Soạn bài Sự tích Hồ Gươm chi tiết (Cánh Diều)

Hướng dẫn Soạn bài Sự tích Hồ Gươm chi tiết, hay nhất. Trả lời toàn bộ các câu hỏi trong SGK Ngữ Văn 6 trang 26 bộ Sách Cánh Diều theo chương trình mới.

I. Tìm hiểu Tác phẩm trước khi soạn Sự tích Hồ Gươm 

1. Bố cục 

Gồm 2 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “không còn bóng một tên giặc nào trên đất nước”. Đức Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần để đánh giặc.

- Phần 2: Còn lại. Long Quân đòi gươm sau khi đánh bại giặc Minh.

2. Tóm tắt 

Thời giặc Minh đô hộ nước ta, Lê Lợi dựng cờ tụ nghĩa tại Lam Sơn nhưng ban đầu thế yếu, lực mỏng nên thường bị thua. Đức Long Quân quyết định cho nghĩa quân mượn thanh gươm thần để giết giặc.

Một người đánh cá tên là Lê Thận ba lần kéo lưới đều gặp một thanh sắt, nhìn kĩ hoá ra một lưỡi gươm. Sau đó ít lâu, Lê Lợi bị giặc đuổi, chạy vào rừng bắt được chuôi gươm nạm ngọc trên cây đa, đem tra vào lưỡi gươm ở nhà Lê Thận thì vừa như in, mới biết đó là gươm thần.

Từ khi có gươm thần, nghĩa quân đánh đâu thắng đấy, cuối cùng đánh tan quân xâm lược.

Sau khi thắng giặc, Lê Lợi đi thuyền dạo quanh hồ Tả Vọng; Long Quân sai Rùa Vàng lên đòi lại gươm thần. Từ đó, hồ Tả Vọng đổi tên thành  hồ Hoàn Kiếm.

II. Hướng dẫn soạn bài sự tích Hồ Gươm sách Cánh Diều chi tiết

1. Trả lời câu hỏi trong bài

Câu hỏi trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1: Ba lần kéo lưới của Lê Thận có gì đáng chú ý?

Trả lời: 

Cả ba lần kéo lưới của Lê Thận đáng chú ý ở chỗ là đều có sự xuất hiện của một thanh sắt – lưỡi gươm.

Câu hỏi trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1: Tranh minh họa nhân vật và sự việc gì của truyện?

Trả lời: 

Minh họa cho nhân vật: Lê Thận và sự việc kéo lưới 3 lần đều được một thanh sắc ( lưỡi gươm thần)

Câu hỏi trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 1: Chú ý những chi tiết kì ảo trong văn bản.

Trả lời: 

Những chi tiết kì ảo trong văn bản:

- Ba lần kéo lưới đều khéo được một thanh sắt.

- Trong túp lều tối thanh gươm sáng rực hai chữ: “Thuận Thiên”

- Chuôi gươm nạm ngọc phát sáng trên ngọn cây đa.

- Lưỡi gươm tự nhiên động đậy, đem tra gươm vào chuôi thì vừa như in.

- Rùa Vàng thay Đức Long Quân hiện lên đòi gươm thần.

Câu hỏi trang 27 SGK Ngữ văn 6 tập 1: Gươm thần giúp cho nghĩa quân Lê Lợi những gì?

Trả lời: 

Gươm thần giúp cho nghĩa quân Lê Lợi:

- Nhuệ khí của nghĩa quân tăng lên, làm cho quân Minh bạt vía.

- Không phải trốn tránh mà xông xáo đi tìm giặc.

- Không phải ăn uống khổ sở mà đã có những kho lương thực chiếm từ giặc.

- Khiến cho đất nước không còn bóng tên giặc nào trên đất nước.

Câu hỏi trang 27 SGK Ngữ văn 6 tập 1: Phần 5 nhằm giải thích điều gì?

Trả lời: 

Phần 5 giải thích cho tên gọi Hồ Gươm hay Hồ Hoàn Kiến

2. Trả lời câu hỏi cuối bài

Câu 1 trang 28 SGK Ngữ văn 6 tập 1: Em hãy nêu những sự kiện chính trong truyện Sự tích Hồ Gươm.

Trả lời: 

Những sự kiện chính trong truyện Sự tích Hồ Gươm:

- Quân Minh sang xâm lược nước ta.

- Lê Lợi khởi nghĩa ở Lam Sơn.

- Lê Thận kéo được lưỡi gươm báu.

- Lê Lợi lấy được chuôi gươm nạm ngọc.

- Trong tay Lê Lợi thanh gươm làm cho quân Minh bạt vía.

- Lê Lợi lên ngôi vua.

- Một năm sau Long Quân sai Rùa Vàng lên đòi lại gươm báu.

- Lê Lợi trả gươm ở hồ Tả Vọng.

- Hồ Tả Vọng được mang tên Hồ Gươm

Câu 2 trang 28 SGK Ngữ văn 6 tập 1: Trong truyện, nhân vật nào nổi bật? Nhân vật ấy có đặc điểm gì?

Trả lời: 

- Trong truyện nhân vật nổi bật nhất chính là gươm thần. 

- Đặc điểm nhân vật: Gươm thần là của Long Quân, có khả năng phát sáng, trên lưỡi gươm có hai chữ “Thuận Thiên” khắc sâu và có sức mạnh vô biên giúp nghĩa quân Lê Lợi chiến thắng trước quân địch.

