Phân biệt hai thể loại báo chí: bản tin và phóng sự

Câu hỏi: Phân biệt hai thể loại báo chí: bản tin và phóng sự

Lời giải:

Cùng Top lời giải tìm hiểu kĩ hơn về phong cách ngôn ngữ báo chí nhé!

1. Khái quát về phong cách báo chí

- Khái niệm: Là kiểu diễn đạt dùng trong các văn bản thuộc lĩnh vực truyền thông đại chúng báo in, đài phát thanh, đài truyền hình, internet…như tin tức, phóng sự, bình luận, tiểu phẩm, diễn đàn, thông tin quảng cáo…

- Đặc điểm:

+ Tính thông tin thời sự: thông tin nóng hổi, chính xác về thời gian, nhân vật, sự kiện, địa điểm…

+ Tính ngắn gọn: lời văn ngắn gọn nên lượng thông tin cao. Phóng sự thường dài hơn những cũng không quá 3 trang báo và thường có tóm tắt, in đậm đầu bài báo để dẫn dắt

+ Tính sinh động, hấp dẫn: cách dùng từ, đặt câu, đặt tiêu đề phải kích thích sự tò mò của người đọc.

- Phong cách ngôn ngữ báo chí tồn tại ở 2 dạng:

  + Dạng nói: Dùng để thuyết minh, phỏng vấn miệng trong các buổi phát thanh/ truyền hình…

  + Dạng viết: Dùng để viết báo viết

  + Ngoài ra còn có báo hình

2. Các thể loại báo chí

Thể loại là khái niệm để chỉ một chỉnh thể của một hình thức ổn định tương ứng với nội dung của nó.

a. Tin

Nói đến tin là nói đến những thông điệp về các sự việc, sự kiện, hiện tượng trong đời sống. Tuy nhiên, không phải sự kiện hay hiện tượng nào cũng trở thành tin tức. Sự kiện và hiện tượng đó phải mới, mang tính giáo dục cao và thu hút sự quan tâm của nhiều người.

Ví dụ: cha xứ cầu nguyện lúc nửa đêm, xét về mặt sự kiện, cầu nguyện là chuyện bình thường của cha xứ. Nhưng xét về mặt thời gian, đó là hiện tượng đặc biệt vì được diễn ra vào nửa đêm. Tính giáo dục ở đây là khích lệ lòng đạo đức của mọi người.

Tuy nhiên, quanh sự kiện này vẫn còn có những câu hỏi đặt ra là: hiện tượng có bình thường hay không? Vì sao cha xứ lại cầu nguyện lúc nửa đêm…Để trả lời câu hỏi này, các thể loại báo chí khác như: phỏng vấn, phóng sự có thể vào cuộc để làm sáng tỏ cụm từ “vì sao?”

b. Tường thuật

Tường là hiểu rõ, thuật là kể lại những sự kiện, sự việc, hiện tượng mà mình chứng kiến theo tiến trình từ đầu đến cuối. tường thuật là thể loại báo chí giúp cho công chúng biết và cảm nhận sự việc, sự kiện, hiện tượng xảy ra như đang chứng kiến.

Tường thuật phải bảo đảm trật tự diễn biến của sự kiện như nó diễn ra, không được đảo lộn hay sắp xếp lại. Trong bài tường thuật, có thể lược bớt một số chi tiết không cần thiết nhằm làm cho bài tường thuật ngắn gọn súc tích, nhưng không được thêm chi tiết nào ngoại trừ cung cấp thêm thông tin cho sự kiện đang diễn ra nhằm làm nổi bật chi tiết muốn đề cập.

Có hai thể loại tường thuật:

+ Tường thuật trực tiếp: tường thuật sự kiện, sự việc khi nó đang diễn ra.

+ Tường thuật gián tiếp: tường thuật lại sự kiện, sự việc tại hiện trường nhưng không phải cùng thời điểm nó diễn ra.

c. Ghi nhanh

Là phóng sự viết nhanh, nhằm phản ánh nhanh chóng kịp thời sự kiện mới, liên quan đến dư luận và mang tính định hướng dư luận nhận thức đúng sự việc, sự kiện.

Khác với phóng sự, ghi nhanh dừng ở việc mô tả sự kiện chứ không đi sâu nghiên cứu để phân tích, bình luận sâu sắc vấn đề đặt ra của sự kiện. Bút pháp hgi nhanh có sự đan xen linh hoạt giữa thông tin sự kiện nóng hổi kết hợp với mô tả sinh động cùng nhưũng nhận xét, phân tích ban đầu của sự kiện, sự việc đó.

Ghi nhanh được thực hiện để phản ánh những sự kiện nóng hổi, cấp bách quan trọng theo dòng chủ lưu thời sự thông qua bút pháp mô tả trực tiếp hoặc tường thuật lại sự việc.

d. Phóng sự

Là thể loại báo chí quan trọng, thông tin cụ thể, sinh động về con người, sự kiện có thật, có ý nghĩa truyền giáo, giáo dục theo một quá trình phát sinh, phát triển thông qua cái tôi của tác giả với bút pháp linh hoạt.

Trên bình diện tổng thể, phóng sự có tính chất kế thừa và tổng hợp cùng lúc nhiều thể loại báo chí như: tin, phỏng vấn, tường thuật, bình luận.

Phóng sự phải phản ánh sự kiện “có vấn đề”, liên quan đến tín đúng sai của một chương trình, của một quan hệ xã hội; là vấn đề đặt ra hàng loạt câu hỏi cần được giải quyết theo hướng mong đợi của đa số quần chúng.

Khác với các thể loại khác, phóng sự đi vào bản chất của sự kiện, phân tích, làm rõ sự kiện. Tuy nhiên, không phải phóng sự nào cũng có thể giải quyết hết vấn đề đặt ra trong cùng một tác phẩm. Phóng sự có thể chia nhỏ vấn đề ra từng “lát cắt” để phân tích mổ xẻ tạo thành phóng sự nhiều kỳ, nhiều tập.

e. Phỏng vấn

Phỏng vấn là một hình thức đối thoại có chủ đích giữa hai hoặc nhiều người, trong đó câu hỏi đưa ra nhằm thu nhận thông tin cần thiết từ người trả lời.

Có hai dạng phỏng vấn:

+ Phỏng vấn để trích dẫn nguồn tin, tức phỏng vấn nhân chứng để lấy phát biểu cho một bài phóng sự, ghi nhận.

+ Phỏng vấn trực tiếp những người có vai trò, có tầm ảnh hưởng đến một chương trình hay kế hoạch nào đó thông qua hệ thống câu hỏi đã được sắp sẵn theo chủ đích của tác giả.

3. Cách sử dụng phương tiện ngôn ngữ trong phong cách ngôn ngữ báo chí

- Ngữ âm – chữ viết: Người nói phát âm chuẩn, đọc rõ ràng, tôn trọng người nghe; Người viết viết đúng quy cách.

- Từ ngữ: Dùng vốn từ toàn dân, đa phong cách, tuỳ thuộc nội dung bài viết có thể dùng các vốn từ chuyên môn của các ngành.

- Ngữ pháp: Câu văn rõ ràng, chính xác; thường dùng một số khuôn mẫu cú pháp nhất định.

- Biện pháp tu từ: Sử dụng phù hợp với từng thể loại.

- Bố cục trình bày: Rõ ràng, hợp logic, dễ tiếp thu. Một số thể loại có bố cục tương đối ổn định.