Phân tử ADN được cấu tạo theo nguyên tắc

Đáp án và giải thích chính xác câu hỏi trắc nghiệm: “Phân tử ADN được cấu tạo theo nguyên tắc” cùng với kiến thức lý thuyết liên quan là tài liệu hữu ích môn Sinh học 10 do Top lời giải biên soạn dành cho các bạn học sinh và thầy cô giáo tham khảo.

Trắc nghiệm: Phân tử ADN được cấu tạo theo nguyên tắc:

 A. Nguyên tắc đa phân

 B. Nguyên tắc bổ sung

 C. Nguyên tắc bán bảo toàn

 D. A và B đều đúng

Trả lời:

Đáp án đúng: D. A và B đều đúng

Phân tử ADN được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân và nguyên tắc bổ sung.

Kiến thức tham khảo về ADN

1. ADN là gì?

ADN hay acid deoxyribonucleic là vật chất di truyền của con người và hầu hết những loài sinh vật khác. ADN có hình dạng chuỗi xoắn kép bao gồm các sợi dài xen kẽ các nhóm đường và phosphate cùng với các base nitơ (adenin, thymin, guanin và cytosine). Gần như toàn bộ các tế bào trong cơ thể có ADN như nhau. Phần lớn ADN tập trung trong nhân tế bào (ADN nhân) được tổ chức thành các cấu trúc gọi là nhiễm sắc thể. Ngoài ra, một lượng nhỏ ADN khác có trong ti thể (gọi là ADN ti thể hoặc mtADN). Ti thể là cơ quan trong tế bào giúp chuyển năng lượng từ máu thành dạng mà tế bào có thể sử dụng được.

ADN chứa thông tin di truyền cần thiết cho quá trình sản xuất các thành phần tế bào, các bào quan và quay vòng chu kỳ sống. Sản xuất protein là một quá trình tế bào quan trọng phụ thuộc vào ADN khi thông tin di truyền được truyền từ ADN sang ARN rồi cuối cùng đến các protein.

2. Cấu trúc của ADN

a) Cấu trúc hoá học

- ADN là một đại phân tử, cấu trúc theo nguyên tắc đa phân gồm nhiều đơn phân là các nuclêôtit (viết tắt là Nu).

- Đơn phân của ADN là Nucleotit, cấu trúc gồm 3 thành phần:

+ Đường đêoxiribôza: C₅H₁₀O₄

+ Axit phốtphoric: H₃PO₄

+ Bazơ nitơ: 1 trong có 4 loại bazo nito là A, T, G, X.

- Các Nu liên kết với nhau theo một chiều xác định tạo nên một chuỗi polinuclêotit.

- Mỗi phân tử ADN gồm 2 chuỗi polinucleotit liên kết với nhau bằng các liên kết hidro giữa các bazo nito của các nucleotit theo nguyên tắc bổ sung: A liên kết với T bằng 2 liên kết hidro, G liên kết với X bằng 3 liên kết hidro.

b) Sự tạo mạch

- Khi tạo mạch, nhóm photphat của Nuclêôtit đứng trước sẽ tạo liên kết với nhóm OH của Nu đứng sau (tại vị trí C số 3). Liên kết này là liên kết photphodieste (nhóm photphat tạo liên kết este với OH của đường của chính nó và tạo liên kết este thứ 2 với OH của đường của Nuclêôtit kế tiếp → đieste). Liên kết này, tính theo số thứ tự đính với C trong đường thì sẽ là hướng 3'-OH; 5'-photphat.

c) Cấu trúc không gian

Ngoài cấu trú ADN do Wat- son và Crick tìm ra thì còn nhiều kiểu mô hình khác của ADN. Nhưng đây là cấu trúc được giải Nobel và được nhiều nhà khoa học công nhận nên được coi là cấu trúc chính.

Theo mô hình Wat-son và Crick:

- Phân tử ADN là một chuỗi xoắn kép gồm 2 mạch pôlinuclêôtit xoắn quanh một trục tưởng tượng. Xoắn theo chiều phải. Để tạo thành 1 chu kỳ xoắn thì có 1 rãnh lớn và 1 rãnh bé.

- Các bậc thang là các bazơ nitơ còn thành và tay vịn là các phân tử đường và các nhóm phôtphat.

- Đường kính vòng xoắn 2 nm (20 A°), 1 chu kì cao 3.4nm (34 A°) gồm 10 cặp nuclêôtit. 

- Ở tế bào nhân thực ADN có dạng mạch thẳng

- Ở tế bào nhân sơ ADN có dạng mạch vòng.

d) Tính chất của cấu trúc không gian

Tính đa dạng: Tính đa dạng trong cấu trúc không gian của ADN chính là ở sự đa dạng và phong phú của trình tự sắp xếp các Nu với nhau. Các Nu trong một cấu trúc ADN được hình thành với số lượng rất lớn. Chỉ từ 4 loại Nu A – X, T – G mà cho ra một đoạn mạch khác biệt, không trùng lặp với bất kỳ đoạn mạch nào khác.

Tính đặc trưng: Ngược lại với tính chất đa dạng, tính chất đặc trưng của ADN chính là biểu hiện thông qua sự khác biệt giữa mỗi ADN, hay còn nói cách khác đó chính là mỗi cấu trúc không gian sẽ có đặc trưng riêng về số lượng, trình tự sắp xếp giữa ADN và thành phần cấu tạo của mỗi Nu có trong đoạn mạch xoắn.

3. Chức năng của ADN

ADN có một số chức năng chính sau:

- Mang thông tin di truyền là số lượng, thành phần, trình tự các nuclêôtit trên ADN.

- Bảo quản thông tin di truyền: mọi sai sót trên phân tử ADN hầu hết đều được các hệ thống enzim sửa sai trong tế bào sửa chữa.

- Truyền đạt thông tin di truyền (qua nhân đôi ADN) từ tế bào này sang tế bào khác.

Thông tin di truyền: được chứa đựng trong ADN dưới hình thức mật mã (bằng sự mã hóa bộ 3) cứ 3 nuclêôtit kế tiếp nhau trên 1 mạch đơn quy định 1 axít amin (aa) (= mã bộ 3) hay bộ 3 mã hóa = mã di truyền = đơn vị mã = 1 codon).