- Dẫn chứng: Phải ai nấy hay, ai chết mặc ai, cháy nhà hàng xóm bình chân như vại, đèn nhà ai nhà nấy rạng, chỉ nghĩ đến sự yên ổn của riêng mình, bất công cũng cho qua.

- Nguyên nhân: Chưa có đoàn thể, ý thức dân chủ kém.

- Rất thịnh hành và phát triển

- Dẫn chứng: Khi người có quyền thế hoặc chính phủ cậy quyền thế, sức mạnh đè nén, áp bức quyền lợi riêng của cá nhân hay đoàn thể thì người ta tìm mọi cách để giành lại công bằng xã hội.

- Nguyên nhân: Có đoàn thể, có ý thức sẵn sàng làm việc chung (công đức), có ăn học (văn hoá) có tinh thần dân chủ, biết nhìn xa trông rộng.

Câu 4 (trang 88 SGK Ngữ văn 11 tập 2)

- Tác giả lí giải nguyên nhân tình trạng dân không biết đoàn thể, không trọng công ích:

+ Dân ta "phải ai tai nấy, ai chết mặc ai!", sợ sệt, ù lì, trơ tráo, không biết đoàn thể, không trọng công ích.

+ Bọn vua quan phong kiến mặc sức bóp nặn dân chúng, chỉ biết vơ vét, coi việc dân ngu như một phương thức tốt để củng cố quyền lực và thỏa mãn lòng tham.

+ Người đối với người đều bằng sức mạnh, thấy quyền thế liền chạy theo quỵ luỵ, dựa dẫm.- Thái độ của tác giả:

+ Đối với bọn quan lại, tri thức Tây học: căm ghét cao độ, đả kích mạnh mẽ.

+ Đối với nhân dân: Thương xót cảm thông nhưng cũng có mỉa mai

=> Kết luận bằng hai câu cảm thán cho thấy tinh thần phản phong của tác giả hết sức mạnh mẽ, triệt để.

Câu 5 (trang 88 SGK Ngữ văn 11 tập 2)

Cách kết hợp hai yếu tố biểu cảm và nghị luận:

+ Yếu tố nghị luận được sử dụng trong bài nổi bật là: Cách lập luận chặt chẽ, thuyết phục, nêu dẫn chứng cụ thể, xác thực, tiêu biểu, chính xác, giàu sức thuyết phục.

+ Yếu tố biểu cảm: sử dụng những câu cảm thán: “Thương hại thay...Dân khôn mà chi...”, từ ngữ mang tính biểu cảm: “Người nước ta,..người mình…ông cha...”. Lời văn từ tốn và nhẹ nhàng: “Là vì người ta có đoàn thể…ông cha mình ngày xưa cũng đã hiểu đến...

Luyện tập

Câu 1 (trang 88 SGK Ngữ văn 11 tập 2)

- Hoàn cảnh sáng tác: 19-11-1925 tại Hội Thanh niên ở Sài Gòn (trong một bài diễn thuyết)

- Tâm trạng tác giả: Xót xa trước số phận, đời sống người dân, căm ghét thấu trời bọn quan lại và ước vọng cải tạo đất nước.

Câu 2 (trang 88 SGK Ngữ văn 11 tập 2)

- Qua đoạn trích, có thể cảm nhận Phan Châu Trinh là người vì dân vì nước. Ông luôn suy nghĩvề nước nhà. Một người con đất Việt sẵn sàng làm mọi thứ vì đất nước, vì dân tộc. Qua đó thấy được ông biết đi trước thời đại, nhìn xa trông rộng

Câu 3 (trang 88 SGK Ngữ văn 11 tập 2)

- Chủ trương của Phan Châu Trinh còn có ý nghĩa thời sự vì thông qua đoạn trích:

+ Giúp người đọc, người nghe hiểu được sức mạnh đoàn kết

+ Cảnh báo nguyên nhân dẫn đến tiêu vong những quan hệ xã hội tốt đẹp chính là do lũ người ích kỉ, ham danh lợi, vinh hoa⇒ nhận thức được điều này để tránh

⇒ Ý nghĩa quan trọng giúp chúng ta đưa đất nước sánh vai với năm châu.

Giá trị nội dung, nghệ thuật

Nội dung

Dũng cảm vạch trần thực trạng đen tối của xã hội đương thời, đề cao tư tưởng đoàn thể vì sự tiến bộ, hướng về một ngày mai tươi sáng của đất nước.

Nghệ thuật

Lập luận logic, chặt chẽ, lời văn vô cùng sinh động, độc đáo: lúc từ tốn, mềm mỏng; lúc kiên quyết, đanh thép; lúc mạnh mẽ, lúc nhẹ nhàng.

Tổng kết bài Về luân lí xã hội ở nước ta

Soạn văn 11: Về luân lí xã hội ở nước ta | Ngữ văn 11 chi tiết nhất

Xuất bản : 04/02/2021 - Cập nhật : 05/02/2021

Xem thêm các bài cùng chuyên mục

Soạn bài: Tiếng mẹ đẻ nguồn giải phóng các dân tộc bị áp bức (chi tiết)

Soạn bài: Về luân lí xã hội ở nước ta (chi tiết)

Bố cục bài Về luân lí xã hội ở nước ta