Soạn bài: Câu phủ định (ngắn nhất)

Soạn bài: Câu phủ định (ngắn nhất)

I. ĐẶC ĐIỂM HÌNH THỨC VÀ CHỨC NĂNG:

1. Các câu b,c,d khác câu a ở mặt hình thức đó là có các từ "không","chưa","chẳng"

-Các câu b,c,d khác câu a về chức năng: các câu b,c,d mang ý nghĩa phủ định,còn câu a mang nghĩa khẳng định việc Nam đã đi Huế.

2. Những câu có từ ngữ phủ định:

+ "Không phải,nó chần chẫn như cái đòn càn."-> Ông thầy bói phủ định nhận định trước đó nói con voi "sun sun như con đỉa"

+ "Đâu có"-> phủ định nhận định con voi như cái đòn càn.

Mấy ông thầy bói dùng những câu có từ ngữ phủ định để phản bác lại một ý kiến của người đối thoại.

II. LUYỆN TẬP:

1. Xác định các câu phủ định:

a. Câu phủ định là "Bằng hành động đó,họ muốn cam kết rằng,không có ưu tiên nào lớn hơn ưu tiên giáo dục thế hệ trẻ cho tương lai."

Dấu hiệu nhận biết: có từ ngữ phủ định “ không có”

b. Câu phủ định bác bỏ "Cụ cứ tưởng thế đấy chứ nó chẳng hiều gì đâu."

Bác bỏ ý kiến.

c. Câu phủ định bác bỏ "Không,chúng con không đói nữa đâu."

Đó là lời của cái Tý con chị Dậu muốn bác bỏ suy nghĩ của chị Dậu(sợ các con đói)

2. Câu a, câu b phủ định của phủ định là khẳng định. Còn câu c người viết dùng câu nghi vấn kết hợp với từ phủ định "ai chẳng"  nghĩa là tất cả mọi người đều thích thưởng thức món ăn này.

- Đặt câu không có từ phủ định nhưng có ý nghĩa tương đương:

a. Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường,song vẫn có ý nghĩa.

b. Tháng tám, hồng ngọc đỏ, hồng hạc vàng, ai cũng từng ăn Tết Trung thu,ăn nó như ăn cả mùa thu vào lòng vào dạ.

c. Từng trải qua thời thơ ấu ở Hà Nội, tôi hay bạn đã có lần nghển cổ nhìn lên tầng lá cao vút mà ngắm nghía một cách ao ước chùm sấu non xanh hay thích thú nhau nhấm nháp món sấu dầm bán trước cổng trường.

=>Không có tù phủ định nhưng ý nghĩa của câu vẫn như cũ không bị thay đổi.

3. Nếu Tô Hoài thay từ phủ định "không" bằng "chưa" thì câu văn được viết lại như sau "Choắt chưa dậy được,nằm thoi thóp".

- Nếu thay đổi câu như vậy thì ý nghĩa của cả câu văn cũng sẽ thay đổi:

+ Với từ phủ định "không" trong hoàn cảnh này thì người đọc sẽ hiểu Dế Choắt không thể dậy được nữa,Choắt sắp chết và đó là câu phủ định vĩnh viễn.

+ Với từ phủ định "chưa" nghĩa của câu được hiểu là Dế Choắt có thể tỉnh dậy được,đó là phủ định không hoàn toàn.

- Câu của Tô Hoài thích hợp hơn.

4.

a. Là câu cảm thán dùng để phủ định.

b. Là câu cảm thán dùng để phủ định.

c. Là câu nghi vấn dùng để bác bỏ.

d. Là câu nghi vấn dùng để thể hiện cảm xúc.

=>Đặt những câu có ý nghĩa tương đương:

a. Chẳng đẹp tẹo nào!

b. Không có chuyện đó đâu!

c. Bài thơ này không hay.

d. Thật ra tôi cũng khổ lắm đấy.

5. Không thay thế được. Vì thay vào như vậy ý nghĩa của câu sẽ bị thay đổi: không thể nhấn mạnh cảm xúc căm thù giặc của Trần Quốc Tuấn đến mức quên ăn,quên ngủ.

6. Đoạn văn dùng câu phủ định miêu tả và câu phủ định bác bỏ:

Chị:Em làm vỡ chiếc ly mà ông nội thích nhất phải không?

Em trai:Dạ,không phải em chị ạ!

Chị: Không em tì ai vào đây được?

Em trai:Em không biết thật mà.