Phương pháp phân tích và tổng hợp là gì?

Câu hỏi: Phương pháp phân tích và tổng hợp là gì?

Trả lời:

       Phân tích là phương pháp phân chia cái toàn bộ ra thành từng bộ phận để đi sâu nhận thức các bộ phận đó. 

      Tổng hợp là phương pháp liên kết, thống nhất các bộ phận đã được phân tích lại nhằm nhận thức cái toàn bộ.

Hãy cùng Top lời giải tìm hiểu thêm về phương pháp phân tích và tổng hợp nhé!

1. Phương pháp phân tích lý thuyết

          Là phương pháp phân tích lý thuyết thành những mặt, những bộ phận, những mối quan hệ theo lịch sử thời gian để nhận thức, phát hiện và khai thác các khía cạnh khác nhau của lý thuyết từ đó chọn lọc những thông tin cần thiết phục vụ cho đề tài nghiên cứu.

- Phân tích lý thuyết bao gồm những nội dung sau:

+ Phân tích nguồn tài liệu (tạp chí và báo cáo khoa học, tác phẩm khoa học, tài liệu lưu trữ thông tin đại chúng). Mỗi nguồn có giá trị riêng biệt.

+ Phân tích tác giả (tác giả trong hay ngoài ngành, tác giả trong cuộc hay ngoài cuộc, tác giả trong nước hay ngoài nước, tác giả đương thời hay quá cố). Mỗi tác giả có một cái nhìn riêng biệt trước đối tượng.

+ Phân tích nội dung (theo cấu trúc logic của nội dung).

- Các quy tắc của phương pháp phân tích:

+ Trước khi tiến hành kiểm tra và giải quyết một câu hỏi, cần phải nhận ra bản chất của nó. Trong cùng một đối tượng, bạn có thể kiểm tra và cố gắng khám phá các yếu tố khác nhau như bản chất của nó, hoặc các thuộc tính và thuộc tính của nó, hoặc các mối quan hệ đặc biệt của nó với các sinh vật khác.

+ Thật tiện lợi phân hủy sự kiện hoặc đối tượng có tính đến việc kiểm tra tỉ mỉ các bộ phận, yếu tố hoặc nguyên tắc của nó sẽ được thực hiện. Sự phân hủy này có thể là thực và vật lý, hoặc hợp lý và lý tưởng, tùy thuộc vào đối tượng được đề cập. Cũng cần lưu ý rằng sự phân hủy này được xác minh bằng cách giữ nguyên các quy tắc của phép chia, để tránh nhầm lẫn.

+ Khi kiểm tra các yếu tố hoặc các bộ phận của một đối tượng, Nó phải được thực hiện theo cách mà chúng không mất đi mối quan hệ của chúng với nhau và có sự liên kết giữa mọi thứ để có một sự kết hợp. Nếu một cá nhân xem xét các bộ phận của một đối tượng một cách riêng lẻ, mà không tính đến hoặc xem xét các mối quan hệ với nhau và với tổng thể, chắc chắn sẽ có khả năng cao là những ý tưởng không chính xác và sai lầm về đối tượng đó sẽ được hình thành.

2. Phương pháp tổng hợp lý thuyết

           Là phương pháp liên quan kết những mặt,những bộ phận, những mối quan hệ thông tin từ các lý thuyết đã thu thập được thành một chỉnh thể để tạo ra một hệ thống lý thuyết mới đầy đủ và sâu sắc về chủ đề nghiên cứu.

- Tổng hợp lý thuyết bao gồm những nội dung sau:

+ Bổ sung tài liệu, sau khi phân tích phát hiện thiếu hoặc sai lệch.

+ Lựa chọn tài liệu chỉ chọn những thứ cần, đủ để xây dựng luận cứ.

+ Sắp xếp tài liệu theo lịch đại (theo tiến trình xuất hiện sự kiện để nhận dạng động thái); sắp xếp tài liệu theo quan hệ nhân – quả để nhận dạng tương tác.

+ Làm tái hiện quy luật. Đây là bước quan trọng nhất trong nghiên cứu tài liệu, chính là mục đích của tiếp cận lịch sử.

 + Giải thích quy luật. Công việc này đòi hỏi phải sử dụng các thao tác logic để đưa ra những phán đoán về bản chất các quy luật của sự vật hoặc hiện tượng.

3. Cơ sở của 2 phương pháp phân tích và tổng hợp

- Phân tích và tổng hợp có cơ sở khách quan trong cấu tạo và trong tính quy luật của bản thân sự vật cũng như trong hoạt động thực tiễn của  con người.

- Trong hiện thực khách quan tồn tại cái toàn bộ và cái bộ phận, yếu tố và hệ thống, phân tán và kết hợp.

- Trong hoạt động thực tiễn của con người cũng có hai quá trình: Quá trình chia tách các đối tượng và quá trình hợp nhất các đối tượng đã tách ra vào thành thể thống nhất mới. Những quá trình đó được di chuyển vào tư duy thành thao tác tư duy, phương pháp tư duy.

- Các phương pháp phân tích và tổng hợp của tư duy chỉ là sự phản ánh những quá trình hoạt động thực tiễn của con người – quá trình chia các yếu tố ra và quá trình hợp nhất các yếu tố lại để nhận thức cái chỉnh thể.

- Tách ra trong ý thức những mặt này, mặt kia của chỉnh thể cần nghiên cứu và hợp nhất chúng lại nhằm thu được tri thức mới là một khâu cơ bản để chiếm lĩnh bằng lý luận các sự vật, hiện tượng của thế giới khách quan.

4. Mối quan hệ biện chứng giữa phân tích và tổng hợp

        Phân tích và tổng hợp là hai phương pháp nhận thức khác nhau song lại thống nhất biện chứng với nhau.

- Sự thống nhất của phân tích và tổng hợp là một yếu tố khách quan của phương pháp biện chứng. Do đó, ta không nên tách rời phân tích và tổng hợp hoặc cường điệu phương pháp này, coi nhẹ phương pháp kia và ngược lại. Không có phân tích thì không có tổng hợp và ngược lại.

- Triết học mác-xít xem sự thống nhất hữu cơ của phân tích và tổng hợp là điều kiện tất yếu của sự trừu tượng hóa và khái quát hóa. Không phân tích thì không hiểu được các bộ phận. Và ngược lại, không tổng hợp thì không hiểu được cái toàn bộ như một chỉnh thể.

- Vì vậy, chỉ có phân tích hoặc chỉ có tổng hợp thì không đủ. Phân tích phải đi liền với tổng hợp và được bổ sung bằng tổng hợp. Phân tích chuẩn bị cho tổng hợp, tổng hợp giúp cho phân tích đi sâu hơn vào bản chất của sự vật.

- Phân tích và tổng hợp giả định lẫn nhau, tạo tiền đề và khả năng cho nhau. Nhờ đó, con người mới nhận thức được bản chất, quy luật của sự vật.

- Tuy nhiên, sự thống nhất biện chứng giữa phân tích và tổng hợp không xóa nhòa ranh giới giữa chúng cũng như không ngăn cản người nghiên cứu có thể nhấn mạnh ưu thế của phương pháp này hay phương pháp kia trong mỗi trường hợp nghiên cứu cụ thể.