Soạn bài Thánh Gióng chi tiết (Chân trời sáng tạo)

     Hướng dẫn Soạn và trả lời câu hỏi bài Thánh Gióng (Bài 1: Lắng nghe lịch sử nước mình) trang 19 sgk Ngữ văn 6 tập 1 nằm trong bộ sách "Chân trời sáng tạo" được biên soạn theo chương trình đổi mới của Bộ giáo dục.

I. TÌM HIỂU TÁC PHẨM ĐỂ SOẠN BÀI THÁNH GIÓNG CHÂN TRỜI SÁNG TẠO

1. Tóm tắt bài Thánh Gióng

     Đời Hùng Vương thứ sáu, làng nọ có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ, phúc hậu nhưng không có con. Một hôm bà vợ ra đồng ướm vào vết chân to, về nhà liền thụ thai. Mười hai tháng sau bà sinh hạ được cậu con trai khôi ngô nhưng lên ba tuổi mà không biết đi, biết nói cười. Giặc xâm lược, vua chiêu mộ người tài, cậu bé bỗng cất tiếng nói yêu cầu vua sắm roi sắt, áo giáp sắt, ngựa sắt để đánh giặc. Cậu ăn khỏe và bỗng lớn nhanh như thổi. Cả làng phải góp gạo nuôi. Giặc đến, cậu vùng dậy, vươn vai biến thành tráng sĩ, giáp sắt, ngựa sắt, roi sắt xông ra đánh tan giặc, roi sắt gãy tráng sĩ nhổ bụi tre quật giặc. Sau đó một mình một ngựa, lên đỉnh núi cởi bỏ giáp sắt bay về trời. Nhân dân nhớ ơn lập đền thờ, mở hội làng Gióng.

2. Bố cục bài Thánh Gióng

- Đoạn 1 (Từ đầu ... nằm đấy): Kể về sự ra đời kì lạ của Gióng.

- Đoạn 2 (tiếp theo ... cứu nước): Gióng lớn nhanh như thổi và đòi đi đánh giặc

- Đoạn 3 (tiếp theo ... lên trời): Gióng đánh tan giặc xâm lược và bay về trời.

- Đoạn 4 (phần còn lại): Người dân nhớ ơn và lập đền thờ

II. CHUẨN BỊ ĐỌC – SOẠN BÀI THÁNH GIÓNG CHÂN TRỜI SÁNG TẠO

Câu hỏi: Em nghĩ thế nào về việc một cậu bé ba tuổi bỗng nhiên trở thành tráng sĩ? (Trang 20 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo)

Trả lời: 

Việc một cậu bé ba tuổi bỗng nhiên trở thành tráng sĩ là một việc kì lạ,  điều đó chứng tỏ đây là một con người phi thường.

III. TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN - SOẠN BÀI THÁNH GIÓNG CHÂN TRỜI SÁNG TẠO

Câu 1. Dự đoán: Sự ra đời và những biểu hiện khác thường của cậu bé dự báo sự việc sắp xảy ra như thế nào?

- Sự ra đời và những biểu hiện khác thường của cậu bé dự báo đây là một vị thánh thần, một con người phi thường.

Câu 2. Từ "chú bé" được thay bằng từ "tráng sĩ" khi kể về Thánh Gióng. Sự thay đổi này trong lối kể có ý nghĩa gì?

- Thể hiện quan niệm của nhân dân ta về mong ước có một người anh hùng đủ sức mạnh để đáp ứng nhiệm vụ dân tộc đặt ra trong hoàn cảnh cấp thiết. Sự lớn lên của Gióng đã đáp ứng được yêu cầu và nhiệm vụ cứu nước. Khi lịch sử đặt ra vấn đề sống còn cấp bách, khi tình thế đòi hỏi dân tộc vươn lên một tầm vóc phi thường thì dân tộc ta vụt lớn dậy như Thánh Gióng, tự mình thay đổi tư thế tầm vóc của mình

Câu 3. Việc kể về những dấu tích đánh giặc của Thánh GIóng trong đoạn kết có ý nghĩa gì?

- Dấu tích còn để lại sau khi Gióng đánh giặc:

+ Tre đằng ngà vì ngựa phun bị cháy ngả màu vàng

+ Vết chân ngựa thành những hồ ao liên tiếp

+ Khi ngựa hét lửa, lửa cháy một làng 

-> làng cháy

- Việc kể về những dấu tích đánh giặc của Thánh Gióng trong đoạn kết thể hiện sự trân trọng, biết ơn, niềm tự hào và ước muốn về một người anh hùng cứu nước giúp dân. Đồng thời cũng giải thích được các sự kiện, địa điểm lịch sử ( đền thờ Phù Đổng Thiên Vương, làng Cháy).

