Tác giả - Tác phẩm: Sống, hay không sống (mới 2024) | Văn 9 Cánh diều

Tìm hiểu Tác giả tác phẩm:  Sống, hay không sống Ngữ văn 9 Cánh diều trong chương trình Sách mới 2024 về tiểu sử tác giả, phong cách sáng tác và giới thiệu chung về tác phẩm, nội dung chính, giá trị nghệ thuật. Hi vọng qua bài viết dưới đây các bạn sẽ nắm vững được những kiến thức trọng tâm của bài học!

I.Tác giả Sống, hay không sống

1. Tiểu sử cuộc đời

- Tác giả: William Shakespeare chắc hẳn là cái tên không còn xa lạ với những ai yêu thích văn học nước ngoài, ông là một nhà văn nổi tiếng và là nhà viết kịch người Anh, được coi là nhà văn vĩ đại nhất của nước Anh, những tác phẩm của ông để lại mang tầm ảnh hưởng lớn, những suy nghĩ và tư tưởng lớn về đất nước, về con người, chủ yếu là thể loại kịch, chiếm số lượng lớn.

+ Gồm khoảng 40 vở kịch lớn nhỏ với độ dài ngắn khác nhau, được dịch ra nhiều ngôn ngữ khác nhau. 

+ Ông đã để lại một sự nghiệp văn học tương đối đồ sộ và hay với các tác phẩm về kịch, hài kịch, bi kịch, lịch sử khác nhau cho văn học thế giới đóng góp vào sự nghiệp phát triển văn học của thế giới.

2. Tác phẩm chính

- Ông đã sống hết mình và đón nhận luồng gió mát lành của thời đại Phục Hưng để viết nên nhiều tác phẩm bất hủ như: “Romeo và Juliet”, “Giấc mộng đêm hè”, “Hamlet”, “Othello”, “Vua Lear”, “Macbeth”... cùng hơn một trăm bài thơ Sonnet (thơ trữ tình ngắn) nổi tiếng.

II. Tác phẩm Sống, hay không sống

1. Giới thiệu chung

a. Hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ

- Bi kịch Hamlet là vở kịch nổi tiếng được Shakespeare sáng tác vào những năm 1601. 

+ Đoạn trích Sống hay không sống  thuộc Hồi thứ III trong vở kịch Hamlet.

b. Thể loại

- Đoạn trích “Sống, hay không sống” thuộc thể loại bi kịch

c. Nhan đề

- Niềm băn khoăn về vấn đề “sống hay là không sống” của Hăm-lét và việc giả điên của chàng.

=> Từ đó gửi đến người điêp một thông điệp ý nghĩa, sâu sắc: Mỗi người cần phải vượt lên trên thách thức của hoàn cảnh, chọn cho mình một thái độ sống cao quý, một cách hiện hữu xứng đáng trong cuộc đời

d. Bố cục: Có thể chia làm 2 cách sau

* Cách 1: Gồm 3 phần:

+ Phần 1 (Từ “Sống, hay không sống-đó là vấn đề… quý hơn?”): sự lựa chọn giữa sự sống và cái chết → Đặt ra lời mở đầu cho màn độc thoại bằng một câu hỏi tu từ

+ Phần 2 (Tiếp… chưa hề biết tới?): Nghĩ về cái chết → Định nghĩa khái niệm cái chết và những suy ngẫm về cuộc đời của Hamlet.

+ Phần 3 (còn lại): Suy nghĩ về cuộc đời → Lời kết thể hiện rõ nội tâm đang giằng xé, đấu tranh kịch liệt của Hamlet trong hoàn cảnh éo le của chính mình

* Cách 2: Gồm 2 phần

- Phần 1: Từ đầu đến “Ôi, gánh nặng của tội ác”: Sự dò la của nhà vua về tình tình của Hăm-lét.

- Phần 2: Còn lại: Cuộc trò chuyện của Hăm-lét và Ô-phê-li-a.

2. Đọc hiểu văn bản

a. Tóm tắt văn bản

- Hăm-lét nghi ngờ về cái chết của vua cha có liên quan đến Clô-đi-út – chú ruột của chàng, hiện là nhà vua mới. Chàng đã quyết định giả điên để tìm ra chân tướng. Nhà vua nghi ngờ chàng, vì thế đã trực tiếp cùng Pô-lô-ni-út rình nghe trộm cuộc trò chuyện của Hăm-lét với Ô-phê-li-a – con gái của Pô-lô-ni-út, cũng là người yêu của chàng. Ô-phê-lia trả lại những kỉ vật tình yêu và Hăm-lét nói với nàng những lời tàn nhẫn, cốt để nàng rời xa mình. Lúc này, trong Hăm-lét có những xung đột về nội tâm, chàng băn khoăn “Sống, hay không sống – đó là vấn đề”.

- Đoạn trích Sống, hay không sống thuộc Hồi thứ III trong vở kịch Hamlet. Nội dung chính của đoạn trích cũng chính là nói lên nhân vật có sức chịu đựng hay không để vùng lên phá tan nhà ngục để mang lại sự tự do cho con người. 

b. Xung đột truyện

- Xung đột cơ bản: Xung đột giữa việc giả điên của Hăm- lét nhằm che giấu các ý đồ, tính toán của chàng với những hành động dò xét, nghe lén của vua Clo- đi- út và bọn tay sai.

