Cập cổ đại.

Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều
Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều

Lời giải:

* Những thành tựu chủ yếu nền văn minh Ai Cập cổ đại:

Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều

Kim tự tháp Ai Cập cổ đại:

Kim tự tháp là những lăng mộ chôn cất của các vị vua Pha-ra-ông và những người quý tộc giàu có cùng những vật dụng hàng ngày bằng vàng với ước nguyên có thể sự uy quyền, quyền lực bất diệt của mình cho đời sau. Ngày nay, còn rất nhiều điều bí ẩn về kim tự tháp mà các nhà khoa học chưa khám phá hết, nhưng nó đã tồn tại theo thời gian đến ngày nay vẫn là một trong những công trình khổng lồ, đồ sộ của Ai Cập cổ đại.

* Ý nghĩa của những thành tựu văn minh Ai Cập cổ đại:

- Chữ viết phản ánh trình độ tư duy của cư dân Ai Cập, là phương tiện chủ yếu lưu giữ thông tin từ đời này qua đời khác và là cơ sở phục vụ cho việc nghiên cứu về văn hóa thời kì cổ đại.

- Toán học: Thể hiện sự hiểu biết và là biểu hiện cao của tư duy, đã được sử dụng trong cuộc sống, là cơ sở cho nền toán học sau này.

- Kiến trúc và điêu khắc: phản ánh trình độ tư duy và khả năng sáng tạo của con người, mang tính thẩm mĩ cao. Là biểu hiện đỉnh cao của tính chuyên chế và quan niệm tôn giáo.

* Hiểu biết của em về kỹ thuật ướp xác của cư dân Ai Cập cổ đại:

Ra đời ở Ai Cập thời kì Cổ vương quốc khoảng năm 2700 TCN và tồn tại đến thế kỉ V. Với điều kiện tự nhiên ở Ai Cập, những xác ướp được bảo quản rất thuận lợi. Xác được ướp theo cách mổ bụng, bỏ đi đa số nội tạng, giữ lại trái tim bởi họ quan niệm rằng trái tim là linh hồn của một con người. Sau đó, thân thể được bao phủ bằng natron để ngăn chặn phân hủy. 


2. Văn minh Trung Hoa cổ - trung đại


2.1. Cơ sở hình thành

Trả lời câu hỏi trang 38, SGK Lịch Sử 10

Đọc thông tin và quan sát Sơ đồ 6.2, Lược đồ 6.2 và Hình 6.7, hãy giải thích những cơ sở hình thành nền văn minh Trung Hoa thời cổ- trung đại.

Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều

 

Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều

 

Lời giải:

Cơ sở hình thành nền văn minh Trung Hoa cổ- trung đại:

- Cơ sở điều kiện tự nhiên: Lưu vực Hoàng Hà và Trường Giang thuận lợi cho điều kiện sinh sống. Ở đó có đồng bằng rộng lớn, đất đai màu mỡ, phì nhiêu, khí hậu thuận lợi…

- Về kinh tế: Nghề trồng lúa trở thành ngành kinh tế chính, thủ công nghiệp và thương nghiệp cũng phát triển mạnh.

- Về chính trị: Trung Hoa cổ- trung đại theo chế độ quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền, Hoàng đế có quyền lực tối cao.

- Về xã hội: Có các lực lượng xã hội chính như quý tộc và nông dân công xã thời cổ đại, địa chủ phong kiến và nông dân thời trung đại.

- Về dân cư: Người Hoa Hạ ở lưu vực sông Hoàng Hà là tiền thân của Hán tộc sau này. Ngoài ra, còn có người Mãn, Mông,...


2.2. Những thành tựu cơ bản

Trả lời câu hỏi trang 41, SGK Lịch Sử 10

Đọc thông tin, tư liệu và quan sát các hình từ 6.8 đến 6.13, hãy trình bày những thành tựu chủ yếu của văn minh Trung Hoa cổ- trung đại. Những thành tự đó có ý nghĩa như thế nào?

Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều
Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều
Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều
Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều
Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều

Lời giải:

Từ hình 6.8 đến 6.13, ta có thể thấy những thành tựu chủ yếu của văn minh Trung Hoa cổ - trung đại như sau:

Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều

Ngoài ra, Trung Hoa còn có bốn phát minh quan trọng là kỹ thuật in, kỹ thuật làm giấy, thuốc súng và la bàn.

Những phát minh này mang lại ý nghĩa như sau: Là sản phẩm của trí tuệ, của sự lao động sáng tạo và có những đóng góp to lớn đối với sự phát triển nền văn minh thế giới, ảnh hưởng mạnh mẽ đến quốc gia lân cận như Triều Tiên, Nhật Bản, Việt Nam,…


3. Văn minh Ấn Độ cổ - trung đại


3.1. Cơ sở hình thành

Trả lời câu hỏi trang 42, SGK Lịch Sử 10

Đọc thông tin và quan sát Lược đồ 6.3, Sơ đồ 6.3 và Hình 6.14, hãy giải thích những cơ sở hình thành nền văn minh Ấn Độ thời cổ- trung đại.

Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều

 

Lời giải:

Các cơ sở hình thành nền văn minh Ấn Độ thời cổ - trung đại là:

- Cơ sở điều kiện tự nhiên: Hai đồng bằng màu mỡ ở miền Bắc Ấn Độ được Sông Ấn và sông Hằng bồi đắp. 

- Về kinh tế: nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp đã dần xuất hiện và từng bước phát triển.

- Về chính trị: Ấn Độ thời cổ - trung đại theo mô hình nhà nước quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền, đứng đầu là vua.

- Về xã hội: Bra-ma (tăng lữ- quý tộc), Ksa-tri-a ( vương công- vũ sĩ), Vai-si-a ( nông dân, thương nhân, thợ thủ công) và Su-đra ( nô lệ) bốn đẳng cấp chínhcủa chế độ đẳng cấp Vác-na.

- Về cư dân: đa dạng về tộc người, chủ yếu là người Đra-vi-đa ở miền Nam và người A-ri-a ở miền Bắc.


3.2. Những thành tựu cơ bản

Trả lời câu hỏi trang 44, SGK Lịch Sử 10

Đọc thông tin và quan sát các hình từ 6.15 đến 6.17, hãy cho biết cư dân Ấn Độ cổ- trung đại đã đạt được những thành tựu văn minh nào. Những thành tựu văn minh đó có ý nghĩa như thế nào?

 

Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều
Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều
Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều

Lời giải:

Những thành tựu văn minh của cư dân Ấn Độ cổ- trung đại đã đạt được:

Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều
Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều

 

Những thành tựu này đa phản ánh trình độ tư duy cao của người dân Ấn Độ ảnh hưởng đến nhiều quốc gia khác , các công trình kiến trúc vừa thể hiện ảnh hưởng tôn giáo tới nghệ thuật, vừa thể hiện trình độ phát triển cao của con người. Nhiều thành tựu nghệ thuật Ấn Độ đã trở thành di sản văn hóa có giá trị lớn của nhân loại.


Luyện tập

Trả lời câu hỏi trang 44, SGK Lịch Sử 10

Lập bảng về thành tựu tiêu biểu của các nền văn minh Ai Cập cổ đại, Trung Hoa và Ấn Độ cổ- trung đại theo mẫu sau:

Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều

 

Lời giải:

Nền văn minh Chữ viết Tư tưởng, tôn giáo Toán học Kiến trúc, điêu khắc Lĩnh vực khác

 

Ai Cập cổ đại

Chữ tượng hình viết trên giấy Pa-pi-rút hoặc khắc trên đá. Việc sùng bái tự nhiên chiếm địa vị quan trọng như thần mặt trời, thần sông, rắn thần… - Nghĩ ra phép toán đếm đến 10, tính được số Pi bằng 3,16. Kim tự tháp, tượng Nhân sư… - Y học: kĩ thuật ướp xác.

