Soạn bài: Bài ca ngắn đi trên bãi cát - Cao Bá Quát (siêu ngắn)

Ngoài 2 bản Soạn bài Chi tiết và Ngắn nhất, các thầy cô giáo tại TOPLOIGIAI giới thiệu đến các bạn thêm bản Soạn bài Bài ca ngắn đi trên bãi cát - Cao Bá Quát siêu ngắn gọn, hi vọng bản soạn văn 11 siêu ngắn sẽ giúp các bạn học tập tốt hơn

Soạn bài: Bài ca ngắn đi trên bãi cát (Cao Bá Quát) - Bản 1

Bố cục

Bố cục: 3 phần

- Phần 1 (4 câu đầu): Hình ảnh đi trên bãi cát dài bất tận và hình ảnh lữ khách.

- Phần 2 (6 câu tiếp theo): Tâm trạng suy tư của lữ khách.

- Phần 3 (còn lại): Sự bế tắc của lữ khách trước con đường trắc trở phía trước.

Nội dung chính

Bài ca ngắn đi trên bãi cát biểu lộ sự chán ghét của một người trí thức đối với con đường danh lợi tầm thường đương thời và niềm khao khát thay đổi cuộc sống.

Câu 1 (trang 42 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

  Ý nghĩa tượng trưng của các yếu tố tả thực hình ảnh người đi trên bãi cát:

 - Bãi cát dài

+ Nghĩa đen chỉ những con đường miền Trung đầy cát trắng.

+ Nghĩa bóng chỉ con đường thi cử mờ mịt và đường đời nhiều thử thách, gian nan.

- Sông, núi, biển: chỉ khó khăn trùng điệp trước mắt; gợi không gian bị phong tỏa, bế tắc.

- Khách:

+ Người bộ hành đi trên cát.

+ Là con người cô độc đi tìm chân lí giữa cuộc đời mờ mịt, người trí thức đi tìm lẽ sống giữa bối cảnh triều Nguyễn trì trệ, bảo thủ.

Câu 2 (trang 42 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

  Nội dung và sự liên kết ý trong 6 câu:

- Hai câu Không học được tiên ông phép ngủ / Trèo non, lội suối, giận khôn vơi: mượn điển tích xưa để thể hiện nỗi chán nản vì phải hành hạ mình theo đuổi thi cử, công danh.

- Bốn câu Xưa nay phường danh lợi /…/ Người say vô số tỉnh bao người: nói về sự cám dỗ của bả công danh đối với người đời, danh lợi cũng là thứ rượu làm say lòng người.

=> Sự liên kết ý: không say danh lợi nhưng phải cùng tất tả nhọc nhằn với những kẻ say danh lợi, tác giả cho thấy cần phải thoát ra khỏi cơn say vô nghĩa đó. Đó cũng là cái nhìn chán ghét và phê phán đối với lối học khoa cử, con đường công danh theo lối cũ.

Câu 3 (trang 42 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

   Tâm trạng của lữ khách khi đi trên bãi cát:

-  Cô độc, chán nản, mệt mỏi: đi một bước như lùi một bước, nước mắt rơi.

-  U uất, chua chát, tự trách mình không bỏ mặc mọi thứ được như tiên ông: Không học được tiên ông phép ngủ / Trèo non, lội suối giận khôn vơi.

-  Khát khao thoát khỏi con đường danh lợi tầm thường: Xưa nay phường danh lợi /…/ Người say vô số, tỉnh bao người.

-  Trăn trở, bế tắc trước con đường thi cử mịt mờ: Tính sao đây? Đường bằng mờ mịt /…/ Phía Nam, núi Nam sóng dào dạt.

-  Bi phẫn, tuyệt vọng: Anh đứng làm chi trên bãi cát?

Câu 4 (trang 42 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

Bài ca ngắn đi trên bãi cát thuộc loại cổ thể có sự tự do về vần, nhịp điệu, kết cấu:

- Nhịp điệu được tạo từ sự thay đổi độ dài ngắn của câu và cách ngắt nhịp.

- Ngắt nhịp linh hoạt 2/3; 3/5 có khi 4/3.

- Nhịp điệu diễn tả sự gập ghềnh, trắc trở.

Luyện tập

Câu hỏi (trang 42 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

- Bài thơ đã biểu lộ sự chán ghét của một ngời trí thức đối với con đường danh lợi tầm thường đương thời và niềm khát khao thay đổi cuộc sống. Tác giả đã nhận thấy rõ tính chất vô nghĩa của lối học khoa cử, của con đường công danh theo lối cũ. Từ đó đã thể hiện một Cao Bá Quát với nhân cách cao cả, không chịu thỏa hiệp với dục vọng bản thân và với thực trạng xã hội đang tiềm chứa nhiều suy thoái.

=> Và đó là một phần nguyên nhân giải thích lí do khiến Cao Bá Quát đã tham gia cuộc khởi nghĩa chống lại triều đình phong kiến nhà Nguyễn năm 1854.

Soạn bài: Bài ca ngắn đi trên bãi cát (Cao Bá Quát) - Bản 2

Bố cục

Phần 1 (4 câu đầu): Hình ảnh đi trên bãi cát dài bất tận và hình ảnh lữ khách.

Phần 2 (6 câu tiếp theo): Tâm trạng suy tư của lữ khách.

Phần 3 (còn lại): Sự bế tắc của lữ khách trước con đường trắc trở phía trước.

Câu 1 (trang 42 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

Hình ảnh tả thực:

   + Đi một bước như lùi một bước “nhất bộ nhất hồi khước”.

