Soạn bài: Nghĩa của câu - tiếp theo (siêu ngắn)

Hướng dẫn Soạn bài Nghĩa của câu - tiếp theo siêu ngắn gọn. Với bản soạn văn 11 siêu ngắn gọn này các bạn sẽ chuẩn bị bài trước khi đến lớp nhanh chóng và nắm vững nội dung tác phẩm dễ dàng nhất.

Soạn bài: Nghĩa của câu (tiếp theo) - Bản 1

Câu 1 (trang 20 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2):

Phân tích nghĩa sự việc và nghĩa tình thái trong các câu sau:

Câu	Nghĩa sự việc	Nghĩa tình thái
a	Hiện tượng thời tiết nắng ở hai miền.	Phỏng đoán với mức độ cao (chắc).
b	Ảnh chụp mợ Du và thằng Dũng.	Khẳng định sự việc ở mức độ cao (rõ ràng là).
c	Cái gông to tương xứng với tội của 6 tử tù.	Khẳng định một cách mỉa mai (thật là).
d	+ Chí Phèo sống bằng nghề cướp giật, dọa nạt. + Hắn mạnh vì liều.	+ Nhấn mạnh (chỉ). + Miễn cưỡng công nhận (đã đành).

Câu 2 (trang 20 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2):

Xác định từ ngữ thể hiện nghĩa tình thái:

a. Nói của đáng tội: thừa nhận việc khen là không nên làm với đứa trẻ.

b. Có thể: nêu khả năng.

c. Những: đánh giá giá cả ở mức độ cao.

d. Kia mà: nhắc nhở để trách móc.

Câu 3 (trang 20 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2):

Chọn từ ngữ tình thái ở cột B điền vào chỗ trống ở cột A để có câu có nghĩa tình thái phù hợp với nghĩa sự việc:

a - hình như

b - dễ

c - tận

Câu 4 (trang 20 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2):

Đặt câu với các từ tình thái:

- Chưa biết chừng chính hắn đã gửi lá thư này đấy!

- Cả lớp cùng bị phạt là cùng chứ gì?

- Ít ra như thế tôi cũng biết được sự thật.

- Nghe nói chị ấy là đỗ thủ khoa của trường mình đấy.

- Chả lẽ tớ còn nói dối bạn nữa sao?

- Tôi cứ tưởng cô ấy đã làm việc này, hóa ra tất cả chỉ là hiểu nhầm thật.

- Sự thật là chẳng có bức tranh nào đặt ở đây cả.

- Tôi đã giải thích với bác nhiều lần rồi cơ mà, do bác không tin tôi đấy chứ.

- Chị đừng mua quần áo màu rực rỡ quá, đặc biệt là màu đỏ, không hợp với chị đâu.

- À, chị làm gì khéo tay như thế, anh Phương tự làm hết chỗ hoa đấy mà.

Soạn bài: Nghĩa của câu (tiếp theo) - Bản 2

Nghĩa tình thái

Nghĩa tình thái là một lĩnh vực phức tạp, gồm nhiều khía cạnh khác nhau, tập trung vào hai trường hợp:

- Thể hiện sự nhìn nhận, đánh giá, thái độ người nói đối với sự việc được nói tới trong câu

- Tình cảm, thái độ của người nói với người nghe

Luyện tập

Câu 1 (trang 20 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

Nghĩa sự việc	Nghĩa tình thái
a. Hiện tượng thời tiết nắng	Chắc: Phỏng đoán độ tin cậy cao
b. ảnh của mợ Du và thằng Dũng	Rõ ràng là: Khẳng định sự việc
c. cái gông	Thật là: Thái độ mỉa mai
d. Giật cướp, mạnh vì liều	Chỉ: nhấn mạnh; đã đành: Miễn cưỡng.

Câu 2 (trang 20 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

- Nói của đáng tội: Rào đón đưa đẩy.

- Có thể: Phóng đoán khả năng

- Những: Đánh giá mức độ (tỏ ý chê đắt).

- Kia mà: Trách móc (trách yêu, nũng nịu )

Câu 3 (trang 20 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

- câu a: Hình như

- câu b: Dễ

- câu c: Tận

Câu 4 (trang 20 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

- Chưa biết chừng ngày mai nó lại đến.

- Nghe nói bạn Lan đỗ đại học.

- Chả lẽ cậu lại nghi ngờ tớ làm việc này.

- Hóa ra người đó là bạn tôi.

- Sự thật là, bộ phim ấy rất hay.

- Món ăn ở Hà Nội món nào cũng ngon và hấp dẫn đặc biệt là phở.

- Anh ấy là người đoạt giải nhất trong cuộc thi đấy mà.

