Soạn bài: Liên kết câu và liên kết đoạn văn

Soạn bài: Liên kết câu và liên kết đoạn văn (chi tiết)

I. KHÁI NIỆM LIÊN KẾT

Đọc đoạn văn và trả lời câu hỏi

Câu 1. Đoạn văn trên bàn về vấn đề gì? Chủ đề ấy có quan hệ gì với chủ đề chung của văn bản

Đoạn văn bàn về vấn đề thực tại được người nghệ sĩ phản ánh trong tác phẩm: Hiện thực trong văn học không chỉ là hiện thực có sẵn mà còn phải sự khúc xạ những rung động, những tâm tư nhắn gửi của người viết lắng đọng trong câu từ.

Chủ đề chung của toàn văn bản là tiếng nói của văn nghệ. Chủ đề của đoạn văn là thuộc chủ đề chung của toàn văn bản, là một phần góp phần tạo nên chủ đề chung của toàn văn bản.

 Câu 2. Nội dung chính của mỗi câu trong đoạn? Những nội dung ấy có quan hệ như thế nào với chủ đề của đoạn văn? Nhận xét về trình tự sắp xếp các câu trong văn bản?’

Nội dung chính của mỗi câu trong đoạn được thể hiện như sau:

- Câu 1: Nhấn mạnh mạch nguồn khởi thủy cho bất cứ tác phẩm văn học nào cũng là cội rễ hiện thực đời sống, là những xao động của tiếng đời.

- Câu 2: Tuy nhiên nếu chỉ là chụp chiếu, sao chép y nguyên hiện thực cuộc sống thì văn bản đó không có giá trị gì. Điều quan trọng là văn bản đó đem lại được cái nhìn gì mới mẻ, độc đáo mà hiện thực chưa khai phá hết.

- Câu 3: Nét mới mẻ, độc đáo chính là những bài học, những ý nghĩa mà người nghệ sĩ đóng góp vào đời sống chung quanh.

Những nội dung ấy liên hệ chặt chẽ với chủ đề chính và bản thân các câu cũng có sự sắp xếp nội bộ để làm nổi bật chủ đề chung đó. Nội dung câu sau nhằm mở rộng ý cho câu trước (câu 1- câu 2) hoặc làm rõ, bổ sung ý cho câu trước (câu 2- câu 3)

 Câu 3. Mối quan hệ chặt chẽ về nội dung giữa các câu trong đoạn được thể hiện bằng những biện pháp nào (Chú ý các từ ngữ in đậm)?

Nội dung các câu có sự liên kết rất chặt chẽ bằng các thủ pháp sau:

- Thủ pháp lặp lại các từ: tác phẩm – tác phẩm;

- Sử dụng các từ cùng trường liên tưởng:

+ tác phẩm – nghệ sĩ

+ ghi lại – muốn nói – gửi vào – góp vào

- Sử dụng từ thay thế:

+ những vật liệu mượn ở thực tại = cái đã có rồi

+ nghệ sĩ = anh;

- Dùng quan hệ từ: nhưng.

 II. LUYỆN TẬP

Phân tích sự liên kết về nội dung, hình thức giữa các câu trong đoạn văn sau

Câu 1. Chủ đề đoạn văn là gì? Nội dung các câu trong đoạn văn phục vụ chủ đề ấy như thế nào? Nêu một trường hợp cụ thể để thấy trình tự sắp xếp các câu trong đoạn là hợp lý.

- Chủ đề đoạn văn là: Khẳng định tư chất thông minh, đồng thời chỉ ra những khuyết điểm bên cạnh những điểm mạnh đó mà người Việt Nam cần khắc phục để chuẩn bị cho thế kỉ mới.

- Nội dung các câu trong tổng thể đoạn đều hướng tới khai thác và làm rõ chủ đề chung này.

- Các câu trong bài được sắp xếp theo một trình tự hợp lí, chặt chẽ, phù hợp với mạch lập luận chung

+ Khẳng định trí thông minh của người Việt Nam.

+ Chỉ ra những mặt hạn chế bên cạnh sự thông minh như: lỗ hổng kiến thức do chạy theo các môn học thời thượng, khả năng thực hành chưa cao.

+ Bên cạnh phát huy ưu điểm thì cần có những giải pháp nhằm hạn chế và triệt tiêu những khuyết điểm để tiến tới nền kinh tế tri thức với sự phát triển bền vững và lâu dài.

 Câu 2. Các câu được liên kết với nhau bằng những phép liên kết nào?

Các câu được liên kết với nhau bằng những phép liên kết sau:

- Thế đồng nghĩa: sự thông minh, nhạy bén với cái mới = Bản chất trời phú ấy

- Nối: Nhưng bên cạnh cái mạnh đó cũng còn - ấy là

- Lặp: lỗ hổng - lỗ hổng này; sự thông minh (câu 1) - trí thông minh (câu 5).

Tham khảo toàn bộ: Soạn văn 9 ( chi tiết)