- Xung đột nội tâm nhân vật: Sống hay không sống.

=> Xung đột của Hăm- lét không chỉ giữa cá nhân chàng với vua mà là xung đột của chàng với cả thời đại.

=> Ý nghĩa của xung đột:

+ Tạo chỗ dựa tinh thần cho nhân vật.

+ Tinh thần can đảm vượt lên sóng gió của nhân vật Hăm- lét.

c. Đọc hiểu văn bản:

* Nhân vật vua Clô- đi- út:

- Bên ngoài tỏ ra quan tâm hỏi han sức khỏe của Hăm- lét.

- Bày tỏ sự hài lòng khi Hăm- lét có hứng thú với bọn đào kép

- Sử dụng nàng Ô- phê- li- a, người yêu của Hăm- lét như một biện pháp để thử thái tử.

- Bên trong cho người theo dõi, lên kế hoạch muốn trừ khử Hăm- lét

=> Thấy được sự hèn hạ, bản chất tàn ác của nhà vua.

* Nhân vật Hăm-lét: 

- Nguyên nhân Hăm- lét giả điên:

+ Hồn ma vua cha hiện về kể cho chàng nghe sư thật về cái chết của mình và kẻ thù chính là Clô- đi- út giết vua, chiếm ngai vàng.

+ Hồn ma đòi Hăm- lét phải trả thù.

-> Hăm- lét đã quyết định giả điên để che mắt kẻ thù.

- Trước khi Hamlet xuất hiện, các lời thoại đều nói về cuộc gặp gỡ cua các quan với chàng Hamlet về việc thăm bệnh cho chàng. Còn vua và hoàng hậu thể hiện sự quan tâm, lo lắng cho chàng.

-> Điều đó cho thấy, trước khi Hamlet xuất hiện, các nhân vật đều thể hiện thái độ sửng sốt, bất an, đặc biệt là nhà vua, hoàng hậu đều cố gắng tra xét xem Hamlet có thật sự bị điên hay không.

=> Thấy được sự độc ác, toan tính thâm độc của các nhân vật đối với Hamlet.

- Ở đây, Hăm- lét chỉ giả điên, chàng cảnh giác trước những người bạn mà chàng hiểu rõ đã thành tay sai của vua.

- Ngay cả Ô-phê-li-a, người yêu của chàng của hiện tại cũng vậy, nàng cũng chỉ đang dò la về thái độ của Hăm – lét cho nhà Vua và Hoàng hậu, chứ sự thật cũng không có ý gì tốt đẹp ở đây.

- Tâm trạng: bế tắc, trăn trở của nhân vật về cách sống, cái chết của con người trong thời đảo điên; ý thức về mâu thuẫn giữa quyết tâm hành động, với trạng thái do dự, đắn đo của con người trong suy tưởng mông lung về những gì sẽ xảy ra sau cái chết

- Lời độc thoại của Hăm- lét:

+ “Sống, hay không sống”

+ “ chịu đựng, hay cầm vũ khí vùng khí vùng lên”

+ “ Chết, là ngủ”

+ “ Chẳng thể biến thành hành động”

=> Những giằng xé nội tâm sâu sắc của Hăm- lét.

- Hăm lét qua màn đối thoại với Ô-phê- li-a:

+ Khi nhìn thấy Ô-phê- li-a: “ Kìa Ô-phê- li-a yêu kiều! Nữ thần của ta ơi, khi nàng cầu nguyện, xin nàng đừng quên những tội lỗi của ta”

=> Mặc dù yêu nàng, nhưng Hăm- lét phả gạt tình cảm sang một bên.

- Khi đối điện với nàng, Hăm-lét đã dùng những lời lẽ cay đắng, chối bỏ tình của mình với nàng.

-> Hăm- lét đã biết rằng Ô-phê- li-a đã bị nhà vua thao túng, nên chàng cảnh tinh trước những hành động của nàng.

- Cách hiểu của Hamlet về “sống” và “không sống”

+ Theo Hamlet “sống” và “không sống” mang khái niệm trừu tượng: chịu đựng tất cả những sự khổ đau, bất hạnh mà người khác ban lại, hay là chúng ta đấu tranh lại nó và kéo theo bao đau khổ cho người khác.

-> Đây là xung đột về mặt nội tâm của của nhân vật Hăm-lét, đó là sự mâu thuẫn giữa việc đấu tranh để bảo vệ chính mình trước hiện thực xấu xa hay cứ sống chịu đựng với lý tưởng nhân văn. 

-> Đây là một cách hiểu khá sáng tạo và mang theo tầm nhìn lớn, khi nhân vật đang đấu tranh tư tưởng giữa việc nên báo thù hay không.

3. Giá trị tác phẩm

a. Nội dung

- Văn bản không chỉ nêu lên tư tưởng, chủ đề của tác phẩm mà con nêu lên những suy ngẫm về bản tính của con người, những trăn trở, lo âu của con người trong cuộc sống đầy gian nan, vất vả, những rủi ro vẫn đang thường trực xảy ra. 

b. Nghệ thuật

- Tài năng xây dựng nhân vật trong tác phẩm kịch độc đáo, tinh tế.

- Các tình huống kịch hấp dẫn gây nên những ấn tượng sâu sắc.

- Xung đột kịch được thể hiện qua lơi độc thoại sâu sắc.

- Mâu thuẫn trong kịch gay gắt, căng thẳng.