Thế nào là văn miêu tả lớp 6

Cùng Top lời giải tìm hiểu khái niệm, đặc điểm yêu cầu của văn miêu tả, cách làm bài văn miên tả lớp 6 hay nhất:

1. Khái niệm:

Văn miêu tả là loại văn nhằm giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của sự vật, sự việc, con người, phong cảnh,…làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc, người nghe. Trong văn miêu tả, năng lực quan sát của người viết, người nói thường được bộc lộ rõ nhất.

2. Đặc điểm và yêu cầu của văn miêu tả:

- Văn miêu tả là loại văn mang tính thông báo thẩm mĩ. Đó là sự miêu tả thể hiện được cái mới mẻ, cái riêng trong cách quan sát, cách cảm nhận của người viết.

- Trong văn miêu tả, cái mới, cái riêng phải gắn với cái chân thật.

-  Ngôn ngữ trong văn miêu tả giàu cảm xúc, giàu hình ảnh, giàu nhịp điệu, âm thanh.

- Muốn miêu tả được, trước hết người ta phải biết quan sát, rồi từ đó nhận xét, liên tưởng, tưởng tượng, ví von, so sánh,… để làm nổi bật lên những đặc điểm tiêu biểu của sự vật.

3. Các dạng văn miêu tả ở lớp 6:

Ở tiểu học, các em đã làm quen với văn bản miêu tả, lớp 6 học nâng cao hơn nên đòi hỏi các em có kĩ năng miêu tả tinh tế trong từng dạng bài. Cụ thể như sau:

a. Tả cảnh

* Tả cảnh là gợi tả những bức tranh về thiên nhiên hay cảnh sinh hoạt gợi ra trước mắt người đọc về đặc điểm từng nét riêng của cảnh.

* Yêu cầu tả cảnh:

- Xác định đối tượng miêu tả: cảnh nào? ở đâu? Vào thời điểm nào?

- Quan sát lựa chọn được những hình ảnh tiêu biểu.

- Trình bày những điều quan sát được theo một thứ tự.

* Bố cục bài văn tả cảnh:

- Mở bài: Giới thiệu cảnh được tả.

- Thân bài: Tập trung tả cảnh vật chi tiết theo mộtthứ tự nhất định, có thể ở một số trường hợp
sau:

+ Từ khái quát đến cụ thể (hoặc ngược lại)

+ Không gian từ trong tới ngoài. (hoặc ngược lại)

+ Không gian từ trên xuống dưới. (hoặc ngược lại)

- Kết bài: phát biểu cảm tưởng về cảnh vật đó.

b. Tả người

* Tả người là gợi tả về các nét ngoại hình, tính cách, hành động, lời nói…. của nhân vật được miêu tả.

* Phân biệt đối tượng miêu tả theo yêu cầu:

- Tả chân dung nhân vật (cần tả nhiều về ngoại hình, tính nết…)

- Tả người trong tư thế làm việc (tả người trong hành động: chú ý các chi tiết thể hiện cử chỉ, trạng thái cảm xúc)

* Cách miêu tả:

- Mở bài: Giới thiệu người được tả (chú ý đến mối quan hệ của người viết với nhân vật được tả, tên, giới tính và ấn tượng chung về người đó)

- Thân bài:

+ Miêu tả khái quát hình dáng, tuổi tác, nghề nghiệp...

+ Tả chi tiết: Ngoại hình, cử chỉ, hành động, lời nói… (chú ý tả người trong công việc cần quan sát tinh tế vào các động tác của từng bộ: khuôn mặt thay đổi, trạng thái cảm xúc, ánh mắt…). Ví dụ: Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ.

+ Thông qua tả để khơi gợi tính cách nhân vật: Qua tả các chi tiết người đọc có thể cảm nhận được tính cách của đối tượng và thái độ của người miêu tả đối với đối tượng đó.

- Kết bài: Nhận xét hoặc nêu cảm nghĩ của người viết về người được miêu tả.

c. Miêu tả sáng tạo

* Đối tượng miêu tả thường xuất hiện trong hình dung tưởng tượng có bắt nguồn từ một cơ sở
thực tế nào đó: Người hay cảnh vật.

* Yêu cầu khi miêu tả:

- Tả cảnh: Phải bám vào một số nét thực của đời sống. Ví dụ khi tả một phiên chợ trong tưởng tượng của em cần dựa trên những đặc điểm thường xảy ra của cảnh đó làm cơ sở tưởng tượng như:

+ Không khí của cảnh, số lượng người với những lứa tuổi tầng lớp nào?

