Phân tích bài Con cò ngắn gọn

Để tìm hiểu sâu hơn về giá trị tác phẩm Phân tích bài Con cò ngắn gọn, mời các em tham khảo một số bài văn mẫu Phân tích bài Con cò ngắn gọn sau đây. Hi vọng với các bài văn mẫu đặc sắc này các em sẽ có thêm tài liệu, cách triển khai để hoàn thiện bài viết một cách tốt nhất!

Phân tích bài Con cò ngắn gọn

1. Mở bài

Giới thiệu tác phẩm

        - Tình mẫu tử là nguồn cảm hứng của biết bao thi gia.

        - Nhiều tác phẩm đã viết rất hay, rất tình ở thể loại này và một trong số đó ta không thể không kể đến “Con cò” của Chế Lan Viên.

2. Thân bài

* Giới thiệu tác phẩm

        - “Con cò” được Chế Lan Viên sáng tác vào năm 1962 và được in trong tập thơ “Hoa, ngày thường – Chim báo bão”.

        - Bài thơ sử dụng hình ảnh cánh cò quen thuộc trong ca dao để biểu hiện tình thương cao quý và tấm lòng lớn lao, sâu nặng của người mẹ.

* Phân tích

        - Đầu tiên ta thấy hiện ra hình ảnh từng câu hát ru quen thuộc của mẹ:

“Con còn bế trên tay

Con chưa biết con cò

Nhưng trong lời mẹ ru

Có cánh cò đang bay”

        - Hình ảnh cánh cò cứ thấp thoáng hiện ra trong từng câu chữ:

“Con cò bay la

Con cò bay lả

Con cò cổng phủ

Con cò Đồng Đăng”

        - Từ lời ru của mẹ, con dần lớn khôn:

 “Con khôn lớn, con theo cò đi học,    

 Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân”. 

        - Lời ru của mẹ cùng hình ảnh con cò đã nuôi con khôn lớn, theo bước con trên mọi nẻo đường để rồi nó trở thành cái nôi nuôi dưỡng tâm hồn con, chắp cánh cho những ước mơ của con:

“Lớn lên! Lớn lên! Lớn lên!

Con làm gì?

Con làm thi sĩ!

Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ

Trước hiên nhà và trong hơi mát câu văn”.

        - Tình yêu của mẹ được kết đọng trong câu thơ:

“Con dù lớn vẫn là con của mẹ

Đi hết đời lòng mẹ mãi theo con”.

3. Kết bài

        Khẳng định lại giá trị của bài thơ: Đọc “Con cò” của Chế Lan Viên ta vừa như được sống lại trong không gian ca dao dân ca quen thuộc, vừa như được thấy lại tuổi thơ và đặc biệt là có thể cảm nhận được từng cử chỉ yêu thương của mẹ hiện lên trong từng câu, từng chữ.

Phân tích bài Con cò ngắn gọn - Bài mẫu số 1

“Ta đi trọn kiếp con người

Cũng không đi hết những lời mẹ ru”

(Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa – Nguyễn Duy)

        Tình mẫu tử - tình cảm vô cùng thiêng liêng, cao cả đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho bao thế hệ thi sĩ. Lòng mẹ ấm áp bao la dẫn lối con đi trên cuộc đời, những khi con vấp ngã đã có vòng tay mẹ đỡ lấy, tình yêu mẹ là hành trang cho con vững tin bước vào đời. Lời ru mẹ in sâu trong tiềm thức những đứa trẻ, bài thơ Con cò của Chế Lan Viên nhắc lại hình ảnh con cò thân thuộc trong ca dao nhưng nhà thơ đã khéo léo mở rộng thành biểu tượng tình mẹ bao la, sâu nặng đối với đứa con của mình.

        Chế Lan Viên (1920 – 1989), tên thật là Phan Ngọc Hoan, quê gốc của ông ở Quảng Trị nhưng lớn lên ở Bình Định. Ông là một trong những nhà thơ xuất sắc của nền văn học Việt Nam thế kỉ XX. Phong cách thơ Chế Lan Viên rất độc đáo và đầy sáng tạo, vừa sắc sảo tinh tế lại mang đầy màu sắc triết lí, đậm đà chất trữ tình lãng mạn. Thơ ông giàu hình ảnh phong phú, đa dạng kết hợp các yếu tố thực ảo đầy sáng tạo. Con cò được sáng tác năm 1962 in trong tập Hoa ngày thường - Chim báo bão (1967).

