Soạn bài: Thao tác lập luận bình luận (siêu ngắn)

Ngoài 2 bản Soạn bài Chi tiết và Ngắn nhất, các thầy cô giáo tại TOPLOIGIAI giới thiệu đến các bạn thêm bản Soạn bài Thao tác lập luận bình luận siêu ngắn gọn, hi vọng bản soạn văn 11 siêu ngắn sẽ giúp các bạn học tập tốt hơn

Soạn bài: Thao tác lập luận bình luận - Bản 1

I. Mục đích, yêu cầu thao tác lập luận

Câu 1 (trang 71 SGK Ngữ văn 11 tập 2):

- Bình luận trong các trường hợp trên nhằm đưa ra những ý kiến nhận xét, đánh giá, bàn luận về sự đúng/sai, hay/dở, lợi/hại của vấn đề.

Câu 2 (trang 71 SGK Ngữ văn 11 tập 2):

a.

- Tác giả có ý thức tranh luận với quan niệm cho rằng việc lập khoa luật là không cần thiết

- Tác giả đã nêu ra vấn đề đúng, sai của đời sống và  bàn bạc rất sâu. Theo đó vua chúa thống trị đất nước đều phải dựa vào luật, và thực hiện theo luật.

- Nhằm mục đích thuyết phục triều đình cho mở khoa luật.

b.

- Nguyễn Trường Tộ có lý do để đề nghị lập khoa luật bởi lúc bấy giờ, ai nấy đều đã thống nhất rõ ràng muốn trị nước thì phải dựa vào luật chứ không phải vào những lời nói suông trên giấy về trung hiếu hay lễ nghĩa, rằng luật pháp là công bằng và cũng là đạo đức.

c. Đoạn trích Xin lập khoa luậtcủa Nguyễn Trường Tộ là một đoạn lập luận bình luận vì nó thể hiện rõ tính chất đề xuất vấn đề đồng thời nhận xét đánh giá giúp người đọc, người nghe hiểu, tán đồng với đề xuất của tác giả.

Câu 3 (trang 71 SGK Ngữ văn 11 tập 2):

Giải thích:

- Như vậy mới nắm vững được cách tổ chức luận cứ, luận điểm ⇒đạt tới mục đích đặt ra.

- Để vận dụng trong quá trình trình bày ⇒ tạo sự lôi cuốn, thuyết phục.

Câu 4 (trang 71 SGK Ngữ văn 11 tập 2):

- Con người cần thiết bình luận, dám bình luận: để thể hiện chính kiến, quan điểm của mình và thuyết phục được người nghe về những vấn đề đó.

- Phải nắm kĩ năng bình luận thì bình luận hấp dẫn, lôi cuốn, thuyết phục khách quan.

II. Cách bình luận 

- Bước 1: Nêu hiện tượng/vấn đề cần bình luận

  +Nêu rõ thái độ và sự đánh giá của người bình luận với vấn đề được đưa ra.

  + Đảm bảo trung thực, khách quan, ngắn gọn, rõ ràng.

- Bước 2: Đánh giá vấn đề cần bình luận. Tùy từng vấn đề mà lựa chọn cách đánh giá:

  + Đứng về một phía, tìm lí lẽ, dẫn chứng để ủng hộ phía đúng, phê phán phía sai.

  + Kết hợp phần đúng của mỗi phía, loại bỏ phần hạn chế để đi tới sự đánh giá công bằng.

  + Đưa ra cách đánh giá phải/trái, đúng/sai, hay/dở của riêng mình sau khi đã phân tích các quan điểm, ý kiến khác nhau về đề tài cần bình luận.

- Bước 3: Bàn về hiện tượng/vấn đề cần bình luận

  + Bàn về thái độ, hành động, cách giải quyết trước hiện tượng vừa đánh giá.

  + Bàn về những điều có thể rút ra khi liên hệ với thời đại, hoàn cảnh sống, lứa tuổi của mình và của những người đang nghe bình luận.           

  + Bàn về những ý nghĩa xa rộng, sâu sắc hơn mà hiện tượng/vấn đề có thể gợi ra.