 

Trung Hoa cổ- trung đại

Ra đời từ thời nhà Thương, trải qua nhiều loại hình khác nhau như Giáp cốt văn, Kim văn,… Nho giáo giữ vai trò quan trọng. Đạo giáo và Phật giáo cũng rất phát triển. Tiểu biểu là cuốn Cửu chương toán thuật. Tính được số Pi đến 7 chữ số thập phân. Tiêu biểu là Vạn Lí Trường Thành, Tử Cấm Thành, tượng phật Lạc Sơn. Có bốn phát minh quan trọng: kĩ thuật in, kĩ thuật làm giấy, thuốc súng và la bàn.

 

Ấn Độ cổ- trung đại

Chữ Bra-mi, chữ San-krit(Phạn),… Ra đời nhiều tôn giáo lớn như Phật giáo, Hin-đu giáo… Sáng tạo ra hệ thống chữ số tự nhiên, phát minh ra số 0, tính được căn bậc 2 và căn bậc 3, biết về mối quan hệ giữa ba cạnh trong một tam giác. Tiêu biểu là lăng Ta-giơ Ma-han, Pháo đài Đỏ (La ki-la),… Văn học: tiêu biểu là kinh Vê-đa, sử thi Ma-ha-bha-ra-ta và Ra-ma-y-a-na.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi trang 45, SGK Lịch Sử 10

Câu 1. Trong vai một hướng dẫn viên du lịch, hãy giới thiệu với bạn học một công trình kiến trúc tiêu biểu của nền văn minh Ai Cập cổ đại hoặc văn minh Trung Hoa, Ấn Độ cổ- trung đại.

Lời giải:

Tượng Phật bằng đá cao nhất thế giới chính là Lạc Sơn Đại Phật, bức tượng này được tạc vào vách đá Thê Loan của núi Lăng Vân, nằm ở chỗ hợp lưu của ba con sông Dân Giang, Đại Độ và Thanh Y ở miền nam Tứ Xuyên (Trung Quốc). Vào năm 1996 được UNESCO công nhận là di sản thế giới. Với chiều cao 71 mét, bức tượng đã mô tả Phật Di Lặc đang ngồi và hai tay đặt lên gối. Trải qua hơn 1000 năm lịch sử, bức tượng này vẫn giữ sức hút đặc biệt với người dân và khách du lịch, hàng năm khách du lịch đến tham quan rất đông, đây là một bức tượng lạc giữa bức tranh thiên nhiên tạo nên một khung cảnh khó quên đối với những ai từng đặt chân tới.

Câu 2. Sưu tầm tư liệu và giới thiệu về một công trình kiến trúc ở Việt Nam chịu ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ cổ- trung đại.

Lời giải:

Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông - Cánh Diều

Thánh địa Mỹ Sơn (tỉnh Quảng Nam, Việt Nam) được bắt đầu xây dựng vào thế kỷ IV, trở thành khu di tích chính của văn hóa Chămpa tại Việt Nam. Đây là trung tâm văn hóa và tín ngưỡng của các triều đại Chămpa và cũng là nơi chôn cất các vị vua, thầy tu nhiều quyền lực. Do chịu ảnh hưởng lớn từ văn minh Ấn Độ cả về kiến trúc lẫn văn hóa. Những di vật đầu tiên được tìm thấy ghi dấu thời đại vua Bhadravarman I, vị vua đã xây dựng một Thánh đường để thờ cúng linga và Shiva. Vào năm 1999, nơi đây được UNESCO công nhận là di sản thế giới.

>>> Xem toàn bộ: Soạn Sử 10 Cánh diều

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông trong bộ SGK Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!

icon-date
Xuất bản : 23/06/2022 - Cập nhật : 27/09/2022