+ Chợ diễn ra ở địa điểm nào?

+ Thời tiết khí hậu ra sao?….

+ Những cơ sở đó là thực tế để tưởng tượng theo ý định của mình.

- Tả người trong tưởng tưởng: Nhân vật thường là những người có đặc điểm khác biệt với người thường như các nhân vật ông Tiên, ông Bụt trong cổ tích hay một người anh hùng trong truyền thuyết….Cần dựa vào đặc điểm có tính bản chất để tưởng tượng những nét ngoại hình cho phù hợp, tạo sự hấp dẫn

Lưu ý: Dù miêu tả theo cách nào và đối tượng nào cũng cần chú ý vận dụng ví von so sánh để bài văn miêu tả cói nét độc đáo mang tính cá nhân rõ.

4. Cách làm một bài văn miêu tả hay nhất

a. Trong văn miêu tả, năng lực quan sát của người viết, người nói thường bộc lộ rõ nhất

Muốn làm văn tả cảnh, người viết cần phải:

- Xác định được đối tượng miêu tả;

- Quan sát, lựa chọn được những hình ảnh tiêu biểu;

- Trình bày những điểm quan sát được theo một thứ tự.

b. Bố cục của một bài văn tả cảnh thường có ba phần

- Mở bài: Giới thiệu cảnh được tả;

- Thân bài: Tập trung tả cảnh vật chi tiết theo một thứ tự;

- Kết bài: Thường phát biểu cảm tưởng về cảnh vật miêu tả.

c. Cần chú ý chi tiết khi miêu tả.

* Về cảnh mùa đông, có thể nên những đặc điểm

- Bầu trời âm u, nhiều mây.

- Gió lạnh, có thể có mưa phùn.

- Cây cối rụng lá chờ cành.

- Chim tróc bay đi tránh rét.

- Trong nhà, người ta đốt lửa sưởi.

* Về khuôn mặt mẹ có thể chú ý tới các đặc điểm

- Hình dáng khuôn mặt (tròn, trái xoan…).

- Vầng trán.

- Tóc ôm khuôn mặt hai được búi lên?

- Đôi mắt, miệng

- Nước da, vẻ hiền hậu, tươi tắn…

* Tả một em bé chừng 4 - 5 tuổi:

- Mắt đen tròn ngây thơ;

- Môi đỏ như son;

- Chân tay mũm mĩm;

- Miệng cười toe toét;

- Nước da trắng mịn;

- Nói chưa sõi…

* Tả một cụ già:

- Tóc trắng da mồi;

- Cặp mắt tinh anh;

- Dáng vẻ chậm chạp hoặc nhanh nhẹn;

- Giọng nói trầm ấm…

- Cô giáo đang say sưa giảng bài trên lớp: giọng nói trong trẻo, cử chỉ âu yếm ân cần, đôi mắt lấp lánh khích lệ…

d. Cần chú ý thứ tự khi miêu tả.

* Tả quang cảnh lớp học trong giờ viết bài tập làm văn:

- Có thể theo thời gian: Trống vào lớp. Cô giáo (thầy giáo) cho chép đề. Các bạn bắt tay vào làm bài. Kết thúc buổi làm bài, thu, nộp bài cho thầy, cô.

- Có thể theo không gian: Bên ngoài lớp. Trên bảng, cô (thầy) ngồi trên bàn giáo viên. Các bạn trong lớp bắt tay vào làm bài. Không khí cả lớp và tinh thần thái độ làm bài của bạn ngồi cạnh người viết (hay chính bản thân người viết).

* Tả sân trường giờ ra chơi:

- Miêu tả theo không gian:

+ Từ xa tới gần.

+ Miêu tả theo thời gian trước, trong và sau khi ra chơi.

- Cũng có thể có một cách thứ ba là kết hợp cả không gian và thời gian (Cách này khó và phức tạp hơn). Trước hết, em hay chọn trật tự miêu tả. Sau đó chọn cảnh sân trường giờ ra chơi để viết thành đoạn văn.

+ Miêu tả theo thứ tự thời gian:

+ Sân trường vắng lặng trong giờ học.

+ Hiệu lệnh trống ra chơi, mọi người ùa ra.

