Phản ứng xà phòng hóa este là gì

Câu hỏi: phản ứng xà phòng hóa este là gì?

Lời giải: 

    - Phản ứng thủy phân este trong môi trường kiềm (còn gọi là phản ứng xà phòng hóa) là phản ứng một chiều.

Cùng Top lời giải tìm hiểu chi tiết về phản ứng xà phòng hóa este là gì nhé:

1. Phản ứng xà phòng hóa este

Phản ứng xà phòng hóa este là gì?

    - Phản ứng thủy phân este trong môi trường kiềm (còn gọi là phản ứng xà phòng hóa) là phản ứng một chiều.

Phương trình phản ứng xà phòng hóa este

R_y(COO)_xyR′_x+_xyNaOH→_yR(COONa)_x+_xR′(OH)_y

Với este đơn chức:

RCOOR′+NaOH→RCOONa+R′OH

Đặc điểm của phản ứng xà phòng hoá este

    - Khối lượng chất rắn sau phản ứng = Khối lượng muối + Khối lượng kiềm dư

Với este đơn chức:

    - Số mol este phản ứng = số mol NaOH phản ứng = số mol muối = số mol ancol

Một số trường hợp đặc biệt cần lưu ý

    - Este của ancol không bền khi xà phòng hóa thu được muối và ancol không bền chuyển vị thành andehit hoặc xeton:

RCOOCH=CH₂+NaOH→RCOONa+CH₃CHO

Este đơn chức của phenol tham gia phản ứng xà phòng hóa với tỷ lệ mol là 1:2 tạo hai muối và nước:

RCOOC₆H₅+2NaOH→RCOONa+C₆H₅ONa+H₂O

    - Este vòng khi xà phòng hóa chỉ tạo một sản phẩm duy nhất nên khối lượng sản phẩm bằng tổng khối lượng este và khối lượng kiềm phản ứng.

    - Nếu este đơn chức mạch hở phản ứng với NaOH thu được muối có khối lượng lớn hơn khối lượng este thì este đó có dạng RCOOCH₃.

2. Tác dụng của NaCl trong phản ứng xà phòng hóa

    - Sau khi xà phòng hóa, cho thêm NaCl vào, xà phòng sẽ tách ra khỏi glixerin, nước và nổi lên trên.

    - Do NaCl có tỉ trọng lớn nên sẽ đẩy khối xà phòng lên trên. Muối natri của các axit béo thì khó tan trong dung dịch NaCl bão hòa nên sẽ kết tinh . Còn glyxerin không kết tinh nên sẽ bị tách ra.

3 Tác dụng của NaCl trong phản ứng xà phòng hóa

    - Tiến hành thí nghiệm điều chế xà phòng theo các bước dưới đây:

Lưu ý:

    - Bước 1: Cho vào bát sứ nhỏ 1ml dầu ăn và 3ml dung dịch NaOh 40%

    - Bước 2: Đun hỗn hợp sôi nhẹ và liên tục khuấy đều bằng đũa thủy tinh khoảng 8-10 phút. Thỉnh thoảng thêm vài giọt nước cất để giữ cho thể tích hỗn hợp không đổi.

    - Bước 3: Rót thêm vào hỗn hợp 4 – 5ml dung dịch NaCl bão hòa nóng, khuấy nhẹ. Sau đó để nguội.

    - Có thể thay dầ ăn bằng mỡ động vật.

    - Phải quấy đều để dầu ăn trộn lẫn vào dung dịch NaOh và không bị cháy. nếu không liên tục khuấy đều phản ứng sẽ xảy ra chậm vì dầu ăn không tan trong dung dịch NaOH.

    - Việc thêm dung dịch NaCl bão hòa vào hỗn hợp sản phẩm để độ tan của xà phòng giảm đi, đồng thời giúp xà phòng nổi lên trên mặt, dễ dàng tách ra khỏi hỗn hợp.

    - Để nguội sẽ thấy lớp chất rắn màu trắng đục (xà phòng)