Luyện tập

Câu 1 (trang 73 SGK Ngữ văn 11 tập 2):

Nhận xét “Bình luận chẳng qua là sự kết hợp của hai kiểu lập luận giải thích và chứng minh” là sai lầm bởi đây là ba kiểu bài khác nhau về mục đích và yêu cầu.

Kiểu bài	Mục đích	Yêu cầu	Đối tượng
Giải thích	Giúp người nghe hiểu	Dễ hiểu	Người chưa hiểu
Chứng minh	Giúp người nghe tin	Thuyết phục	Người chưa rõ, chưa tin
Bình luận	Giúp người nghe đánh giá được vấn đề một cách chính xác, toàn diện, công bằng và bàn luận cùng họ về vấn đề.	Trôi chảy, hấp dẫn, sắc sảo, giàu nhiệt tình thuyết phục, giàu tính tranh luận.	Người đã biết, đã có ý kiến về vấn đề nhưng ý kiến của họ còn khác với ý kiến người bình luận.

Câu 2 (trang 73 SGK Ngữ văn 11 tập 2):

Căn cứ vào những ý kiến đánh giá, bàn luận và mở rộng, có thể khẳng định đoạn trích có sử dụng thao tác bình luận:

- Vấn đề bình luận: tai nạn giao thông.

- Đánh giá:

  + Ý thức non kém của một số người dân Việt Nam khi tham gia giao thông là nguyên nhân quan trọng cướp đi sinh mạng nhiều người (đánh giá về nguyên nhân).

  + Đó là tổn thương quá lớn cho lực lượng lao động của đất nước (đánh giá về kết quả).

- Bàn bạc, mở rộng vấn đề: bàn về thái độ, hành động, cách giải quyết vấn đề.

  + Mỗi người tự điều chỉnh mình, trước hết là tự cứu mình… tham gia giao thông.

  + Cần có chương trình truyền thông hiệu quả hơn.

Câu 3 (trang 74 SGK Ngữ văn 11 tập 2):

Bình luận thêm về vai trò của pháp luật và việc giáo dục pháp luật trong xã hội sau khi đọc “Xin lập khoa luật”:

- Thực trạng hiểu biết và thực hiện luật trong xã hội.

- Vai trò của luật pháp trong xã hội hiện đại.

- Mức độ hợp lí và hiệu quả của các bộ luật hiện nay.

- Giải pháp để việc thực hiện luật nghiêm minh trong xã hội.

Soạn bài: Thao tác lập luận bình luận - Bản 2

I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bình luận

Câu 1 (trang 71 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

- Bình luận là đánh giá (xác định phải trái, đúng sai, hay dở) và bàn bạc (trao đổi ý kiến).

Câu 2 (trang 71 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

Tìm hiểu về cách lập luận bình luận trong đoạn trích Xin lập khoa luật của Nguyễn Trường Tộ:

a. Phân tích ngữ liệu ″Xin lập khoa luật″ của Nguyễn Trường Tộ (Ngữ văn 11, tập 1)

- Tác giả đã nêu ra vấn đề đúng, sai của đời sống và bàn bạc rất sâu. Theo đó vua chúa thống trị đất nước đều phải dựa vào luật, và thực hiện theo luật.

- Nhằm mục đích thuyết phục triều đình cho mở khoa luật.

b. Nguyễn Trường Tộ đề nghị lập khoa luật: mang tính chất bình luận.

c. Đoạn trích Xin lập khoa luật của Nguyễn Trường Tộ là một đoạn lập luận bình luận

- Vì nó thể hiện rõ tính chất đề xuất vấn đề đồng thời nhận xét đánh giá giúp người đọc, người nghe hiểu, tán đồng với đề xuất của tác giả.

Câu 3 (trang 71 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

Vì :

- Như vậy mới nắm vững được cách tổ chức luận cứ, luận điểm ⇒đạt tới mục đích đặt ra.

- Để vận dụng trong quá trình trình bày ⇒ tạo sự lôi cuốn, thuyết phục.

