Soạn bài: Ôn tập về văn bản thuyết minh (chi tiết)

Soạn văn 8: Ôn tập về văn bản thuyết minh

• Soạn bài: Ôn tập về văn bản thuyết minh (ngắn nhất)
• Soạn bài: Ôn tập về văn bản thuyết minh (siêu ngắn)

1. Ôn tập lý thuyết

Câu 1 (trang 35 sgk Ngữ Văn 8 Tập 2)

Vai trò và tác dụng của văn bản thuyết minh trong đời sống

- Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức cho con người bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.

Câu 2 (trang 35 sgk Ngữ Văn 8 Tập 2)

Văn bản thuyết minh có những tính chất khác với văn tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận:

- Tự sự chủ yếu là kể; miêu tả chủ yếu là tả; biểu cảm chủ yếu là bộc lộ cảm xúc, thái độ, tình cảm; nghị luận chủ yếu là lập luận bày tỏ quan điểm; thuyết minh chủ yếu trình bày, giải thích, giới thiệu, không bộc lộ nhiều tình cảm, tránh chủ quan, tránh đa nghĩa, có thể gây hiểu lầm.

Câu 3 (trang 35 sgk Ngữ Văn 8 Tập 2)

Muốn làm tốt bài văn thuyết minh, cần phải chuẩn bị tư liệu bằng cách quan sát trực tiếp, thu thập tài liệu liên quan qua sách vở, các phương tiện thông tin, xây dựng bố cục bài thuyết minh theo trình tự hợp lí. Phải làm nổi bật điều mình muốn thuyết minh: đặc điểm, tính chất, cách sử dụng, … Điều đó phụ thuộc vào mục đích thuyết minh và đối tượng được thuyết minh.

Câu 4 (trang 35 sgk Ngữ Văn 8 Tập 2)

Những phương pháp thuyết minh thường gặp:

- Nêu định nghĩa, giải thích

- Liệt kê

- Nêu ví dụ

- So sánh

- Dùng số liệu

- Phân tích, phân loại

2. Luyện tập

Câu 1 (trang 35 sgk Ngữ Văn 8 Tập 2)

Cách lập ý và lập dàn bài

a. Giới thiệu một đồ dùng trong học tập hoặc trong sinh hoạt

- Mở bài: + Giới thiệu đồ dùng học tập hoặc sinh hoạt

- Thân bài:

   + Nguồn gốc, tại sao có đồ dùng đó

   + Đặc điểm: hình dạng, màu sắc

   + Cấu tạo, cách sử dụng đồ dùng ấy

   + Ý nghĩa công dụng lợi ích mà đồ dùng đó đem lại.

 - Kết bài: Tình cảm của em với đồ dùng đó

b. Giới thiệu danh lam thắng cảnh ở quê hương em

- Mở bài: Giới thiệu danh lam thắng cảnh ở quê hương bạn, khái quát sơ qua về vẻ đẹp của danh lam thắng cảnh đó

- Thân bài

   + Tên gọi, nguồn gốc, sự xuất hiện của danh lam thắng cảnh đó

   + Vẻ đẹp của danh lam thắng cảnh đó, có sự kiện lịch sử nào gắn liền với danh lam thắng cảnh đó không và nó đem lại ý nghĩa gì.

   + Phương tiện đi lại, ta có thể thăm quan những gì ở đó, quanh cảnh thiên nhiên như thế nào.

 → Đi từ bao quát vẻ đẹp của danh lam thắng cảnh đến giới thiệu chi tiết các cảnh vật xung quanh.

- Kết bài: Cảm nhận và nêu suy nghĩ về danh lam thắng cảnh đó.

c. Thuyết minh về một văn bản, một thể loại văn học mà em đã học

- Mở bài: + Giới thiệu văn bản cần thuyết minh

             + Khái quát về tác giả, tóm tắt ngắn gọn nội dung chính

- Thân bài:

   + Tác phẩm đó có đặc điểm gì

   + Ý nghĩa nội dung mà tác phẩm đó đem lại

   + Bài học, tình cảm của tác giả thể hiện trong tác phẩm

   + Giá trị nghệ thuật được tác giả sử dụng

   + Ví dụ chứng minh

- Kết bài: Nêu cảm nhận của em về thể loại văn học đó. Bài học rút ra từ tác phẩm.

d. Giới thiệu cách làm một đồ dùng học tập (một thí nghiệm)

- Nguyên vật liệu, dụng cụ thực hiện.

- Cách thức tiến hành (giới thiệu theo trình tự)

- Kết quả thu được từ thí nghiệm và yêu cầu chất lượng đối với đồ dùng học tập hay thí nghiệm đó.

Câu 2 (trang 36 sgk Ngữ Văn 8 Tập 2)

Tập viết đoạn văn

a) Giới thiệu một đồ dùng trong học tập hoặc trong sinh hoạt

Chiếc bút

Dù còn đang trên ghế nhà trường hay đã đi làm ai trong chúng ta cũng cần sử dụng đến chiếc bút. Chiếc bút là đồ dùng thiết yếu trong cuộc sống sinh hoạt và làm việc của mỗi người, nó là một phương tiện thuận lợi để ghi chép. Dù nhỏ bé nhưng lại vô cùng hữu ích, đi đâu xa hay gần thì trong chiếc túi xách của mỗi người luôn có một chiếc bút để giúp họ dễ dàng sử dụng khi cần thiết. Công nghệ kỹ thuật ngày càng tiến bộ vì thế mà chiếc bút ngày càng được đổi mới về hình thức và mẫu mã cũng như có nhiều loại hơn. Chiếc bút như gắn liền với mỗi bạn học sinh như một người bạn cận kề bên cạnh.

