1, Các cặp từ trái nghĩa: ngẩng - cúi (Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh); trẻ - già, đi - trở lại (Ngẫu nhiên viết nhân buổi về quê).
2, Trong trường hợp rau già, cau già, trái nghĩa với già là non (rau non, cau non)
1, Tác dụng của từ trái nghĩa trong hai bài thơ dịch:
+ Ngẩng đầu – cúi đầu: hành động ngược chiều cho thấy sự trăn trở suy từ của nhà thơ
+ Đi trẻ – về già: nhấn mạnh thời gian xa quê, làm nổi bật sự thay đổi ở hai thời điểm khác nhau trong cuộc đời người, hàm chứ sự xót xa, ngậm ngùi của tác giả
⇒ Từ trái nghĩa tạo nên phép đối, giúp nhấn mạnh và làm nổi bật ý của người viết
Câu 1 (trang 129 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):
Những từ trái nghĩa trong các câu ca dao, tục ngữ đã cho là:
Tấm lành - tấm rách, giàu - nghèo, ngắn - dài, đêm - ngày, sáng - tối.
Câu 2 (trang 129 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):
Các từ trái nghĩa với những từ in đậm trong các cụm từ sau:
Tươi Cá tươi Cá ươn
Hoa tươi Hoa héo
Yếu Ăn yếu Ăn khỏe
Học lực yếu Học lực tốt
Xấu Chữ xấu Chữ đẹp
Đất xấu Đất tốt
Câu 3 (trang 129 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):
Điền các từ trái nghĩa vào các thành ngữ sau:
+ Chân cứng đá mềm
+ Vô thưởng vô phạt
+ Có đi có lại
+ Bên trọng bên khinh
+ Gần nhà xa ngõ
+ Buổi đực buổi cái
+ Mắt nhắm mắt mở
+ Bước thấp bước cao
+ Chạy sấp chạy ngửa
+ Chân ướt chân ráo
Câu 4 (trang 129 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):
Tình yêu với quê hương là tình cảm tự nhiên nhất của con người. Quê hương là nơi ta sinh ra nơi ta gắn bó với biết bao kỉ niệm buồn vui. Quê hương nuôi dưỡng tâm hồn ta với những trưa hè trốn ngủ đi chơi. Quê hương che chở ta dưới lũy tre đầu ngõ hay cây đa đầu đình. Quê hương chứa đựng những điều bịnh dị thân thương nhất. Dù sau này có đi đâu xa, trong tôi, quê hương vẫn mãi như ở gần, mãi trong tim và tâm trí tôi.
Các từ trái nghĩa: buồn-vui, xa-gần.
Tham khảo toàn bộ: Soạn văn lớp 7 (ngắn nhất)