Soạn bài: Lặng lẽ Sa Pa

Hướng dẫn soạn bài Lặng lẽ Sa Pa để thấy được những cống hiến âm thầm cùng với vẻ đẹp của những người đang ngày đêm xây dựng Đất nước trên khung cảnh Sa Pa yên tĩnh, thơ mộng qua cuộc gặp gỡ tình cờ của ông họa sĩ già, bác lái xe, cô kĩ sư và anh thanh niên.

Câu 1. Cốt truyện, tình huống truyện, bức chân dung được đề cập

-  Cốt truyện của Lặng lẽ Sa Pa không có quá phức tạp hay chứa nhiều chi tiết giật gân. Nó chỉ đơn thuần là tập trung vào cuộc gặp gỡ tình cờ giữa ông họa sĩ già, cô kĩ sư mới ra trường và anh thanh niên đang làm công tác khí tượng trên đỉnh núi. Qua cuộc gặp gỡ đó thể hiện được những suy ngẫm về cuộc đời, về công việc,…

- Tình huống truyện: Là tình huống truyện có phần khá tự nhiên, tình cờ, diễn ra trong cuộc gặp gỡ đầy bất ngờ giữa ba nhân vật: ông họa sĩ, cô kỹ sư và anh thanh niên.

* Bức chân dung mà tác giả đề cập tới trong tác phẩm là bức chân dung về  nhân vật anh thanh niên theo lăng kính quan sát của bác lái xe, ông họa sĩ già, cô kỹ sư và đặc biệt là qua chính hành động, lời nói của anh. Bức chân dung đó được khắc họa qua nhiều điểm nhìn nên khá khách quan và chân thực.

Câu 2. Phân tích nhân vật anh thanh niên

Hoàn cảnh sống

Anh lựa chọn sống và làm việc trên đỉnh Yên Sơn có độ cao 2600 m so với mặt biển.  Đây là hoàn cảnh sống vô cùng đặc biệt bởi

- Cô đơn, với điều kiện tự nhiên như vậy thì rõ ràng việc cư dân sinh sống đông đúc là điều không thể. Hơn nữa do đặc thù công việc nên anh cũng chỉ làm một mình. Điều này lại càng tăng thêm nỗi lẻ loi và cô độc của anh thanh niên.

- Lạnh giá với bốn bề chỉ có mây mù, cây cối: độ cao và địa hình như vậy nên anh thanh niên phải sống trong sự lạnh giá và khắc nghiệt của địa hình

- Thiếu thốn về vật chất

Công việc

- Anh làm công việc đo đạc khí hậu và các hiện tượng tự nhiên.

- Tính chất công việc

+ Nhàm chán, lặp đi lặp lại

+ Tuy nhiên lại yêu cầu rất cao về sự tỉ mỉ và chăm chỉ

+ Ảnh hưởng tới cuộc sống của rất nhiều người nên tính trách nhiệm rất cao.

Phẩm chất

- Yêu công việc và say mê lao động

+ Anh có những suy nghĩ vô cùng đúng đắn về công việc của mình. Anh khỏa lấp đi nỗi cô đơn và thèm người với suy nghĩ mình với công việc là đôi nên chẳng bao giờ có thể cô đơn được. Anh xem nỗi nhớ phồn hoa đô hội là “xoàng”, không có ý chí và sự đam mê.

+ Nhắc đến công việc thì anh có thể kể vô cùng tỉ mỉ và chính xác cho ông họa sĩ và cô kĩ sư. Tất cả mọi hoạt động đều được thực hiện vô cùng nghiêm túc và đúng quy trình

+ Hiểu được công việc mình ảnh hưởng đến cuộc sống của “bao anh em” nên anh vô cùng trân quý và coi trọng công việc này.

+ Khẳng định dù có khó khăn vất vả nhưng nếu cho đổi cũng nhất quyết không đổi với bất kì công việc nhàn hạ nào.

+ Kể về cuộc đấu của hai bố con và chiến thắng của mình với sự tinh nghịch pha chút tự hào. Anh ý thức được đóng góp của công việc này với cuộc kháng chiến của dân tộc.

- Có lối sống vô cùng ngăn nắp. Dù chỉ sống một mình nhưng nhà cửa, bàn ghế vô cùng sạch sẽ, đâu ra đấy. Luôn có sẵn nước chè để mời khách. Cách sống của một người trẻ như vậy là vô cùng khoa học.

- Cởi mở, nhiệt thành với mọi người

+ Giúp đỡ khi xe của bác tài xế gặp nạn

+ Chuẩn bị sẵn nước và trò chuyện nhiệt thành với ông họa sĩ và cô kĩ sư

+ Tặng hoa

- Khiêm tốn, giản dị: Tỏ ra ngại ngùng khi ông họa sĩ vẽ mình, giới thiệu những người mà anh cho là xứng đáng hơn một cách vô cùng chân thành.

=> Anh thanh niên là đại diện cho tuổi trẻ Việt Nam đang nỗ lực từng ngày để hoàn thành tiến trình xây dựng miền Bắc XHCN, góp phần chi viện cho miền Nam máu lửa trên tinh thần “Đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên”.

Câu 3. Phân tích nhân vật ông họa sĩ

Ông họa sĩ già là hóa thân của nhà văn để tạo góc nhìn, góc cảm nhận mà thuật lại câu chuyện đồng thời khắc họa hình ảnh nhân vật chính là anh thanh niên.

- Đây là con người từng trả, nhiều hiểu biết và có cách nhìn người vô cùng tinh tế. Ông lắng nghe câu chuyện của anh thanh niên, khai thác những khía cạnh cuộc sống của con người ông chưa từng gặp để khắc họa và tái hiện lại vô cùng chân thực. Có thể thấy trong cuộc đối thoại ông họa sĩ không nói nhiều và những câu hỏi vô cùng đúng trọng tâm. Nhờ vậy nên chân dung anh thanh niên mới được thể hiện sâu sắc đến thế

- Là con người có tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, yêu nghệ thuật và sáng tác bằng tất cả tâm hồn của một người nghệ sĩ.

Câu 4. Chi tiết mang yếu tố trữ tình

Chi tiết hình ảnh thiên nhiên vô cùng nên thơ

- Nắng

- Cây thông

- Hoa trong vườn

=> Thiên nhiên Sa Pa nền nã, nhẹ nhàng và đầy chất thơ. Thiên nhiên nhìn dưới góc nhìn của người họa sĩ có những đường nét hội họa vừa kì ảo lại vừa chân thực. Từ đó tôn lên vẻ đẹp của con người và cảnh sắc nơi đây

Chi tiết chiếc khăn mùi soa

=> Nét tinh tế, ngại ngùng của cô gái và nét ngây ngô, dại khờ của chàng trai

Câu 5. Chủ đề của truyện

- Ngợi ca cảnh sắc thiên nhiên và con người của đất nước

- Ngợi ca những con người lao động bình dị đang ngày ngày âm thầm cống hiến cho đất nước chẳng ngại gian lao, thử thách, chẳng ngại bất cứ thiếu thốn, khó khăn nào

- Bài ca về tình yêu ( yêu nghề, yêu lao động, yêu quê hương, đất nước, yêu thương giữa con người và con người)

Các bài viết liên quan bài Lặng lẽ Sa Pa:

Tác giả tác phẩm bài Lặng lẽ Sa Pa

Dàn ý phân tích bài Lặng lẽ Sa Pa