b) Giới thiệu một danh lam thắng cảnh ở quê hương em

Vịnh Hạ Long

Việt Nam vốn nổi tiếng với những danh lam thắng cảnh có từ bao đời nay, nhưng để lại dấu ấn sâu đậm nhất chính là Vịnh Hạ Long- danh lam thắng cảnh nổi tiếng của quê hương em. Vịnh Hạ Long nằm ở Quảng Ninh, trong miền vịnh Bắc bộ và được công nhận là một trong những di sản thiên nhiên nổi tiếng thế giới. Đến với vịnh Hạ Long du khách không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp kì vĩ của những hòn đảo nơi đây mà còn thỏa sức đắm chìm trải nghiệm thực tế với những du thuyền, tắm biển lặn biển ngắm san hô. Những bãi biển đẹp, thơ mộng trải dài đầy nắng gió khiến người đến không thể quên. Vẻ đẹp của vịnh Hạ Long là vẻ đẹp đầy hấp dẫn thú vị mà thiên nhiên đã ban tặng cho mảnh đất quê em.

c) Thuyết minh về một bản, một thể loại văn học đơn giản (như văn bản đề nghị, báo cáo, thể thơ lục bát,…)

Thể thơ lục bát là một trong các thể thơ mà em được học và cảm thấy yếu thích nhất. Đây là thể thơ truyền thống của dân tộc với số tiếng cố định: câu lục và câu bát, lục nghĩa là 6 tiếng và bát nghĩa là  8 tiếng. Âm hưởng của thể thơ vang lên với sự ngọt ngào tha thiết khiến những vần thơ như đi vào lòng của mỗi người đọc, đặc sắc hơn người ta sử dụng thể thơ lục bát để đưa vào các làn điệu dân ca hay ca dao tục ngữ vì thế mà sự sâu sắc ý nghĩa trong các câu thơ đều chứa đọng lau trong ngôn từ. Những vần thơ đầy cảm xúc tạo nên nét đặc sắc của thể thơ, qua hai dòng thơ ngắn gọn mà tác giả đã gửi hết được những cảm xúc nỗi niềm mà mình muốn gửi gắm. Với thể thơ lục bát mà các nhà văn nhà thơ đã tạo nên không biết bao nhiêu tác phẩm đầy giá trị văn học và nhân văn sâu sắc.

d) Giới thiệu một loài hoa (như hoa đào, hoa mai,..) hoặc một loài cây (như cây chuối, cây na,..)

Nếu mùa xuân miện Nam gắn liền với sắc vàng của hoa mai thì mùa xuân miền bắc là ánh hồng của hoa đào. Tết đến xuân về hoa đào lại đua nhau khoe sắc nở rực chào xuân. Hoa đào có nhiều loại như đào bích với cánh hồng đậm nổi bật, đào phai với sắc hồng nhẹ nhàng như mùa xuân, mỗi loại là một kiểu muôn vàn vẻ đẹp riêng. Hoa đào như gắn liền với văn hóa dân tộc của người dân miền Bắc nếu để kể đến thì đào Nhật Tân là hoa đào mà được nhiều người ưa thích và ngày càng trở nên nổi tiếng. Nhật Tân là nơi quy tụ của những cây hoa đào đua nhau khoe sắc dịp Tết đến, nơi có những vườn đào rộng lớn.

e) Thuyết minh về một giống vật nuôi.

Đối với em con chó như một người bạn đầy tri kỷ và thân thuộc nhất. Chó là loài động vật thông minh khôn ngoan lanh lợi vì thế mà được gia đình em hết mực yêu quý. Chú chó của em năm nay đã được hơn 1 tuổi rồi, nó có thân hình mũm mĩm và nặng gần 15 kg. Hiện nay, gia đình em đang chăm sóc nó ngày một lớn lên chú chó khôn ngoan luôn nằm dài ra sân để trông nhà. Thỉnh thoảng nó như một người lính rượt đuổi bắt giữ lũ chuột đang lục lọi trong căn bếp. Với cái mũi thính nó đánh hơi rất nhanh ấy vậy mà lũ chuột chẳng thể nào chạy xa được. Cái tai lúc nào cũng vểnh lên ngó nghe cả tiếng vọng từ xa. Mỗi lần em về thấy em nó đều chày đến và vẫy cái đuôi mừng rối rít quấn lấy chân. Dường như chú chó đã trở thành một thành viên không thể thiếu trong gia đình em.

g) Giới thiệu về một sản phẩm, một trò chơi mang bản sắc Việt Nam (như chiếc nón lá, áo dài, trò chơi thả diều,..)

Đến với Việt Nam hình ảnh đầu tiên để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng của mỗi du khách có lẽ là tà áo dài Việt Nam. Dù đã bao năm nhưng chiếc áo dài vẫn không bị phai nhòa, bởi lẽ đó mà áo dài trở thành một biểu tượng của nền văn hóa bản sắc Việt. Xuất phát từ một chiếc áo tứ thân, áo bà ba của các bà các mẹ ngày xưa mà chiếc áo dài ngày ngày được cải tiến phát triển với những hình dáng, mẫu mã chất liệu sao cho phù hợp với những sinh hoạt hoạt động của người phụ nữ, Không chỉ giáo viên, học sinh, áo dài còn được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực ngành nghề khác nhau như: nhân viên ngân hàng, tiếp viên hàng không,.. Trong các lễ ăn hỏi hay đám cưới áo dài được sử dụng như một dấu ấn quan trọng của người Việt với sự mong muốn đem lại may mắn với những hình ảnh đẹp đẽ như một truyền thống của dân tộc Việt Nam.