Câu 4 (trang 71 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

- Con người cần thiết bình luận, dám bình luận: để thể hiện chính kiến, quan điểm của mình và thuyết phục được người nghe về những vấn đề đó.

- Phải nắm kĩ năng bình luận ⇒ bình luận hấp dẫn, lôi cuốn, thuyết phục khách quan.

II. Cách bình luận

Một bài bình luận thường có các bước sau:

- Bước 1: Nêu vấn đề cần bình luận.

- Bước 2: Đánh giá vấn đề cần bình luận

- Bước 3: Bàn về vấn đề cần bình luận.

Luyện tập

Câu 1 (trang 73 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

- Bình luận không phải là giải thích, chứng minh hay kết hợp giải thích với chứng minh. Vì:

    + Mục đích 3 kiểu bài này khác nhau

    + Bản chất của bình luận là tranh luận về vần đề mà tất cả người tham gia bình luận đều đã biết và đều có ý kiến riêng về vấn đề đó.

Câu 2 (trang 73 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

Đoạn trích có dùng thao tác bình luận, vì có nêu ra:

∗ Vấn đề bình luận: nguyên nhân và hậu quả của tai nạn gian thông.

∗ Giải quyết vấn đề:

- Dùng lí lẽ:

    + ″Thần chết đã … đường phố″

    + ″Những kẻ … giao thông”

    + ″Những kẻ đầu …. khoái cảm″.

- Chỉ ra nguyên nhân:

    + Hạn chế khách quan.

    + Hạn chế chủ quan: ý thức tham gia giao thông còn non kém.

- Dẫn chứng:

    + ″Theo thống kê của UNICEF…. Xe máy″

    + Họ là lực lượng lao động lớn của đất nước. Lực lượng ấy phải gánh lấy trách nhiệm công dân và gia đình.

- Chỉ ra tác hại: gây ra sự tổn thương quá lớn cho lực lượng lao động của đất nước.

- Kêu gọi mọi người có ý thức tham gia giao thông và hình thành một chương trình truyền thông về an toàn giao thông.

* Tác giả đã đưa ra lời bàn luận:

- Vấn đề an toàn giao thông là hạnh phúc, là cơ hội gặt hái thành công để hội nhập, là thể hiện thái độ mến khách...

- Câu bình luận logic, chặt chẽ; cách nêu dẫn chứng thuyết phục cho lập luận của mình.

Câu 3 (trang 74 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

Bài ″xin lập khoa luật″ chúng ta còn có thể bình luận thêm

- Nêu vai trò của pháp luật đối với xã hội ta hiện nay.

    + Làm cho mọi người hiểu biết và chấp hành pháp luật

    + Để xây dựng xã hội thực sự văn minh, công bằng.

    + Giáo dục pháp luật cho học sinh nói riêng và mọi công dân nói chung.

Soạn bài: Thao tác lập luận bình luận - Bản 3

Nội dung bài học

- Khái niệm: Thao tác lập luận bình luận là thao tác lập luận của văn nghị luận nhằm đưa ra ý kiến, đánh giá một vấn đề, sự kiện nào đó.

- Mục đích: Thuyết phục người đọc, người nghe hiểu và đồng ý với ý kiến của mình.

- Yêu cầu:

    + Phải có lí lẽ, dẫn chứng rõ ràng.

    + Thuyết phục, lôi cuốn.

    + Trình bày mạch lạc, bộc lộ rõ thái độ.

- Vai trò: Bày tỏ quan điểm của mình và thuyết phục người nghe.

- Cách thực hiện:

    + Nêu vấn đề bình luận.

    + Đánh giá vấn đề.

    + Bàn bạc vấn đề.

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 71 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2):

Bình luận: Là đưa ra những đánh giá, nhận xét, bàn bạc, về sự sai đúng, thật giả, lợi hại, thiện ác của các hiện tượng đời sống như: ý kiến, chủ trương, sự việc, con người, tác phẩm văn học...