Câu 3 trang 28 SGK Ngữ văn 6 tập 1: Những chi tiết nào liên quan đến lịch sử? Theo em, những chi tiết nào là hoang đường, kì ảo?

Trả lời: 

- Những chi tiết liên quan đến lịch sử:

+ Giặc Minh xâm lược nước ta.

+ Lê Lợi lãnh đạo nghĩa quân Lam Sơn đánh bại quân Minh.

- Chi tiết hoang đường, kì ảo:

+ Ba lần kéo lưới đều khéo được một thanh sắt.

+ Trong túp lều tối thanh gươm sáng rực hai chữ: “Thuận Thiên”

+ Chuôi gươm nạm ngọc phát sáng trên ngọn cây đa.

+ Lưỡi gươm tự nhiên động đậy, đem tra gươm vào chuôi thì vừa như in.

+ Rùa Vàng thay Đức Long Quân hiện lên đòi gươm thần

Câu 4 trang 28 SGK Ngữ văn 6 tập 1: Truyện muốn ca ngợi hay giải thích điều gì? Điều ấy có ý nghĩa như thế nào?

Trả lời: 

Ý nghĩa của truyện Sự tích Hồ Gươm:

- Truyện Sự tích Hồ Gươm giải thích tên gọi của Hồ Gươm (Hoàn Kiếm)

- Dân gian muốn giải thích, ca ngợi tính chất chính nghĩa nghĩa, tính nhân dân của khởi nghĩa Lam Sơn.

- Truyện đề cao, suy tôn vai trò của Lê Lợi, người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đã được nhân dân hết lòng ủng hộ, có công đánh đuổi giặc, đem lại thái bình cho đất nước, nhân dân.

- Truyện thể hiện khát vọng của quần chúng nhân dân muốn được sống trong hoà bình, hạnh phúc.

III. Tổng kết bài soạn Sự tích Hồ Gươm sách Cánh Diều

1. Nội dung chính

 Sự tích Hồ Gươm là câu chuyện lý giải tên gọi hồ Hoàn Kiếm ( Hà Nội) đồng thời cho thấy truyền thống chống giặc ngoại xâm vẻ vang của dân tộc qua thời đại vua Lê Lợi. 

2. Nghệ thuật 

Tác giả dân gian đã tạo nên các tình huống, chi tiết đặc sắc, ấn tượng như việc trao gươm cho Lê Thận, Lê Lợi; chi tiết gươm thần, Rùa thần.

IV. Dàn ý phân tích bài Sự tích Hồ Gươm

1. Mở bài

- Giới thiệu về thể loại truyền thuyết (khái niệm truyền thuyết, khái quát đặc trưng thể loại truyền thuyết…)

- Giới thiệu về truyền thuyết “Sự tích Hồ Gươm” (tóm tắt văn bản, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…)

2. Thân bài

a. Lạc Long Quân cho Lê Lợi và nghĩa quân mượn gươm thần để đánh giặc

- Hoàn cảnh:

   + Giặc Minh đô hộ nước ta, làm nhiều điều bạo ngược, coi dân ta như cỏ rác

   + Nghĩa quân Lam Sơn thế lực còn yếu nên nhiều lần bị thua

→ Đức Long Quân quyết định cho nghĩa quân mượn gươm thần

- Đức Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm:

   + Lê Lợi: chủ tướng, nhặt được chuôi gươm ở trên ngọn cây đa trong một khu rừng

   + Lê Thận: người dân đánh cá, nhặt được lưỡi gươm

→ Trên lưỡi gươm có hai chữ “Thuận Thiên” nghĩa là theo ý Trời, qua đó khẳng đinh tính chất chính nghĩa của nghĩa quân Lam Sơn. Đồng thời, việc Lê Lợi nhặt được chuôi gươm và Lê Thận nhặt được lưỡi gươm cho chúng ta thấy đây là cuộc khởi nghĩa mang tính chất toàn dân

- Kết quả:

   + Nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng

   + Họ xông xáo đi tìm giặc chứ không phải trốn tránh như trước

   + Gươm thần mở đường cho họ đánh tràn ra mãi, đến lúc không còn bóng giặc nào trên đất nước nữa

b. Lê Lợi trả gươm

- Thời gian: một năm sau khi đuổi giặc Minh

- Địa điểm: hồ Tả Vọng

- Nhân vật đòi gươm: Rùa Vàng – sứ giả của Đức Long Quân

- Hoàn cảnh đất nước:

   + Đất nước ta đã đánh tan giặc Minh xâm lược

   + Chủ tướng Lê Lợi lên ngôi vua

→ Ca ngợi tính chất toàn dân, chính nghĩa của cuộc khởi nghĩa. Đồng thời, lí giải tên gọi hồ Hoàn Kiếm hay Hồ Gươm hiện nay

3. Kết bài

Khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của văn bản

   + Nội dung: ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân và chiến thắng vẻ vang của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống giặc Minh xâm lược do Lê Lợi lãnh đạo ở đầu thế kỉ XV và giải thích tên gọi hồ Hoàn Kiếm, đồng thời thể hiện khát vọng hòa bình dân tộc

   + Nghệ thuật: sử dụng chi tiết tưởng tượng kì ảo…