        Đoạn đầu bài thơ, lời ru mẹ hiền cất lên ngọt ngào, êm ái như đưa con vào giấc ngủ diệu kỳ. Mẹ thương con cò trong ca dao lận đận ngược xuôi, mẹ dành cho con bao yêu thương, săn sóc. Con được sống yên vui hạnh phúc trong lòng mẹ:

“Cò một mình, cò phải kiếm lấy ăn,

        Hình ảnh con cò lặn lội đêm khuya kiếm ăn thật đáng thương, nó chỉ có một mình đơn độc giữa màn đêm vắng lặng, không che chở không ai vỗ về. Những hình ảnh "Con cò ăn đêm, con cò xa tổ, cò gặp cành mềm, cò sợ xáo măng,…" là biểu tượng cho những người nông dân, những người phụ nữ vất vả sớm hôm, nhọc nhằn kiếm sống nhưng rất giàu tình thương, đức hy sinh cao cả.

        Đứa con thơ bé bỏng chẳng phải lo lắng nghĩ suy bởi vì đã có vòng tay mẹ bảo bọc, nâng đỡ. Tình mẹ lớn lao vô cùng, mẹ hy sinh những giấc ngủ êm ái để hát ru cho con ngủ ngon, ngồi quanh nôi ngắm nhìn khuôn mặt đứa con say giấc lòng mẹ hạnh phúc biết bao. Cánh tay vỗ về của mẹ, câu hát dịu êm của mẹ, dòng sữa ngọt ngào của mẹ, tất cả đều thể hiện tình mẫu tử bao la của người mẹ hiền:

“Ngủ yên! Ngủ yên! Cò ơi, chớ sợ!

Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng!

Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân.

Con chưa biết con cò, con vạc

Con chưa biết những cành mềm mẹ hát

Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân.”

        Điệp từ “Ngủ yên”, “con chưa biết” được Chế Lan Viên lặp lại nhiều lần làm nhịp thơ trở nên thật sống động và mang hơi ấm thiết tha dịu dàng. Nhịp thơ cũng là nhịp nôi đung đưa ru con vào giấc ngủ diệu kỳ. Những câu thơ tiếp theo là ước mơ, sự tin tưởng mà người mẹ dành cho con. Rồi mai đây khi con lớn khôn xa vòng tay mẹ để đến với những chân trời mới, mẹ vẫn hy vọng con trở thành người có ích cho cuộc đời:

“Con khôn lớn, con theo cò đi học,

Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân.

Lớn lên, lớn lên, lớn lên...

Con làm gì?Con làm thi sĩ!

Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ

Trước hiên nhà

Và trong hơi mát câu văn...”

        Nhìn con thơ say ngủ mà lòng mẹ chứa đầy niềm hy vọng, khi con khôn lớn con đi học rồi mai này con trở thành thi sĩ chỉ nghĩ đến thôi người mẹ đã dạt dào hạnh phúc. Tác giả dùng nghệ thuật điệp ngữ “lớn lên”, “con”,… làm nhịp thơ thêm dồn dập như niềm háo hức mong chờ của mẹ vào một tương lai tươi sáng của đứa con. Hình ảnh “cánh cò trắng” theo bước con trong suốt chặng đường lớn khôn, trở thành người bạn đồng hành thân thiết, gắn bó với con vượt qua những khó khăn, thử thách của cuộc đời.

        Mạch thơ tươi vui bỗng chuyển sang màu sắc đầy triết lý, suy ngẫm về cuộc đời. Đoạn cuối bài thơ là những câu thơ mang tính khái quát với những hình ảnh đầy chiêm nghiệm, tình yêu của người mẹ lúc nào cũng dõi theo con trong suốt cuộc đời:

“Dù ở gần con

Dù ở xa con

Lên rừng xuống bể

Cò sẽ tìm con

Cò mãi yêu con”

        “Cò” là biểu tượng cho người mẹ vất vả, lam lũ nhưng chẳng bao giờ mẹ thôi nghĩ về đứa con mình. Dù phải trải qua muôn vàn khó khăn, cách trở, phải “lên rừng xuống bể” thì mẹ vẫn luôn yêu thương, bảo vệ cho con. Nghệ thuật điệp cấu trúc kết hợp với nghệ thuật đối lập “gần – xa”, “lên – xuống” làm cho ý thơ thêm phần sâu lắng, khắc sâu vào tâm trí người đọc những cảm xúc dạt dào, tha thiết.

        Tình mẫu tử quả là thiêng liêng biết nhường nào, tình cảm ấy bao la rộng lớn hơn biển cả, bất chấp cả những khó khăn, rào cản lòng mẹ vẫn hướng theo con cả cuộc đời.

“Con dù lớn vẫn là con của mẹ

Đi hết đời lòng mẹ mãi theo con”

        Vì quá yêu, vì quá thương mà trong trái tim mẹ hiền thì đứa con dù lớn khôn vẫn là con của mẹ, vẫn bé bỏng ngây thơ như ngày nào. Con lớn khôn cũng là khi mẹ đã già, sức mẹ ngày một yếu đi chỉ có lòng mẹ vẫn luôn hướng về đứa con mình. Cảm động biết bao! Có lẽ tình yêu mẹ là vô tận chẳng có gì đo lường được, núi có cao sông có dài vẫn chẳng thể đo hết tấm lòng người mẹ.