Câu 2 (trang 71 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2):

Tìm hiểu đoạn trích "Xin lập khoa luật" của Nguyễn Trường Tộ:

a,

    + Đoạn trích có đưa ra những nhận định, đánh giá đúng-sai, hay-dở: Ai hiểu luật được sẽ làm quan,... Bất cứ một hình phạt nào ở trong nước không vượt ra ngoài luật...

    + Vấn đề có được bàn bạc sau rộng: Biết rằng đạo làm người không gì lớn bằng trung hiếu...

    + Đích cuối cùng của lời nhân định: Khẳng định vai trò của pháp luật và việc giáo dục luật pháp trong xã hội.

b,

    + Nguyễn Trường Tộ rõ ràng có lý do để đề nghị lập khoa luật.

    + Muốn trị nước phải dựa vào luật chứ không phải vào những lời nói suông trên giấy về trung hiếu lễ nghĩa và rằng luật pháp là công bằng và cũng là đạo đức.

c,

    + Đây là một đoạn lập luận bình luận.

    + Đoạn trích thể hiện rõ tính chất vấn đề được đề xuất. Bên cạnh đó các lập luận được đưa ra cũng đều hướng đến thuyết phục độc giả đồng ý, tán thành đồng thời với những nhận xét, đánh giá của tác giả.

Câu 3 (trang 71 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2):

- Muốn làm cho ý kiến bình luận có sức thuyết phục người đọc, người nghe thì phải nắm vững kỹ năng bình luận.

- Nếu không nắm vững kỹ năng bình luận thì vấn đề sẽ không được làm rõ, ý kiến cá nhân cũng không được chấp nhận vì dẫn chứng, lý lẽ không rõ ràng.

Câu 4 (trang 71 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2):

Con người hôm nay cần biết bình luận vì:

- Phải biết phê phán những thói hư tật xấu, đồng tình, ủng hộ những điều có ích cho con người, xã hội.

- Có kĩ năng bình luận mới có thể tham gia vào các cuộc thảo luận để hoạt động tích cực trong các lĩnh vực của đời sống xã hội.

Luyện tập

Câu 1 (trang 73 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2):

Nhận xét này không đúng vì:

- Bình luận, giải thích, chứng minh là 3 dạng khác nhau lập luận khác nhau.

- Bản chất của bình luận là tranh luận. Vấn đề được đưa ra tranh luận đã có rất nhiều ý kiến riêng của những người bình luận trước đó.

Câu 2 (trang 73 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2):

- Đoạn trích có sử dụng kiểu lập luận bình luận:

    + Chủ đề bình luận: Vấn đề giao thông và ý thức tham gia giao thông.

    + Mục đích bình luận: Đưa người đọc đến đề xuất “chúng ta cần một chương trình truyền thông hiệu quả hơn để “những lưỡi hái tử thần” không còn nghênh ngang trên đường phố”.

    + Các lập luận được triển khai chặt chẽ, có hệ thống và giàu sức thuyết phục.

          ● Mở đầu bài viết lí lẽ đầy thuyết phục: Thần chết là kẻ mù lòa, không phân biệt người tốt, kẻ xấu. Đặc biệt nhấn mạnh về sự nguy hiểm khi thần chết đồng hành cùng "sát thủ" đường phố.

          ● Tiếp đến là dẫn chứng xác thực bằng lời văn độc đáo, gây ấn tượng mạnh: "Thần chết trao lưỡi hái cho những trai tráng đi xe máy hung hăng, đánh võng..."

          ● Vấn đề bình luận được mở rộng: "Ý thức còn hết sức non kém của một số người dân Việt Nam khi tham gia giao thông...", "Tiếc thay, đó hầu hết lại là những trai tráng...".

          ● Đưa ra đề xuất: Chương trình truyền thông về an toàn giao thông.

Câu 3 (trang 73 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2):

Bình luận thêm:

- Pháp luật có ý nghĩa to lớn trong mọi vấn đề của đời sống.

- Cần có hiểu biết và tôn trọng pháp luật.

- Cần giáo dục pháp luật cho học sinh nói riêng và mọi công dân nói chung.