- Sau khi đọc truyện Thánh Gióng, em thấy rằng Gióng chính là hình ảnh của nhân dân ta, khi dân tộc gặp cơn nguy biến thì họ sẵn sàng đứng ra cứu nước, giống như Gióng, khi vua vừa kêu gọi đã đáp lời cứu nước. Gióng là hình tượng người anh hùng đầu tiên, tiêu biểu cho lòng yêu nước, cho ý thức đánh giặc cứu nước của nhân dân ta.

IV. SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI (CÂU HỎI TRANG 22 NGỮ VĂN 6 TẬP 1 CHÂN TRỜI SÁNG TẠO)

Hướng dẫn soạn bài Thánh Gióng sách Chân trời sáng tạo tại nhà chi tiết:

Câu 1. Liệt kê một số chi tiết kì ảo gắn liền với các sự việc sinh ra và lớn lên, ra trận và chiến thắng, bay về trời của nhân vật Gióng?

Trả lời câu 1 trang 22 SGK Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Liệt kê một số chi tiết kì ảo:

- Sự ra đời và lớn lê của Gióng:

+ Gióng được sinh ra một cách kì lạ: Bà mẹ ướm chân - thụ thai, 12 tháng mới sinh; cậu bé lên ba không nói, cười, đi, đặt đâu nằm đấy.

+ Khi sứ giả đi tìm người tài giỏi cứu nước, Gióng bỗng cất tiếng nói mời sứ giả vào

+ Gióng lớn nhanh như thổi, cơm ăn mấy cũng không biết no, áo vừa mặc xong đã căng đứt chỉ. Bà con làng xóm góp gạo nuôi Gióng.

- Gióng ra trận và chiến thắng:

+ Chú bé vùng dậy, vươn vai một cái bỗng biến thành một tráng sĩ mình cao hơn trượng

+ Ngựa phun lửa, tráng sĩ thúc ngựa phi thẳng đến nơi có giặc, đón đầu chúng đánh giết hết lớp này đến lớp khác

+ Roi sắt gãy, tráng sĩ bèn nhổ những cụm tre cạnh đường quật vào giặc.

- Gióng bay về trời: Gióng một mình một ngựa, lên đỉnh núi, cởi áo giáp sắt bỏ lại rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay về trời.

Câu 2. Nhận vật Gióng đã nói gì với mẹ và sứ giả khi biết tin nhà vua đang tìm người tài đánh giặc cứu nước? Theo em, vì sao khi nghe Gióng nói, sứ giả "vừa kinh ngạc, vừa mừng rỡ"?

Trả lời câu 2 trang 22 SGK Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

- Khi Gióng nghe được tin sứ giả theo lệnh vua đi tìm người tài giỏi cứu nước, đã nói

+ Mẹ ra mời sứ giả vào đây

+ Đòi ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt để đánh giặc

- Sứ giả kinh ngạc vì Gióng chỉ là một đứa trẻ, đặt đâu nằm đó, lên ba không biết nói cười mà nay khi nghe tin đất nước có giặc ngoại xâm bỗng cất lên tiếng nói được. Đó là một sự việc kì lạ

- Sứ giả mừng rỡ vì thế mạnh giặc, tình thế đất nước đang vô cùng cấp bách, sứ giả đi khắp nơi để tìm người tài mà nay đã gặp được người nhận nhiệm vụ cao cả này).

Câu 3. Văn bản trên đã sử dụng nhiều từ ngữ khác nhau để chỉ nhân vật Gióng. Em hãy liệt kê các từ ngữ ấy thành hai nhóm theo hai thời điểm: trước và sau khi Gióng "vươn vai" thành tráng sĩ để ra trận đánh giặc?

Trả lời câu 3 trang 22 SGK Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Liệt kê các từ ngữ chỉ nhân vật Gióng thành hai nhóm theo hai thời điểm: trước và sau khi Gióng "vươn vai" thành tráng sĩ để ra trận đánh giặc:

- Trước khi Gióng trở thành tráng sĩ để ra trận đánh giặc: cậu bé, đứa trẻ, đứa bé, chú bé

- Sau khi Gióng trở thành tráng sĩ để ra trận đánh giặc: tráng sĩ, Phù Đổng Thiên Vương

Câu 4. Từ kết quả liệt kê ở câu 3, hãy cho biết từ ngữ nào được lặp lại nhiều lần nhất và việc lặp lại ấy có tác dụng thế nào?