        Lời ru là mở đầu cũng là kết thúc cho bài thơ, Chế Lan Viên đã vận dụng ý thơ rất sáng tạo để khắc hoạ nên hình tượng cánh cò mộc mạc, giản dị mà rất gần gũi với đời sống mỗi người Việt ta:

“À ơi! Một con cò thôi,

Con cò mẹ hát

Cũng là cuộc đời

Vỗ cánh qua nôi.”

        Những con cò cô đơn lẻ bóng trong đêm khuya, những con cò trong ca dao xưa gợi cho người mẹ bao suy nghĩ trăn trở. Mẹ nghĩ về cuộc đời đứa con sau này, trên đường đời khi không có mẹ ở bên con sẽ một mình đối mặt bao khó khăn thử thách, những gian nan vấp ngã liệu con có vững tin để bước tiếp? Mẹ cũng nghĩ về cả những cánh cò nhỏ bé, chúng thật đáng thương và đáng trân trọng.

        Con cò của Chế Lan Viên là bài thơ rất thành công trong việc vận dụng sáng tạo hình tượng con cò, đúc kết những suy tư sâu sắc, ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng cao cả và ý nghĩa của lời ru đối với cuộc đời mỗi con người. Nhà thơ muốn nhắc nhở mỗi chúng ta hãy biết yêu thương, quý trọng những tình cảm gia đình đừng vì những nông nổi của tuổi trẻ mà đánh mất đi những giá trị tốt đẹp của cuộc sống.

Phân tích bài Con cò ngắn gọn - Bài mẫu số 2

        Chế Lan Viên là một trong những nhà thơ nổi tiếng nhất của văn học Việt Nam. Sáng tác ở cả hai chặng trước và sau cách mạng tháng tám nhưng thơ ông luôn đậm tính chất triết lí, mang vẻ đẹp của trí tuệ, hình ảnh thơ giàu ý nghĩa biểu trưng. Con cò là một trong những tác phẩm như vậy.

        Ngay từ nhan đề của tác phẩm đã hàm chưa nhiều ý nghĩa. Con cò gợi về hình ảnh đẹp đẽ gần gũi với làng quê Việt Nam, những cánh cò trắng muốt sải cánh giữa đồng lúa: “Con cò bay lả bay la/ Bay từ cửa phủ bay ra cánh đồng”. Con cò còn gợi nhắc đến những lời ru thân thuộc mà tấm bé bất cứ ai cũng được nghe tiếng ầu ơ của bà của mẹ. Và quan trọng nhất nó là biểu tượng cho tình mẫu tử thiêng liêng, bền bỉ theo con suốt cả cuộc đời.

        Bài thơ được chia làm bố cục ba phần rất rõ ràng, như từng chương từng khúc: khúc 1 là hình ảnh con cò đến với tuổi thơ con qua lời ru của mẹ; khúc 2 hình ảnh con cò đồng hành cùng con suốt chặng đường đời; khúc ba tác giả mượn hình ảnh con cò để thể hiện những suy ngẫm sâu xa về tình mẫu tử thiêng liêng. Con cò đến với tuổi thơ con thật ngọt ngào, dịu nhẹ qua những lời ru của mẹ:

“Con cò bay la

Con cò bay lả

Con cò cổng phủ,

Con cò Đồng Đăng…”

        Câu thơ chỉ gồm bốn chữ, hình ảnh con cò được lặp lại bốn lần ở đầu mỗi câu thơ tạo nên nhịp điệu dịu dàng, tha thiết của lời ru, sự ấm áp của lòng mẹ. Theo cánh cò trong lời ru của mẹ, thế giới xung quanh như được mở ra trước mắt để con thỏa sức khám phá, đó là thế giới thân thuộc của quê hương, xứ sở.

        Ở một chiều kích khác mẹ lại cho con thấy hình ảnh những cánh cò tảo tần, vất vả, lủi thủi giữa dòng đời: “cò một mình, cò phải kiếm ăn” “con cò ăn đêm/ con cò xa tổ/ cò gặp cành mềm/ cò sợ xáo măng…”. Đó là những cánh cò không có mẹ ở bên che chở, chăm lo, phải tự kiếm ăn và gặp biết bao khó khăn. Câu thơ là niềm cảm thương sâu sắc cho số phận những cánh cò bất hạnh, đồng thời ca ngợi phẩm chất trong sạch của họ, dù giây phút cận kề cái chết vẫn mong được chết một cách trong sạch.

