Phân vi lượng là gì?

Trả lời chi tiết, chính xác câu hỏi “Phân vi lượng là gì?” và phần kiến thức tham khảo là tài liệu cực hữu dụng bộ môn Hóa học 12 cho các bạn học sinh và các thầy cô giáo tham khảo.

Phân vi lượng là gì?

Phân vi lượng là hỗn hợp các chất hóa học nhằm cung cấp các loại nguyên tố vi lượng cho cây như kẽm, đồng, Clo, sắt, Mangan,… Nếu thừa hoặc thiếu vi lượng có thể làm cho cây còi cọc, chậm phát triển hoặc nhiễm kim loại nặng, ảnh hưởng tới chất lượng nông sản, sức khoẻ con người.

Tại sao lại phải bón phân vi lượng?

- Phân bón vi lượng vô cùng cần thiết cho cây trồng, bởi vì những lợi ích mà nó mang lại, cụ thể như sau:

+ Là thành phần quan trong tham gia cấu tạo chất sống.

+ Điều tiết quá trình trao đổi chất cùng một số hoạt động sinh lý trong cây.

+ Làm thay đổi một vài đặc tính lý hóa của keo nguyên sinh chất.

+ Tăng hoạt động trao đổi chất và hoạt hóa enzim.

+ Thay đổi và điều chỉnh quá trình sinh trưởng của cây.

+ Tính chống chịu của cây được tăng lên một cách đáng kể.

+ Với những lợi ích mà như trên, lý giải vì sao phân vi lượng là cần thiết đối với cây trồng.

Vai trò của một số loại phân vi lượng 

- Nhìn chung thì các nguyên tố vi lượng đa phần góp phần vào việc cấu tạo, hoạt hóa enzym. Mà enzym lại là chất xúc tác vô cùng quan trọng không chỉ ở cây trồng mà còn các sinh vật sống khác. Với cây trồng thì vi lượng sẽ thúc đẩy sự phát triển ổn định của cây. Giúp cây được khỏe, chống chịu sâu bệnh tốt. Khả năng ra hoa, kết trái cao hơn dẫn tới năng suất đạt chất lượng. Bên cạnh đó còn có lợi cho môi trường xung quanh, đặc biệt là môi trường đất. Nhưng với điều kiện phải sử dụng phân bón hợp lý, không được lạm dụng bừa bãi. Sau đây là một số vai trò của vi lượng cần thiết cho cây.

a. Vi lượng sắt (Fe)

- Với vai trò là hoạt hóa các loại enzym liên quan đến quá trình sinh hóa của cây. Sắt góp phần hình thành chất diệp lục, quá trình quang hợp và hô hấp cũng diễn ra mạnh mẽ hơn. Nhờ vậy mà lá cây không bị vàng úa sớm, từ đó phát triển được tốt hơn. 

- Cần phải chú ý khi trồng cây trong môi trường đất có độ pH cao, dư lượng lân nhiều, các chất hữu cơ trong đất thấp. Có thể sử dụng phân chuồng, phân vi lượng sắt để cung cấp cho đất, cho cây.

b. Vi lượng kẽm (Zn)

- Kẽm là một nguyên tố có ảnh hưởng đến năng suất cây trồng. Với vai trò thúc đẩy quá trình tổng hợp các chất dinh dưỡng ở cây. Ngoài ra giúp cây tăng thêm khả năng chống chịu, hấp thụ đạm, lân. Thiếu kẽm lá hẹp và nhỏ, phiến lá mất màu xanh nhưng gân vẫn còn xanh. Lá non thường bị xoắn, bị biến dạng và chuyển sang trắng dần.

- Nguyên nhân thường là do việc bón phân không hợp lý. Nhà nông cần nắm bắt tình hình của cây mà sử dụng phân phù hợp. Việc lạm dụng một loại phân nào đó sẽ gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến cây, môi trường. 

 c. Mangan (Mn)

- Mangan tham gia oxy hóa – khử trong hệ thống electron và thải O₂ trong quá trình quang hợp. Nó có vai trò hoạt hóa một số phản ứng trao đổi chất quan trọng trong cây và tham gia trực tiếp vào quá trình quang hợp.

- Mangan cần thiết trong sự hình thành và ổn định lục lạp, tổng hợp protein, khử nitrat thành NH₄ trong tế bào, tham gia chu trình axit tricarboxylic.

