So sánh cơ chế điều hòa sinh tinh và cơ chế điều hòa sinh trứng

Hướng dẫn So sánh cơ chế điều hòa sinh tinh và cơ chế điều hòa sinh trứng đầy đủ, chi tiết nhất, bám sát nội dung kiến thức Sinh học 11, giúp các em ôn tập tốt hơn.

Câu hỏi: So sánh cơ chế điều hòa sinh tinh và cơ chế điều hòa sinh trứng

Trả lời:

Giống nhau:

– Đều trải qua 1 lần nhân đôi và 2 lần phân chia.

– Diễn biến quá trình nhân đôi, phân chia đều giống nhau.

Khác nhau:

– Sinh trứng: 4 tế bào con tạo ra sau giảm phân chỉ có 1 tế bào phát triển thành giao tử, 3 tế bào còn lại bị tiêu biến gọi là các thể cực.

– Sinh tinh: Cả 4 tế bào con tạo ra sau giảm phân đều phát triển tạo thành 4 giao tử.

Kiến thức vận dụng để trả lời câu hỏi

1. Cơ chế điều hòa sinh tinh

Vùng dưới đồi tiết ra hoocmon GnRH, kích thích lên tuyến uyên tiết ra FSH và LH. Sau đó FSH kích thích lên ống sinh tinh, ống sinh tinh sản sinh ra tinh trùng; còn LH kích thích lên tế bào kẽ (leydig) làm cho tế bào kẽ sản sinh ra hoocmon testosteron. Hoomon testosteron một mặt kích thích lên ống sinh tình (cùng với FSH) để ống sinh tinh "sản xuất" ra tinh trùng, mặt khác khi nồng độ testosteron trong máu tăng cao thì sẽ ức chế ngược lên vùng dưới đồi ngừng tiết GnRH và tuyến uyên ngừng tiết FSH và LH.

Cơ chế điều hòa sinh tinh là một quá trình phức tạp, để tìm hiểu chi tiết quá trình và tất cả hoocmon cũng như bộ phân liên quan thì các em cần tìm hiểu các sách hoặc tài liệu chuyên nghành. Hy vọng với bài này giúp  các em thấy được vị trí của từng bộ phận chủ yếu tham gia vào điều hòa sinh tinh. 

Xem thêm:

>>> Trình bày cơ chế điều hòa sinh tinh

2. Cơ chế điều hòa sinh trứng

- Khi có kích thích từ môi trường, vùng dưới đồi tiết ra hoocmôn GnRH kích thích tuyến yên tiết FSH và LH: FSH kích thích nang trứng phát triển và tiết ra Ơstrôgen; LH làm trứng chín, rụng và tạo thể vàng, thể vàng tiết prôgestêrôn và ơstrôgen.

+ Prôgestêrôn và ơstrôgen làm cho niêm mạc dạ con phát triển dày lên.

+ Khi nồng độ prôgestêrôn và ơstrôgen trong máu tăng cao gây ức chế ngược, vùng dưới đồi và tuyến yên giảm tiết GnRh, FSH và LH.

Phụ nữ uống thuốc tránh thai (chứa progestrogen hoặc progestrogen + estrogen) có thể tránh được mang thai, tại sao?

 Khi uống thuốc tránh thai hằng ngày, nồng độ các hocmôn prôgestêron và ơstrôgen nhân tạo trong máu cao ức chế lên tuyến yên và vùng dưới đồi, làm vùng dưới đồi giảm tiết GnRH, tuyến yên giảm tiết FSH và LH. Do nồng độ các hocmôn GnRH, FSH, LH giảm nên trứng không chín và không rụng, giúp tránh được mang thai

Hãy giải thích tại sao trong suốt thời kì mang thai ở người sẽ không thể xảy ra hiện tượng kinh nguyệt.

+ Sau khi rụng trứng, phần còn lại của nang trứng biến thành thể vàng tiết progesteron, cùng với ostrogen sẽ tác động đến niêm mạc dạ con, làm niêm mạc dày lên, tích đầy máu (có mạng lưới mao mạch dày đặc) để chuẩn bị cho sự làm tổ của phôi trong dạ con.

+ Nếu trứng không được thụ tinh (không có hợp tử, không có phôi), thể hoàng thoái hóa đi à không còn progesteron àniêm mạc tróc ra à chảy máu : hiện tượng kinh nghuyệt.

+ Trong quá trình mang thai (trứng đã thụ tinh) à hợp tử phát triển thành phôi bám vào niêm mạc dạ con hình thành nhau thai (để nuôi phôi). Nhau thai tiết HCG (hoocmon kích dục nhau thai ) có tác dụng duy trì thể vàng à tiếp tục tiết progesteron à niêm mạc không bị tróc à không xảy ra hiện tượng kinh nguyệt. 

3. Ảnh hưởng của thần kinh và môi trường sống đến quá trình sinh tinh và sinh trứng

- Căng thẳng thần kinh kéo dài (stress), sợ hãi, lo âu, buồn phiền kéo dài gây rối loạn quá trình trứng chín và rụng, làm giảm sản sinh tinh trùng

- Sự hiện diện và mùi của con đực tác động lên hệ thần kinh và nội tiết, qua đó ảnh hưởng đến quá trình phát triển, chín và rụng của trứng và ảnh hưởng đến hành vi sinh dục của con cái

- Thiếu ăn, suy dinh dưỡng, chế độ ăn uống không hợp lí gây rối loạn quá trình chuyển hóa vật chất trong cơ thể, từ đó ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh và sinh trứng.

- Người nghiện thuốc lá, nghiện rượu, nghiện ma túy có quá trình sinh trứng bị rối loạn, tinh hoàn giảm khả năng sản sinh tinh trùng.