Nữ thần mặt trời và mặt trăng Đọc hiểu (6 đề)

Mặt Trời và Mặt Trăng là hai người con gái của Ngọc Hoàng luôn phiên nhau đi xem xét mọi việc. Mặt Trời đi bằng kiệu và chia thành tốp già, tốp trẻ nên thời gian về khác nhau. Dưới đây là đề Nữ thần mặt trời và mặt trăng đọc hiểu kèm tóm tắt. Hãy cùng Toploigiai tham khảo bài viết này nhé! 

Đọc văn bản dưới đây và trả lời các câu hỏi:

NỮ THẦN MẶT TRỜI VÀ MẶT TRĂNG

Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng là hai chị em, con của Trời. Công việc của Trời giao phó hàng ngày phải thay phiên nhau đi xem xét thế gian. Bọn khiêng kiệu gồm có hai lớp già và trẻ thay phiên nhau. Gặp phải bọn khiêng kiệu già đi chậm, cô Mặt Trời phải ngồi lâu, ngày ở dưới trần hóa dài ra. Đến lượt bọn trẻ khiêng kiệu đi mau, cô Mặt Trời được chóng công việc về sớm thì ngày ngắn lại.

Cô em Mặt Trăng tính tình nóng nảy không kém gì cô chị làm cho thiên hạ ở mặt đất suốt cả ngày đã phải chịu nóng bức vì cô chị, đến đêm lại cũng phải khó chịu vì cô em. Loài người than thở đến tai nhà Trời, bà mẹ mới lấy tro trát vào mặt cô Mặt Trăng. Từ đó, cô em đổi tính ra hết sức dịu dàng, khác hẳn với cô chị, nên được người dưới trần ai cũng thích. Mỗi khi cô ngoảnh mặt nhìn xuống trần là lúc đó trăng rằm, ngoảnh lưng lại là ba mươi, ngoảnh sang phải, sang trái là trăng thượng huyền hay hạ huyền. Hôm nào trăng quầng là lúc vết tro trát mặt hiện ra.

Người ta nghe nói rằng chồng của hai nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng là một con gấu. Mỗi lần gấu đến với vợ là sinh ra nguyệt thực hay nhật thực, lúc đó người dưới trần làm ầm ĩ lên đánh trống, khua chiêng, gõ mõ, để cho gấu xa ra, vì gấu đi lại với vợ, che lấp Mặt Trời, Mặt Trăng làm hại cho mùa màng.

(Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng – Truyện thần thoại Việt Nam, TheGioiCoTich.Vn)

Đọc hiểu Nữ thần Mặt trời và Mặt trăng - Đề số 1

Câu 1. Câu chuyện được kể trong văn bản trên diễn ra ở đâu, vào thời gian nào? Vì sao bạn biết?

Câu 2. Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận biết Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng là văn bản thần thoại?

Câu 3. Qua câu chuyện, người xưa muốn lí giải những hiện tượng thiên nhiên nào? Bạn có nhận xét gì về cách lí giải ấy?

Câu 4. Nhận xét nội dung bao quát của truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng. Qua câu chuyện này, người xưa muốn gửi gắm thông điệp gì?

Câu 5. Điền vào bảng dưới đây các đặc điểm về không gian, thời gian, nhân vật, cốt truyện của hai văn bản Thần Trụ Trời và Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng, từ đó rút ra nhận xét chung về các đặc điểm này của thể loại thần thoại.

Các đặc điểm chính		Thần Trụ Trời	Nữ thần Mặt Trời và Nữ thần Mặt Trăng
Không gian, thời gian
Nhân vật
Cốt truyện
Nhận xét chung	Không gian, thời gian
	Nhân vật
	Cốt truyện

Câu 6. Qua truyện Thần Trụ Trời và Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng, bạn có nhận xét gì về nhận thức và cách lí giải nguồn gốc thế giới của người Việt xưa?

Câu 7. Theo bạn, các truyện thần thoại như Thần Trụ Trời và Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng có còn giá trị đối với thế hệ trẻ ngày nay không?

Câu 8. Qua các truyện thần thoại đã học và truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng, bạn thấy cần chú ý gì khi tìm hiểu thể loại thần thoại?

Trả lời

Câu 1: 

- Câu chuyện được kể trong văn bản trên diễn ra trong một vũ trụ không gian, có nói đến cả việc trên trời dưới đất nhưng không nói không gian cụ thể. Vì khi đó Trái Đất đang trong quá trình tạo dựng và chưa có vị trí, nơi chốn cụ thể. 

- Thời gian kể chuyện: Chuyện được kể từ thời tiền sử và không xác định thời gian cụ thể vào thời điểm nào.