- Mangan cũng không được tái sử dụng trong cây nên hiện tượng thiếu sẽ bắt đầu từ những lá non, với màu vàng giữa những gân lá, và đôi khi xuất hiện nhiều đốm nâu đen.

- Biểu hiện của cây trồng khi thiếu mangan là xuất hiện những vùng hơi xám gần gốc các lá non hơn và trở thành vàng nhạt đến vàng da cam.

d. Đồng (Cu)

- Đồng cần thiết cho sự hình thành diệp lục và làm xúc tác cho một số phản ứng khác trong cây, nhưng thường không tham gia vào thành phần của chúng.

- Đồng đóng vai trò then chốt trong một số quá trình như: trao đổi đạm, protein, hoocmon, trong quá trình quang hợp và hô hấp, hình thành hạt phấn và thụ tinh.

- Những biểu hiện thiếu đồng của cây trồng: lá rủ xuống và có màu xanh, chuyển sang quầng màu da trời tối trước khi trở nên bạc lá, biến cong và cây không ra hoa được.

 e. Bo (B)

- Bo cần thiết cho sự nảy mầm của hạt phấn, sự tăng trưởng của ống phấn, cần thiết cho sự hình thành của thành tế bào và hạt giống.

- Bo tác động trực tiếp đến quá trình phân hóa tế bào, trao đổi hormon, trao đổi N, nước và chất khoáng khác, ảnh hưởng rõ rệt nhất của Bo là tới mô phân sinh ở đỉnh sinh trưởng và quá trình phân hóa hoa, thụ phấn, thụ tinh, hình thành quả.

- Khi thiếu Bo: cây đang mọc bị chết, kết cấu của lá dày đôi khi cong lên và trở nên giòn, hoa không hình thành và dễ bị còi cọc, có những đốm thẫm màu trên phần dày nhất của rễ hoặc bị nứt ở phía giữa.

f. Molypden (Mo)

- Molypden cần cho sự tổng hợp và hoạt động của men khử Nitrat. Loại men này khử Nitrat thành Ammonium trong cây.

- Molypden rất cần cho các vi sinh vật cố định Nitơ tự do cũng như vi sinh vật cố định Nitơ cộng sinh.

- Sự thiếu hụt Mo có thể gây ra triệu chứng thiếu đạm trong các cây họ đậu như đậu tương, cỏ alfalfa, vì vi sinh vật đất phải có Molypden để cố định Nitơ từ không khí. Molypden trở nên hữu dụng nhiều khi pH tăng, điều đó ngược lại với đa số vi lượng khác.

- Biểu hiện của cây trồng khi thiếu Mo: những lá dưới có đốm úa vàng giữa các gân lá, tiếp đó là hoại tử mép lá và lá bị gập nếp. Đối với súp lơ thì các mô lá bị héo, chỉ còn lại gân giữa của lá và vài mẩu phiến lá nhỏ.

g. Clo (Cl)

- Clo là nguyên tố vi lượng quan trọng cho cây trồng.

- Clo tham gia vào các phản ứng năng lượng trong cây. Cụ thể là tham gia bẻ gãy phân tử nước với sự hiện hữu của ánh sáng mặt trời và hoạt hóa một số hệ thống men.

- Nó cũng tham gia vào quá trình vận chuyển một số chất như Canxi, Magie, Kali ở trong cây, điều hòa hoạt động của những tế bào bảo vệ khí khổng, do đó kiểm soát được sự bốc thoát hơi nước…

Bón phân vi lượng đúng cách

- Cách bón phân nói chung và cách bón phân vi lượng nói riêng rất quan trọng quyết định hiệu quả của phân. Bón thừa hay thiếu đều ảnh hưởng tới năng suất và chất lượng cây trồng. Vậy làm sao để bón phân vi lượng đúng cách?

- Có 3 cách bón phân vi lượng :

+ Bón thẳng vào đất.

+  Trộn lẫn với phân bón hoặc ngâm với hạt giống, hồ rễ.

+  Bón bằng cách phun lên lá.

- Tùy vào từng loại cây trồng, loại đất và điều kiện hiện tại như thời tiết, vụ mùa… mà chúng ta lựa chọn cách bón phân khác nhau.