        Hơn nữa đó còn là lời ngợi ca tình yêu thương đức hi sinh của mẹ đối với con. Tác giả sử dụng thủ pháp đối lập, bên cạnh những cánh cò vất vả, cay đắng trên đường đời là hình ảnh của con được mẹ bao bọc, yêu thương: “con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ”, “cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng”, “sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân”.

        Qua đó cho thấy được tình yêu thương sâu sắc của mẹ dành cho con. Lời ru ngọt ngào đó đã xua tan bao nỗi lo âu, khắc khoải, mong cho con có được giấc ngủ êm đềm. Tuổi thơ con thật hạnh phúc khi được sống trong tình yêu thương, trong lời ru của mẹ.

        Sang đến phần thứ hai, cánh cò gắn với con trong suốt tuổi thơ êm đềm hạnh phúc: “Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên/ Cho cò trắng đến làm quen/ Cò đứng quanh nôi/ Rồi cò vào tổ./ Con ngủ yên thì cò cũng ngủ/ Cánh của cò hai đứa đắp chung đôi”. Dòng thơ đầu với cấu trúc đặc biệt “ngủ yên” được lặp lại ba lần gợi lên lời ru êm đềm, đôi bàn tay dịu dàng, vỗ về giấc ngủ cho con.

        Kết hợp với thủ pháp nhân hóa “cò đến làm quen” “cò đứng quanh nuôi”,… khiến cánh cò càng trở nên sinh động, gần gũi như một người bạn thân thiết của con. Dù con khôn lớn cánh cò vẫn luôn bên con, theo con đi học, vun đắp những mơ ước của con. Điệp từ “lớn lên” cùng những dòng thơ chứa đựng tâm tình của mẹ, cho thấy mẹ luôn là ở bên chia sẻ với con mơ ước, hoài bão.

        Mẹ mong con làm thi sĩ, một người có tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, yêu cái đẹp và có trái tim nhân hậu. Cánh cò cũng chính là hình ảnh của mẹ, sẽ theo con suốt cả cuộc đời. Sau những lời ru tha thiết, thể hiện tình yêu thương con sâu nặng, sang đến khổ thơ cuối cùng tác giả nói về ý nghĩa lời ru.

Dù ở gần con

Dù ở xa con,

Lên rừng xuống bể

Cò sẽ tìm con

Cò mãi yêu con

Con dù lớn vẫn là con của mẹ,

Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con.

        Hình ảnh cánh cò - ẩn dụ cho tình yêu thương vô hạn của mẹ. Tác giả sử dụng hình ảnh tương phản: gần – xa; lên rừng – xuống bể, gợi ra biết bao vất vả mà con sẽ gặp trên đường đời, nhưng điều mẹ hướng tới đó là dù con có ở bất cứ đâu mẹ cũng sẽ tìm được con, mãi mãi bên cạnh con. Hai câu thơ cuối cùng đã cho thấy tình cảm thủy chung, sâu nặng, vĩnh hằng của cánh cò, của tình mẹ.

        Từ đó Chế Lan Viên khái quát lên một quy luật muôn đời về tình mẫu tử: dù sau này con có khôn lớn, trưởng thành, thành công cả về trí tuệ và nhân cách nhưng trong trái tim mẹ con mãi là đứa trẻ bé bỏng cần sự che chở, yêu thương. Ngoài ra câu thơ con như một lời khẳng định mẹ là bến đỗ vững chắc, chốn bình yêu nhất trong cuộc đời đầy những sóng gió, giông tố. Đoạn thơ kết bài là những lời ru ngọt ngào, đưa con vào giấc ngủ êm đềm. Đồng thời cũng hàm chứa những ý nghĩa, triết lí sâu sắc về cuộc đời, về tình mẫu tử.

        Tác phẩm được viết bằng thể thơ tự do đã giúp tác giả thỏa sức thể hiện trọn vẹn những cung bậc cảm xúc một cách tự nhiên, linh hoạt. Nghệ thuật xây dựng hình ảnh độc đáo, giàu ý nghĩa biểu tượng. Sử dụng đa dạng và linh hoạt chất liệu dân gian cũng góp phần không nhỏ vào sự thành công của tác phẩm.

        Khai thác thành công chất liệu dân gian qua hình tượng con cò, Chế Lan Viên đã thể hiện ý nghĩa to lớn, cao cả của tình mẫu tử trong cuộc đời mỗi con người. Bài thơ cũng là lời nhắc nhở nhẹ nhàng mà sâu sắc đến mỗi con người cần phải biết trân quý tình cảm thiêng liêng này, biết báo đáp công ơn sinh thành và dưỡng dục của cha mẹ.

---/---

Trên đây là các bài văn mẫu Phân tích bài Con cò ngắn gọn do Top lời giải sưu tầm và tổng hợp được, mong rằng với nội dung tham khảo này thì các em sẽ có thể hoàn thiện bài văn của mình tốt nhất!