Câu 2: 

- Những dấu hiệu cho thấy Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng là văn bản thần thoại:

+ Không gian trong truyện là không gian vũ trụ, vì nó đang trong quá trình tạo dựng và không xác định được vị trí địa điểm cũng như nơi chốn cụ thể về việc diễn ra theo những sự việc trên. 

+ Thời gian: Câu chuyện diễn ra vào thời tiền sử, không xác định được thời gian cụ thể

+ Cốt truyện: Xoay quanh sự xuất hiện của các vị thần Mặt trăng và Mặt trời, giải thích cho con người về các hiện tượng tự nhiên của Trái đất.

+ Các nhân vật trong truyện có sức mạnh phi thường và làm công việc tạo ra thế giới.

→ Vì vậy có thể khẳng định rằng: Truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng là văn bản thần thoại.

Câu 3: 

Qua câu chuyện người xưa muốn lí giải về những hiện tượng thiên nhiên là:

+ Hiện tượng ngày dài và ngày ngắn: Chuyện về thần Mặt Trời

+ Hiện tượng trăng rằm, mồng một và trăng 30…. : Chuyện về thần Mặt Trăng

Câu 4:

Mặt Trời và Mặt Trăng - hai người con gái của Ngọc Hoàng có nhiệm vụ thay phiên nhau xem xét mọi việc. Mặt Trời đi bằng kiệu, chia theo nhóm già trẻ nên thời gian về cũng khác nhau. Mặt Trăng có tính nóng nảy nên có sức nóng làm hại vạn vật. Thêm vào sự lười biếng của mình, sau đó cô bị trừng phạt, mặt đầy cát và trở nên dịu dàng hơn trước, không còn nóng nảy như trước.

Câu 5: 

Các đặc  điểm chính		Thần trụ trời	Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng
Không gian, thời gian		- Không gian rộng lớn, không rõ địa danh: Đất trời chỉ là một vùng hỗn độn, tăm tối, lạnh lẽo. - Thuở xa xưa, thời vô định: Lúc đó chưa có thế giới, vạn vật và con người.	- Không gian rộng lớn, không có địa điểm cụ thể: truyện nói về cả sự vật trên trời và dưới đất nhưng không xác định địa điểm cụ thể. - Từ xa xưa, khi các vị thần và con người giao thoa với nhau: Chàng Quải đã ném cát vào mặt nữ thần Mặt Trăng.
Nhân vật		Là một vị thần: khổng lồ, có khả năng phi thường đội trời, đạp đất.	Là một vị thần: hai nữ thần Mặt trời và Mặt trăng với khả năng phi thường là soi sáng cả thế giới.
Cốt truyện		Câu chuyện xoay quanh việc vị thần dựng cột chống trời, ngăn cách trời và đất, tạo ra thế giới.	Câu chuyện xoay quanh việc giải thích các đặc điểm của sinh giới: ngày dài, ngắn; ánh trăng, mặt trời.
Nhận xét chung	Không gian, thời gian	- Không gian là không gian vũ trụ đang trong quá trình hình thành, không có vị trí xác định. - Thời gian cũng là thời gian nguyên thủy, vô định và vĩnh hằng.
	Nhân vật	Nhân vật là một vị thần, vì vậy có một khả năng phi thường để làm công việc tạo ra thế giới.
	Cốt truyện	Cốt truyện xoay quanh việc tạo ra thế giới bởi các vị thần.

Câu 6:

Thần thoại là một hình thức văn hóa tinh thần xuất hiện từ các xã hội nguyên thủy, trên cơ sở những tiền đề nhận thức luận:

+ Khái niệm vạn vật hữu hình, bái vật giáo, quan niệm tô - tem, quan niệm về vạn vật tương tác.

+ Người nguyên thủy thường thể hiện cái trừu tượng bằng cái cụ thể, vì con người chưa phát triển về mặt trừu tượng.

+ Người nguyên thủy có khái niệm và thực hành ma thuật. Bởi vì tư duy nguyên thủy chưa phát triển khả năng phân biệt nên người nguyên thủy chưa phân biệt được chủ quan và khách quan, vật chất và tinh thần...

+ Người xưa họ tin vào các sự kiện được kể lại trong thần thoại và thường gắn các trò diễn thần thoại vào các hình thức nghi lễ (hình thức thực hành tín ngưỡng).

Câu 7:

Đối vưới thế hệ trẻ các truyện thần thoại như Thần Trụ trời và Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng có giá trị rất lớn

Nó giúp các thế hệ trẻ hiểu được những thắc mắc của mình về thế giới xung quanh, về nguồn cội của con người, về những hiện tượng thiên nhiên, sự vật xung quanh cuộc sống chúng ta. Đồng thời, thần thoại cũng giúp thế hệ trẻ có cái nhìn về thế giới cũ nguyên thủy, ở đó con người đã hình dung vũ trụ và thế giới như thế nào.

