Tiếng vang là gì? Lấy ví dụ về tiếng vang?

Câu hỏi: Tiếng vang là gì? Lấy ví dụ về tiếng vang?

Trả lời:

  Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất là 1/15 giây.

Ví dụ:

Một người nói “A lô” vào một bể nước lớn, nghe thấy tiếng vang “A lô”, sau âm trực tiếp.

Tìm hiểu thêm về tiếng vang và phản xạ tiếng vang nhé!

1. Khái niệm tiếng vang

  Tiếng vang (hay phản âm, hồi thanh) là sự phản xạ của âm thanh đến người nghe với sự chậm trễ sau âm thanh trực tiếp. Sự chậm trễ này tỷ lệ thuận với khoảng cách của bề mặt phản chiếu từ nguồn và người nghe. Ví dụ điển hình là tiếng vang được đáy giếng, tòa nhà, hoặc các bức tường của một căn phòng kín và một căn phòng trống tạo ra. Một tiếng vang thực sự là một âm phản chiếu duy nhất của nguồn âm thanh.

2. Hiệu ứng âm thanh

   Tai của con người không thể phân biệt tiếng vang từ âm thanh trực tiếp ban đầu nếu độ trễ này nhỏ hơn 1/15 giây. Vận tốc âm thanh trong không khí khô khoảng 343 m/s ở nhiệt độ 25 °C. Do đó, vật phản xạ phải ở xa hơn 17.2m so với nguồn âm thanh để tiếng vọng có thể cảm nhận được tại nguồn âm thanh. Khi một âm thanh tạo ra tiếng vang trong hai giây, vật phản xạ cách đó 343 mét. Trong tự nhiên, các bức tường hẻm núi hoặc vách đá hướng ra mặt nước là những màn chắn tự nhiên phổ biến nhất tạo ra tiếng vang. Sức mạnh của tiếng vang thường được đo bằng dB áp suất âm thanh (SPL) so với sóng truyền trực tiếp. Tiếng vang có thể là mong muốn (như trong sonar) hoặc không mong muốn (như trong các hệ thống điện thoại).

3. Phản xạ tiếng vang

   Chúng ta vẫn thường nghe thấy tiếng vang, âm thanh phản lại khi đi vào hang động, vách núi. Điều này có được coi là âm thanh truyền đi từ nguồn âm đến tai ta hay không? Tại sao lại xảy ra hiện tượng này? Phản xạ tiếng vang chính là những âm thanh mà chúng ta thường nghe thấy trong trường hợp này.

   Âm thanh sau khi truyền đi, gặp phải mặt chắn, vang vọng lại mới được tính là phản xạ âm thanh. Nếu trong môi trường truyền âm không có mặt chắn âm thanh, thì điều này sẽ không xảy ra. Ví dụ chúng ta nói chuyện với nhau trong lớp học. Âm thanh truyền từ người nói sang người nghe mà hoàn toàn không có mặt chắn. Thì sẽ không xảy ra hiện tượng phản xạ của âm thanh. Vậy trong những trường hợp nào thì âm thanh có thể vang vọng lại?

   Trên thực tế, chúng ta gặp phản xạ tiếng vang trong hang động, vách núi. Ở một số căn phòng, ngôi nhà trống, chúng ta cũng có thể thấy được điều này. Đó là do trong các không gian này xuất hiện mặt chắn âm thanh. Mặt chắn âm thanh trong hang động hay vách núi chính là những vách đá dựng đứng. Âm thanh sau khi truyền đi gặp phải những vách chắn này sẽ vang vọng lại tai ta. Đây là một hiện tượng hết sức bình thường và có thể gặp rất nhiều trong cuộc sống. Hiểu được kiến thức này, các em hoàn toàn có thể tự lý giải.

   Theo những nghiên cứu của các nhà vật lý học cho thấy. Âm phản xạ chúng ta nghe được cách âm trực tiếp ít nhất là 1/15 giây sẽ được tính là tiếng vang. Ngoài ra các âm thanh chúng ta nghe được nhanh hơn 1/15s thì đó là âm thanh thông thường. Tai của chúng ta vẫn có thể nghe thấy những âm thanh này nhưng không được tính là tiếng vang. Phản xạ tiếng vang chỉ xuất hiện sau 1/15s hoặc có thể lâu hơn. Đây chính là cách chúng ta nhận biết tiếng vang trong cuộc sống hằng ngày. 

4. Vật phản xạ âm tốt, vật phản xạ âm kém

   Chúng ta biết rằng, khi âm thanh gặp phải mặt chắn mới phản xạ ngược lại. Vậy những mặt chắn âm thanh như thế nào thì có thể nghe được tiếng vang. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém sẽ quyết định điều này. Những vật phản xạ âm tốt thì chúng ta có thể dễ dàng nghe thấy tiếng vang. Còn đối với những vật phản xạ âm kém, chúng ta sẽ không thể thấy phản xạ tiếng vang. 

   Từ những thí nghiệm vật lý cho thấy, vật có bề mặt nhẵn sẽ phản xạ âm tốt hơn cả. Ví dụ như bức tường phẳng lỳ, vách đá thẳng dựng đứng, mặt gương, mặt đá hoa,… Đây cũng chính là lý do vì sao, khi chúng ta đứng trong những ngôi nhà mới xây. Chúng ta nói thường sẽ nghe được tiếng vọng lại. Bởi âm thanh từ chúng ta truyền đi trong không khí, sau đó gặp bức tường. Âm thanh này sẽ phản xạ lại và truyền đến tai ta. 

   Trái lại, với những vật có bề mặt xù xì, gồ ghề thường sẽ phản xạ âm kém hơn. Người ta còn gọi những vật này là vật cách âm, vật hấp thụ âm thanh. Âm thanh thông thường khi gặp những bề mặt như vậy thường sẽ không thể phản xạ lại. Âm thanh sau khi truyền đi gặp phải bề mặt xù xì sẽ trở nên nhỏ hơn và không gây ra tiếng vang. Những bề mặt như là miếng xốp, áo len, ghế đệm mút, cao su sẽ không phản xạ âm. Phản xạ tiếng vang phụ thuộc nhiều vào bề mặt phản xạ quyết định có tiếng vang hay không.