+ Có tốp chơi đá cầu, nhảy dây, đá bóng, có tốp chỉ đứng xem, hoặc tranh cãi nhau về điều gì đó.

+ Có thể tả màu sắc quần áo, những tiếng cường nói,hò reo và một vài bạn chơi tích cực nhất.

5. 1 Số bài tập về văn miêu tả trong các kỳ thi học sinh giỏi

Ví dụ một số đề văn miêu tả:

- Em hãy miêu tả lại quang cảnh sân trường trong giờ ra chơi

- Em hãy miêu tả cánh đồng lúa quê em

- Miêu tả người mà em yêu mến nhất ....vvv

Các bài văn tham khảo

Đề bài : Miêu tả mẹ của em.

Bài làm

    Mỗi người chúng ta sinh ra trên đời này đều có mẹ. Mẹ là người đã mang nặng, đẻ đau, nuôi dưỡng chúng ta lớn lên, thoi dõi từng bước đi của con từ lúc lọt long đến lúc trưởng thành. Mẹ là một người đặc biệt trong cuộc đời. Có lẽ ai cũng yêu thương mẹ nhất trên đời. Em cũng vậy.

    Mẹ em năm nay bước qua tuổi 50, dáng bé cao cao, thanh thanh với làn da đã sạm đi vì thời gian và sự tần tảo sớm hôm. Mẹ là cô giáo đầu tiên trong cuộc đời em, dạy cho em những bài học đầu tiên, từ bài học làm người, làm con ngoan đến bài học về thế giới xung quanh. Mỗi lần có mẹ bên cạnh, em lại thấy rất yên tâm.

    Mẹ em là nông dân nên quanh năm vất vả bám đồng, bám ruộng nuôi chúng em khôn lớn. Những công việc mẹ làm hằng ngày cũng là vì con, vì gia đình. Bà nội vẫn thường bảo rằng mẹ chính là linh hồn giữ gìn hạnh phúc của gia đình này.

Đề bài: Tả con sông quê em.

Bài văn mẫu

   Em sinh ra và lớn lên ở Hoà Bình, bên dòng sông Đà nổi tiếng. Vì thế, sông Đà gắn bó thân thiết với tuổi thơ em. Dòng sông uốn lượn quanh co, chảy qua những triền núi, những bãi mía, nương ngô... rồi hoà nhập với những con sông khác như sông Lô, sông Hồng, cùng đổ ra biển Đông.

   Các cụ già thường kể về con sông Đà hung dữ. Trước đây, hằng năm vào mùa lũ, nó cuốn phăng và nhận chìm tất cả những gì trên đường đi của nó. Những thác nước sôi réo ào ạt đổ về từ thượng nguồn, cuồn cuộn chảy bọt tung trắng xoá, có sức tàn phá thật đáng sợ! Những tai hoạ do sông Đà gây ra trở thành mối lo thường xuyên của người dân sinh sống hai bên bờ từ bao đời nay.

   Em rất thích vẻ đẹp của sông Đà vào mùa nước cạn, nước trong vắt có thể nhìn thấy rõ từng đàn cá lội tung tăng, từng hòn đá, hòn cuội dưới đáy sông.

   Chiều chiều, chúng em thoả thích bơi lội và nô giỡn. Giữa lòng sông, những doi cát dài nối tiếp nhau. Từng đoàn thuyền của dân kéo ra đây lấy cát. Chúng em sục chân thật sâu vào cát rồi lội ngược dòng với một niềm thích thú khó tả.

   Dưới nắng trưa, dòng sông lấp lánh ánh vàng. Muôn ngàn tia nắng nhảy nhót đùa nghịch trên mặt sông như trẻ nhỏ. Dăm chiếc thuyền đánh cá, tiếng gõ mái chèo đuổi cá dồn dập vang lên giữa khung cảnh tĩnh mịch của trưa hè.

   Chiều đến, màu nước như sẫm lại. Mặt trời đã khuất sau rặng núi xa xa. Những đám mây trắng lang thang vẫn tiếp tục du ngoạn về tận phương nào. Khói lam chiều vấn vít lan toả từ các mái bếp ven sông. Tất cả tạo nên một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp.