Trả lời câu 4 trang 22 SGK Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

- Từ ngữ được lặp lại nhiều nhất là từ "tráng sĩ" (lặp lại 7 lần). 

- Tác dụng: 

+ Thể hiện quan niệm của nhân dân ta về người anh hùng, tráng sĩ phải có sức mạnh cường tráng, chí khí mạnh mẽ, lập được những chiến công lớn. 

+ Cái vươn vai của Gióng đã đạt đến độ phi thường ấy: Gióng trở thành tráng sĩ, dùng sức mạnh để tiêu diệt giặc ngoại xâm, cứu giúp đất nước khỏi chiến tranh, bảo vệ bờ cõi nước ta.

Câu 5. Nhân vật truyền thuyết thường xuất hiện nhằm thực hiện một nhiệm vụ lớn lao. Nhiệm vụ của Gióng là gì và quan trọng như thế nào?

Trả lời câu 5 trang 22 SGK Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

- Nhân vật truyền thuyết thường xuất hiện nhằm thực hiện một nhiệm vụ lớn lao.

+ Nhiệm vụ của Gióng là đánh đuổi giặc ngoại xâm

+ Nhiệm vụ của Gióng quan trọng vì Gióng đánh giặc để bảo vệ độc lập dân tộc, giúp nhân dân ta có một cuộc sống ấm no, yên bình.

Câu 6. Theo một số bạn, truyện Thánh Gióng lẽ ra nên kết thúc ở câu “Đến đây, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời". Các bạn ấy cho rằng: phần văn bản sau câu văn này là không cần thiết, vì không còn gì hấp dẫn nữa. Em có đồng ý như vậy không? Vì sao?

Trả lời câu 6 trang 22 SGK Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Em không đồng ý với ý kiến trên: 

Giải thích lý do không đồng ý:

- Phần cuối truyện kể về những dấu tích của Gióng còn để lại khiến cho câu chuyện hấp dẫn hơn. Đó là những di sản mà Gióng thể lại cho dân tộc ta đến ngày nay. 

- Qua đó cũng thể hiện sự trân trọng, biết ơn, niềm tự hào và ước muốn của nhân dân ta về một người anh hùng cứu nước giúp dân

Câu 7. Sau khi đọc truyện Thánh Gióng, em có suy nghĩ gì về truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta?

Trả lời câu 7 trang 22 SGK Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

- Sau khi đọc truyện Thánh Gióng, em thấy rằng Gióng chính là hình ảnh của nhân dân ta, khi dân tộc gặp cơn nguy biến thì họ sẵn sàng đứng ra cứu nước, giống như Gióng, khi vua vừa kêu gọi đã đáp lời cứu nước. Gióng là hình tượng người anh hùng đầu tiên, tiêu biểu cho lòng yêu nước, cho ý thức đánh giặc cứu nước của nhân dân ta. Chi tiết Gióng cất tiếng đầu tiên là đòi đánh giặc đã thể hiện lòng yêu nước luôn có ở sẵn trong mỗi người dân. Sau khi Gióng gặp sứ giả, ăn mấy cũng không đủ no thì nhân dân ta đã góp gạo nuôi Gióng, điều đó thể hiện tinh thần đoàn kết, sự đồng lòng của cả dân tộc trong công cuộc chống giặc ngoại xâm. Gióng là hình tượng người anh hùng đầu tiên, tiêu biểu cho lòng yêu nước, cho ý thức đánh giặc cứu nước của nhân dân ta.

V. TỔNG KẾT BÀI SOẠN THÁNH GIÓNG CHÂN TRỜI SÁNG TẠO

1. Giá trị nội dung

Hình tượng Thánh Gióng với nhiều sắc màu thần kì là biểu tượng rực rỡ của ý thức và sức mạnh bảo vệ đất nước, đồng thời là sự thể hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân ta ngay từ buổi đầu lịch sử về người anh hùng cứu nước chống giặc ngoại xâm.

2. Giá trị nghệ thuật

Xây dựng nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo tạo nên sức hấp dẫn cho truyền thuyết