   + Mặt trời lặn vẫn còn đi “Nhật nhập hành vị dĩ”.

   + Nước mắt lã chã rơi “lệ giao lạc”.

Ý nghĩa tượng trưng: con đường dài không nhìn thấy điểm dừng, hành trình miệt mài, bất tận nhưng đầy mỏi mệt, đau khổ.

Câu 2 (trang 42 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

- Giải nghĩa:

   + “Không học được…giận khôn vơi”: Người bộ hành không có phép thần thông để vượt qua mọi gian khổ như tiên ông nên oán giận đời.

   + “Xưa nay,…đường đời”: Phàm là những kẻ ham danh lợi đều phải vượt qua nhiều khổ ải như thế.

   + “Đầu gió…tỉnh bao người”: Không phải ai cũng vượt qua được cám dỗ của men rượu.

- Sự liên kết ý nghĩa: Người bộ hành nghĩ về con đường mình phải đi đầy gian khó mà không tránh khỏi oán giận, nghĩ đến lẽ đời và sức cám dỗ kinh khủng của danh lợi, khiến bao kẻ bất chấp để lao theo.

Câu 3 (trang 42 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

Tâm trạng của lữ khách: đầy bế tắc, không tìm ra được hướng đi đúng đắn cho mình.

⇒ Thể hiện tầm tư tưởng của Cao Bá Quát: sự chán ghét con đường danh lợi tầm thường, khao khát thay đổi cuộc sống.

Câu 4 (trang 42 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

Nhịp điệu bài thơ: ngắt nghỉ linh hoạt (nhịp 2/3, 3/5, 2/2/3, 2/5,…), nhịp dài ngắn đan xen.

⇒ Thể hiện sự trắc trở, gập ghềnh của con đường đi.

⇒ Thể hiện cảm xúc bế tắc, chán ghét của nhân vật trữ tình.

Luyện tập

Cao Bá Quát khởi nghĩa chống nhà Nguyễn vì chán ghét thực tại đời sống xô bồ, phù phiếm lúc bấy giờ. Ông muốn cải tạo xã hội, tìm lại những giá trị đích thực tốt đẹp.

Ý nghĩa

Bài ca ngắn đi trên bãi cát với nhịp thơ độc đáo, đã biểu lộ sự chán ghét của một người tri thức đối với con đường danh lợi tầm thường đương thời, niềm khao khát thay đổi cuộc sống qua dòng suy tư của nhân vật trữ tình về con đường danh lợi gập ghềnh, trắc trở.

Soạn bài: Bài ca ngắn đi trên bãi cát (Cao Bá Quát) - Bản 3

Bố cục

3 phần

- Bốn câu đầu: tiếng khóc cho cuộc đời bể dâu.

- Tám câu tiếp: tiếng thở dài, oán trách bởi ý thức sâu sắc về mâu thuẫn giữa khát vọng, hoài bão của mình và thực tế cuộc đời trớ trêu, ngang trái.

- Ba câu cuối: tiếng kêu bi phẫn, tuyệt vọng

Nội dung bài học

Bài ca ngắn đi trên bãi cát biểu lộ sự chán ghét của một người trí thức đối với con đường danh lợi tầm thường đương thời và niềm khao khát thay đổi cuộc sống

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

- Ý nghĩa tượng trưng của các yếu tố thực người đi trên bãi cát: tượng trưng cho môi trường xã hội, con đường sự nghiệp đầy chông gai, gian khổ, nhọc nhằn, mù mịt mà kẻ sĩ như Cao Bá Quát phải dấn thân để mưu cầu công danh.

Câu 2 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

Các câu thơ liên kết nội dung với nhau:

- “Không học …lội suối, giận khôn vơi!”: sử dụng điển tích, tác giả giận mình vì không có khả năng như Hạ Hầu Ấn có thể nhắm mắt mà vẫn bước đều khi leo suối, lội nước => oán giận con đường công danh

- “Xưa nay… đường đời”: sự cám dỗ của cái bả công danh đối với người đời, danh lợi khiến con người “tất tả”

=> sự chán ghét, khinh bỉ của Cao Bá Quát đối với danh lợi, ông không muốn sa vào con đường ấy, nhưng vẫn chưa tìm ra hướng đi khác cho mình

- “Đầu gió … tỉnh bao người”: chuyện mưu cầu danh lợi cũng hấp dẫn như thưởng thức rượu ngon, làm say người, ít ai có thể tránh được sự cám dỗ. => ông nhận ra sự cám dỗ của danh lợi đối với con người

=> Tác giả khuyên cần thoát khỏi con u mê danh lợi

Câu 3 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

- Tâm trạng buồn bã, chán nản, mệt mỏi, băn khoăn, bế tắc của lữ khách

- Tầm tư tưởng: tác giả nhận ra ra sự cám dỗ công danh và tính chất vô nghĩa của lối khoa cử đương thời nhưng cũng vẫn đang bước trên con đường ấy => Tâm trạng băn khoăn, day dứt, bế tắc, bước trên con đường công danh thì mù mịt

Câu 4 (trang 42 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

- Nhịp điệu ngắt linh hoạt, khi thì 2/3, 4/3…, thay đổi dựa vào độ dài ngắn của câu thơ diễn tả thành công sự gập ghềnh trắc trở mà người lữ khách phải đối mặt

Luyện tập 

Cao Bá Quát khởi nghĩa chống lại nhà Nguyễn bởi sau rất nhiểu những trắc trở chông gai trên con đường danh lợi, ông nhận ra những trái ngang và áp bức của triều đình phong kiến với nhân dân