   Nhưng sông Đà không còn hung hãn nữa. Bố mẹ em cùng hàng triệu người đã bắt tay vào công việc trị thuỷ sông Đà, biến nó thành dòng sông làm ra ánh sáng. Đứng trên mặt đập nước khổng lồ, em không còn nhận ra hình dáng quen thuộc của sông Đà ngày nào. Dòng sông đã bị chặn đứng, dồn lại thành một hồ nước mênh mông như biển. Phía chân đập, chỗ cửa xả lũ, nước đổ xuống thành một dòng thác trắng xoá, réo ào ào. Từ nay, sông Đà phục vụ đắc lực cho nhà máy thuỷ điện Hoà Bình lớn nhất nước ta.

   Giờ đây, sông Đà được cả nước biết đến vì nó đã trở thành dòng sông ánh sáng, góp phần to lớn vào công cuộc xây dựng đất nước Việt Nam ngày càng giàu mạnh, phồn vinh. Nhưng hình ảnh dòng sông Đà nước trong veo mùa cạn với những doi cát vàng lấp lánh dưới nắng trưa vẫn mãi mãi ln đậm trong kí ức của em.

Đề bài: Em hãy quan sát và miêu tả đàn chim bồ câu nhà em nuôi (hoặc em biết)

Bài văn mẫu

   Từ ngày về hưu, ông nội em mới có điểu kiện để thực hiện thú nuôi chim bồ câu mà ông ấp ủ từ lâu. Suốt một tuần liền, ông tự tay đóng chuồng. Hai chiếc chuồng chim bằng gỗ sơn xanh có bốn ngăn, cửa chuồng khoét thành hình tròn, sơn viền màu trắng trông rất hấp dẫn được đặt trên cọc gỗ giữa vườn, dưới gốc cây bưởi lớn. Ông em bảo chim bồ câu rất thích ở trong những chiếc chuồng đẹp đẽ, thoáng mát và cao ráo.

   Hôm đi mua chim, ông em chọn được hai cặp bồ câu Nhật, lông trắng muốt, đuôi xoè rộng như đuôi công, trông rất dễ thương. Ngày ngày, ông tự tay chăm sóc, nuôi dưỡng chúng.

   Thấm thoắt đã hơn một năm. Từ hai cặp chim ban đầu, bầy chim giờ đã hơn chục con, thành một gia đình đông đúc. Mỗi sáng ông em rải thóc, rải đậu trên mặt sân, đàn chim sà xuống, tranh nhau mổ. Có những con rất dạn dĩ, mổ đậu xanh từ trong tay ông. ông trìu mến vuốt ve chúng và nói với em rằng ông rất thích nghe tiếng chim gù buổi sáng, bởi âm thanh ấy làm cho tâm hồn thanh thản. Đàn chim ăn no, vỗ cánh nối đuôi nhau bay vút lên. ông em nhìn theo, nở một nụ cười mãn nguyện. Trên sân lúc này chỉ còn mấy chị bồ câu đang nuôi con nhỏ, vẫn cặm cụi nhặt nhạnh từng hạt thóc, hạt đậu còn vương vãi.

   Trên ngăn chuồng bên trái có cặp chim non mới nở được hai tuần. Trông chúng mới ngộ nghĩnh làm sao! Chiếc mỏ màu hồng nhạt to quá cỡ lúc nào cũng há ra như chờ đợi. Tiếng kêu chim chíp yếu ớt. Đôi chân nhỏ xíu lẩy bẩy đỡ tấm thân trụi lủi, thưa thớt mấy đám lông măng. Đôi mắt chúng tròn xoe, ngơ ngác nhìn ngó xung quanh, lấy làm lạ lắm. ôi! Đói bụng quá rồi! Sao mẹ đi kiếm mồi mãi vẫn chưa về nhỉ? Sốt ruột, hai chú ra trước cửa chuồng ngóng đợi.

   Ô! Mẹ về rồi kìa! Chim non khẽ kêu lên sung sướng. Chim mẹ chao nghiêng đôi cánh rộng, nhẹ nhàng đáp xuống bên con.

   Chim con cuống quýt đòi ăn. Chim mẹ mớm mồi từng chút, từng chút vào cái mỏ háu đói. Mặc cho chim con thúc giục, chim mẹ chẳng vội vàng. Xong xuôi, nó âu yếm vuốt ve con. Chim bố nãy giờ đứng ở đầu chuồng cất tiếng gù gù, vẻ hài lòng lắm.

   Chim bồ câu xinh đẹp và duyên dáng được coi là biểu tượng cho cuộc sống hoà bình trên trái đất. Em yêu quý chim bồ câu và càng yêu quý cuộc sống thanh bình của đất nước.