Tính chất hóa học của oxit axit

Câu hỏi: Tính chất hóa học của oxit axit?

Trả lời:

Tính chất hoá học của oxit axit:

1. Tính tan

Trừ SiO₂ thì hầu hết các oxit axit đều tan trong nước để tạo thành dung dịch axit.

Ví dụ:

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

N₂O₅ + H₂O → 2HNO₃

SO₂ + H₂O→ H₂SO3

2. Tác dụng với oxit bazo tan để tạo ra muối

Thông thường đó là các oxit tác dụng được với nước (Na₂O, CaO, K₂O, BaO)

SO₃ + CaO -> CaSO₄

P₂O₅ + 3Na₂O -> 2Na₃PO₄

3. Tác dụng với bazơ tan

Bazo tan là bazo của kim loại kiềm và kiềm thổ mới. Cụ thể, có 4 bazo tan như sau: NaOH, Ca(OH)₂, KOH, Ba(OH)₂.

P₂O₅ + 6KOH → 2K₃PO₄ + 3H₂O

Tuỳ vào tỉ lệ mol giữa oxit axit và bazơ tham gia phản ứng mà sản phẩm tạo ra sẽ khác nhau, có thể là nước + muối trung hoà, muối axit hoặc hỗn hợp 2 muối.

Gốc axit tương ứng có hoá trị II

Đối với kim loại trong bazơ có hoá trị I:

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit  là 1: Phản ứng tạo muối axit

NaOH + SO₂→ NaHSO₃

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 2: Phản ứng tạo muối trung hoà

2KOH + SO₃ → K2SO₃ +H₂O

Đối với kim loại trong bazơ có hoá trị II

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 1: Phản ứng tạo muối trung hoà

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 2: Phản ứng tạo muối axit

SiO₂ + Ba(OH)₂ → BaSiO₃

Đối với axit có gốc axit hoá trị III

Đối với kim loại có hoá trị I:

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 6:

P₂O₅ + 6NaOH → 2Na₂HPO₄ +H₂O

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 4:

P₂O₅ + 4NaOH → 2NaH₂PO₄ +H₂O

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 2:

P₂O₅ + 2NaOH +H₂O → 2NaH₂PO₄

Mời bạn đọc cùng với Top lời giải tìm hiểu thêm về oxit axit qua bài viết dưới đây.

1. Oxit axit là gì?

Oxit axit hay anhydrid axit, là các oxit khi tác dụng với nước sẽ tạo thành axit hoặc tác dụng với bazơ tạo ra muối hóa học. Nó thường là oxit của phi kim, khi cho tác dụng với nước cho ra sản phẩm axit tương ứng.

Ví dụ: CO₂ có axit tương ứng là axit cacbonic H₂CO₃, SO₂ có axit tương ứng là H₂SO₄, P₂O₅ axit tương ứng là H3PO4.

2. Cách gọi tên oxit axit

Để gọi tên oxit axit, người ta sẽ gọi theo công thức như sau:

Tên oxit axit: (tên tiền tố chỉ số nguyên tử của phi kim) + tên phi kim + (tên tiền tố của chỉ số nguyên tử oxi) + “Oxit”

3. Tính chất hóa học của oxit axit

3.1. Tính tan

Trừ SiO₂ thì hầu hết các oxit axit đều tan trong nước để tạo thành dung dịch axit.

Ví dụ:

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

N₂O₅ + H₂O → 2HNO₃

SO₂ + H₂O→ H₂SO₃

3.2. Tác dụng với oxit bazo tan để tạo ra muối

Thông thường đó là các oxit tác dụng được với nước (Na₂O, CaO, K₂O, BaO)

SO₃ + CaO -> CaSO₄

P₂O₅ + 3Na₂O -> 2Na₃PO₄

3.3. Tác dụng với bazơ tan

Bazo tan là bazo của kim loại kiềm và kiềm thổ mới. Cụ thể, có 4 bazo tan như sau: NaOH, Ca(OH)₂, KOH, Ba(OH)₂.

P₂O₅ + 6KOH → 2K₃PO₄ + 3H₂O

Tuỳ vào tỉ lệ mol giữa oxit axit và bazơ tham gia phản ứng mà sản phẩm tạo ra sẽ khác nhau, có thể là nước + muối trung hoà, muối axit hoặc hỗn hợp 2 muối.