Soạn bài: Nghĩa của câu (tiếp theo) - Bản 3

Nghĩa tình thái:

Thể hiện sự đánh giá, thái độ của người nói đối với người nghe hoặc đối với sự việc.

+ Biểu hiện qua thái độ và đánh giá:

      ● Đánh giá tính chân thực của sự việc.

      ● Phỏng đoán sự việc với độ tin cậy thấp/cao.

      ● Đánh giá số lượng hoặc mức độ của sự việc trên phương diện nào đó.

      ● Sự việc có thực hay không, đã xảy ra hay chưa.

      ● Khẳng định sự cần thiết, tính tất yếu của sự việc.

+ Biểu hiện qua thái độ, tình cảm của người nói với người nghe qua từ ngữ xưng hô, từ cảm thán:

      ● Cảm xúc chân thật, gần gũi…

      ● Thái độ khó chịu, nóng giận…

      ● Sự kính cẩn, tôn trọng...

Luyện tập

Câu 1 (trang 20 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

Phân tích nghĩa sự việc và nghĩa tình thái trong các câu:

a.   

  "Ngoài này nắng đỏ cành cam

    Chắc trong ấy nắng xanh lam ngọn dừa".

(Tố Hữu - Tiếng hát sang xuân)

- Nghĩa sự việc: Nhắc đến tình hình thời tiết - trời nắng. Ở ngoài nắng đỏ, ở trong nắng xanh lam.

- Nghĩa tình thái: Phỏng đoán sự việc với độ tin cậy cao qua từ "chắc". Chắc chắn sự việc sẽ xảy ra đúng như suy nghĩ của người nói.

b. "Tấm ảnh chụp hai mẹ con kia rõ ràng là mợ Du và thằng Dũng".

(Nguyên Hồng - Mợ Du)

- Nghĩa sự việc: ảnh có mợ Du và thằng Dũng.

- Nghĩa tình thái: Khẳng định sự việc ở mức độ cao "rõ ràng".

c. "Thật là một cái gông xứng đáng với tội án sáu người tử tù".

(Nguyễn Tuân - Chữ người tử tù)

- Nghĩa sự việc: Cái gông xứng với tội án tử tù.

- Nghĩa tình thái: Khẳng định sự việc theo cách mỉa mai "thật là".

d. "Xưa nay hắn chỉ sống bằng giật cướp và dọa nạt. Nếu không còn sức mà giật cướp, dọa nạt nữa thì sao? Đã đành, hắn chỉ mạnh vì liều".

(Nam Cao - Chí Phèo)

- Nghĩa sự việc: Chí Phèo sống bằng giật cướp và dọa nạt. Chí mạnh vì liều.

- Nghĩa tình thái: Ở câu 1 là sự khẳng định mức độ cao việc Chí sống bằng nghề cướp giật là chính. Ở câu 2 thể hiện sự phỏng đoán sự việc. Ở câu 3 thể hiện thái độ miễn cưỡng chấp nhận Chí mạnh vì sự liều lĩnh.

Câu 2 (trang 20 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

Xác định từ ngữ thể hiện nghĩa tình thái:

a. "Nói của đáng tội" (Thể hiện sự đưa đẩy, có hàm ý rào đón).

b. "Có thể" (Thể hiện sự phỏng đoán khả năng).

c. "Những" (Đánh giá mức độ sự việc).

d. "Kia mà" (Thể hiện thái độ trách móc).

Câu 3 (trang 20 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

Kết quả chọn từ:

a. Chọn từ "hình như" (Mô tả sự phỏng đoán chưa chắc chắn)

b. Chọn từ "dễ" (Sự phỏng đoán chưa chắc chắn)

c. Chọn từ "tận" (Đánh giá khoảng cách)

Câu 4 (trang 20 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):

Đặt câu với các tình thái từ lần lượt là:

- Chưa biết chừng anh ấy không đến.

- Lúc ấy chỉ 9 giờ là cùng thôi.

- Ít ra anh cũng phải chào bác ấy lấy một câu trước khi rời xa nơi này chứ.

- Nghe nói ngày mai siêu thị giảm giá.

- Chả lẽ con bé giận mình thật.

- Chả lẽ cậu định không nói chuyện với cô ấy luôn à.

- Sự thật là chúng ta đang phải đối mặt với nhiều vấn nạn về ô nhiễm môi trường nặng nề ở các thành phố lớn.

- Cậu đã hứa với tớ rồi cơ mà.

- Chúng tôi đã từng rất vất vả, đặc biệt là khi còn ở dưới quê.

- Thằng bé ấy tôi đã nhắc với anh rồi đấy mà.