Thế nào là câu nghi vấn?

Câu hỏi: Thế nào là câu nghi vấn?

Trả lời: 

Câu nghi vấn là loại câu dùng để hỏi, nêu lên điều chưa rõ về sự vật, sự việc.. và cần được giải đáp.

Hãy cùng Top lời giải tìm hiểu thêm về câu nghi vấn nhé!

1. Đặc điểm hình thức câu nghi vấn

- Câu nghi vấn có mục đích để hỏi. Do ѵậყ mà dấu hiệu về hình thức dễ nhận biết nhất chính Ɩà dấu câu. Mỗi mẫu câu đều có một dấu câu nhận biết nhất định như câu cầu khiến Ɩà dấu chấm câu cảm thán Ɩà dấu chấm than còn câu nghi vấn thì sẽ sử dụng dấu chấm hỏi．

Ví dụ: – Mẹ nấu cơm chưa?

- Ngoài việc sử dụng dấu hỏi, ta còn có thể sử dụng từ dùng để hỏi. Đó có thể Ɩà những từ ai, gì, nào, sao, bao giờ, khi nào, bao nhiêu, bấy nhiêu, hả,hử hoặc một số quan hệ từ có ý nghĩa nghi vấn như hoặc, hay. Mỗi từ nghi vấn khác nhau do đó mà mang ý nghĩa khác nhau．

Ví dụ: Ai Ɩà người đến lớp sớm nhất?

2. Vai trò câu nghi vấn

Câu nghi vấn được dùng với mục đích chính là nhằm để hỏi. Ý nghĩa nghi vấn được truyền đạt thông qua việc sử dụng từ nghi vấn. Tuy nhiên trong một số trường hợp, câu nghi vấn còn được dùng với nhiều mục đích khác như cầu khiến, khẳng định, phủ định, biểu cảm…

Ví dụ:

- Con nên tập trung ăn chứ nhỉ?

→  tuy có hình thức là câu hỏi – có dấu chấm hỏi và từ để hỏi nhưng cầu này lại được dùng với mục đích nhắc nhở, khuyên bảo là chính.

- Ôi, con cún này đáng yêu quá hả?

→ câu này cũng có hình thức câu hỏi nhưng mục đích để bày tỏ cảm xúc, tình cảm đối với sự vật đang được nói đến.

- Không đóng cửa à?

→  câu này cũng có hình thức câu hỏi nhưng mục đích là để ra lệnh, cầu khiến.

Đặc biệt trong văn học nghệ thuật, còn tồn tại một dạng câu hỏi đặc biệt đó là câu hỏi tu từ. Câu hỏi tu từ nhằm thể hiện sự băn khoăn của nhà thơ còn nhằm gợi sự băn khoăn suy nghĩ cho người đọc.

Ví dụ:

Khăn thương nhớ ai?

Khăn vắt lên vai

Khăn thương nhớ ai?

Khăn chùi nước mắt

(Ca dao)

3. Chức năng câu nghi vấn

a. Chức năng hỏi của câu nghi vấn

Câu nghi vấn là một dạng nằm trong câu hỏi nên chức năng chính của nó là dùng để hỏi, thể hiện một nghi ngờ không chắc chắn cần xác định lại.

Ví dụ: Bác ăn cơm rồi à?

Bạn viết bài này chăng?

b. Chức năng cầu khiến trong câu nghi vấn
Ngoài chức năng để hỏi thì câu nghi vấn còn dùng để cầu khiến, yêu cầu thực hiện một việc nào đó. Chức năng này rất khó nhận ra, vì vậy phải đặt trong hoàn cảnh cụ thể để gọi tên chức năng cho đúng.

Ví dụ: “Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau!”

(Ngô Tất Tố)

Câu nghi vấn “Còn sống đấy à?” có chức năng cầu khiến. “Ông” không phải hỏi với mục đích xem nhân vật anh nông dân chết chưa mà “Ông” muốn anh ta nộp sưu.

c. Chức năng khẳng định:

Câu nghi vấn khẳng định một sự việc sẽ xảy ra.

Ví dụ: “Nhà cháu đã túng lại phải đóng cả suất sưu của chú nữa, nên mới lôi thôi như thế. Chứ cháu có dám bỏ bê tiền sưu của nhà nước đâu? Hai ông làm phúc nói với ông lí cho cháu khất…”

(Ngô Tất Tố)

Câu nghi vấn “Chứ cháu có dám bỏ bê tiền sưu của nhà nước đâu?” thể hiện việc chị Dậu khẳng định mình không dám trốn thuế và sẽ trả thuế.

d. Chức năng phủ định

Câu nghi vấn có chức năng phủ định dùng để loại bỏ, bác bỏ ý kiến được nêu ra.

Ví dụ: “Lão chỉ còn một mình nó để làm khuây. Vợ lão chết rồi. Con lão đi bằn bặt. Già rồi mà ngày cũng như đêm, chỉ thui thủi một mình thì ai mà chả phải buồn?” (Nam Cao)

Hình thức nghi vấn “Ai mà chả phải buồn” có chức năng phủ định.

e. Chức năng bộc lộ cảm xúc

Đây là chức năng phổ biến nhất được dùng trong các sáng tác thơ văn nhằm bộc lộ cảm xúc của tác giả, có thể là vui, buồn, ngạc nhiên, tức giận hay tiếc nuối, xót xa.

Ví dụ: “Mẹ ơi! Con khổ quá mẹ ơi! Sao mẹ đi lâu thế? Mãi không về! Người ta đánh con vì con dám cướp lại đồ chơi của con mà con người ta giằng lấy. Người ta lại còn chửi con, chửi cả mẹ nữa! Mẹ xa con, mẹ có biết không?”

(Nguyên Hồng)

Trích trong tác phẩm “Trong lòng mẹ” của Nguyên Hồng, hàng loạt câu hỏi nghi vấn được đặt ra bày tỏ tâm tư tình cảm của tác giả “Sao mẹ đi lâu thế?” “Mẹ xa con, mẹ có biết không”. Những câu nghi vấn được đặt ra là nỗi lòng chất chứa người con mang trong mình nỗi nhớ mẹ đau đáu và tha thiết. Một đứa trẻ chắc phải đau khổ lắm thì mới có thể thốt lên được những câu hỏi chứa đựng cảm xúc khiến cõi lòng tan nát đến vậy.