Gốc axit tương ứng có hoá trị II

Đối với kim loại trong bazơ có hoá trị I:

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit  là 1: Phản ứng tạo muối axit

NaOH + SO₂→ NaHSO₃

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 2: Phản ứng tạo muối trung hoà

2KOH + SO₃ → K₂SO3 +H₂O

Đối với kim loại trong bazơ có hoá trị II

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 1: Phản ứng tạo muối trung hoà

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 2: Phản ứng tạo muối axit

SiO₂ + Ba(OH)₂ → BaSiO₃

Đối với axit có gốc axit hoá trị III

Đối với kim loại có hoá trị I:

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 6:

P₂O₅ + 6NaOH → 2Na₂HPO₄ +H₂O

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 4:

P₂O₅ + 4NaOH → 2NaH₂PO₄ +H₂O

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 2:

P₂O₅ + 2NaOH +H₂O → 2NaH₂PO₄

Một số dạng bài tập về Oxit axit 

Các bước giải cơ bản

Dạng các bài toán về các oxit axit cho tác dụng với dung dịch kiềm (NaOH, KOH,…)

Phương trình phản ứng: 

CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O (1)

CO₂ + NaOH → NaHCO₃ (2)

Bước 1: Xét tỉ lệ mol bazơ với oxit axit (ký hiệu T)

• Nếu T ≥ 2: thu được sản phẩm là muối trung hòa, xảy ra phản ứng (1)
• Nếu 1<T<2: thu được sản phẩm là muối axit và muối trung hòa, xảy ra đồng thời 2 phản ứng là (1) và (2)
• Nếu T ≤ 1: thu được sản phẩm là muối axit và chỉ xảy ra phản ứng (2)

Bước 2: Viết PTHH

Bước 3: Từ phương trình hóa học kết hợp áp dụng các định luật như định luật bảo toàn khối lượng, bảo toàn nguyên tố để giải đáp các yêu cầu đề bài đưa ra

Dạng bài tập oxit axit tác dụng với dung dịch kiềm thổ (Ca(OH)₂, Ba(OH)₂,…)

Phương trình:

2CO₂ + Ca(OH)₂ → Ca(HCO₃)₂ (1)

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + H₂O (2)

Các bước giải tương tự cách giải khi oxit axit tác dụng với dung dịch kiềm

Bài tập cụ thể

Bài tập 1: Khi cho 1,68 lít CO₂ (đktc) sục vào trong bình đựng 250ml dung dịch KOH dư. Biết thể tích của dung dịch trước và sau phản ứng là không thay đổi. Hãy tính nồng độ mol/lit của muối thu được sau phản ứng.

Lời giải:

Theo bài ra, ta có được: n_CO2 = V/22,4 = 1,68/22,4 = 0,075 (mol)

Do KOH dư nên phản ứng tạo ra sản phẩm là muối trung hòa

CO₂ + 2KOH → K₂CO₃ + H₂O

1mol             1mol

0,075             x?mol

Từ Phương trình phản ứng ta có: n_K2CO3 = n_CO2 = 0,075 (mol)

Vì thể tích của dung dịch trước và sau phản ứng không thay đổi nên Vdd = 250 ml = 0,25 lít

Nồng độ muối thu được sau phản ứng sẽ bằng: CM_(K2CO3) = n/V = 0,0075 / 0,25 = 0,3 (mol/l)

Bài tập 2: Sử dụng dung dịch Ba(OH)2 0,1M 400ml để hấp thụ hết hoàn toàn V lít khí SO₂ (ở đktc). Sau phản ứng chúng ta thu được sản phẩm là muối BaSO₃ không tan. Hãy tính giá trị bằng số của V.

Lời giải

Theo bài ra, ta có: V_Ba(OH)2 = 0,4 (l)

n_Ba(OH)2 = V.CM  = 0,4. 0,1= 0,04 (mol)

Phương trình phản ứng:

Ba(OH)₂ + SO₂ → BaSO₃ + H₂O

1 mol                1 mol

X?mol                0,04 mol

Theo phương trình phản ứng ta có: n_SO2 = n_Ba(OH)2 = 0,04 (mol)

V_SO2 = 22,4. n_CO2= 22,4 . 0,04 = 0,896 (lít)

Dạng bài tập nhận biết Oxit axit 

Câu 1: Oxit nào dưới đây là oxit axit?

A. Fe₂O₃ 

B. Cr₂O₃

C. CrO₃

D. FeO

Lời giải: 

– Ta có thể nhận biết được Fe₂O₃ và  FeO là các oxit bazơ

– Còn Cr₂O₃ là oxit lưỡng tính

=> Đáp án đúng là C – CrO₃

Câu 2: Oxit nào là oxit axit?

A. P₂O₅

B. CaO

C. CO

D, MgO

Lời giải:

– Oxit bazơ là loại oxit của kim loại và nó tương ứng với 1 bazơ. Ví dụ: Fe₂O₃, CaO…

– Oxit axit là loại oxit của phi kim và nó tương ứng với 1 axit. Ví dụ: P₂O₅, N₂O₅…

=> Đáp án đúng là A – P₂O₅