Câu 8:

Theo em thấy cần chú ý một số điểm khi tìm hiểu thể loại thần thoại như sau:

- Các yếu tố đặc trưng, nổi bật của truyện như: không gian và thời gian, cốt truyện và nhân vật truyện.

- Các chi tiết, nhân vật tiêu biểu và mối quan hệ của họ tác phẩm.

- Nội dung bao quát và thông điệp gửi gắm trong tác phẩm.

- Những nội dung gần gũi giữa thần thoại của các nền văn hóa khác nhau.

>>> Xem thêm: Phân tích đánh giá nội dung và nghệ thuật Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng

Đọc hiểu Nữ thần Mặt trời và Mặt trăng - Đề số 2

Câu 1. Xác định thể loại của văn bản trên

A. Cổ tích. 

B. Truyền thuyết. 

C. Thần thoại.

D. Si thi.

Câu 2. Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản là

A. Miêu tả

B. Tự sự

C. Biểu cảm.

D. Nghị luận.

Câu 3. Nhân vật chính của câu chuyện là ai?

A. Nữ thần Mặt Trời.

B. Nữ thần Mặt Trăng

C. Ngọc Hoàng.

D. Cả Nữ thần Mặt Trời, Mặt Trăng.

Câu 4. Qua hai nữ thần, tác giả dân gian đã giải thích các hiện tượng tự nhiên nào dưới đây

Hiện tượng ngày dài, ngày ngắn, trăng rằm, trăng mùng một, trăng ba mươi, trăng hạ huyền, trăng thượng huyền.

Câu 5. Chi tiết quái ném cát túi bụi vào Mặt trăng được tác giả dân gian xây dựng nhằm mục đích gì

Thể hiện khát vọng của con người, muốn chinh phục thiên nhiên.

Câu 6. Niềm tin thiêng liêng về một thế giới mà ở đó vạn vật đều có linh hồn là một trong những vẻ đẹp của thần thoại. Theo em, niềm tin ấy còn có sức hấp dẫn đối với con người hiện đại không?

Niềm tin thiêng liêng vào một thế giới nơi mọi vật đều có linh hồn là một trong những nét đẹp của thần thoại. Tín ngưỡng đó vẫn có sức hấp dẫn đối với con người hiện đại, nó thể hiện ở những tín ngưỡng của nhân dân ta vẫn được lưu giữ và truyền bá cho các thế hệ hôm nay như thờ thần núi, thần nước, cá… Có thể nói, người Việt Ta còn có một sự vô hình. niềm tin vào các vị thần cai quản thiên nhiên.

Tin vào sự tồn tại của một thế giới khác không phải là điều xấu, nếu điều đó khiến chúng ta trở nên tốt đẹp hơn. Chỉ những kẻ dựa vào đó để trục lợi và lợi dụng niềm tin của người khác đáng bị phê phán.

Đọc hiểu Nữ thần Mặt trời và Mặt trăng - Đề số 3

Câu 1: Truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng thuộc thể loại truyện dân gian nào? 

Câu 2: Nêu đặc trưng về thời gian, không gian của văn bản. 

Câu 3: Trong văn bản trên, nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng được Trời cho giao công việc gì?

Câu 4: Nhân vật Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng là con của ai? Họ có tính cách như thế nào? 

Câu 5: Chi tiết “Loài người than thở đến tai nhà Trời, bà mẹ mới lấy tro trát vào mặt cô Mặt Trăng” nhằm lý giải hiện tượng gì? 

Câu 6: Hình tượng nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng phản ánh quan niệm, nhận thức của người xưa về thế giới tự nhiên như thế nào? 

Câu 7: Qua văn bản trên, em rút ra được bài học gì?

Trả lời:

Câu 1: 

Truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng thuộc thể loại truyện dân gian thần thoại.

Câu 2: Đặc trưng về thời gian, không gian của văn bản:

- Thời gian thể hiện qua từ ngữ: Từ đó, mỗi khi, hôm nào, mỗi lần,… 

- Không gian thể hiện qua từ ngữ: thế gian, mặt đất.

Câu 3:

Trong văn bản Mặt Trời và Mặt Trăng được Trời giao công việc là hàng ngày thay phiên nhau đi xem xét mọi việc trên thế gian.

Câu 4:

- Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng là hai chị em, con của Trời.

- Mặt Trời và Mặt Trăng tính tình nóng nảy, kênh kiệu nên khiến con người ở hạ giới nóng bức, khó chịu. Mặt Trăng thì lười biếng hơn. 

Câu 5:

Chi tiết “Loài người than thở đến tai nhà Trời, bà mẹ mới lấy tro trát vào mặt cô Mặt Trăng” nhằm lý giải hiện tượng:

- Hiện tượng “trăng quầng” (là hiện tượng xuất hiện vòng sáng trắng quanh Mặt Trăng). 

- Ánh sáng của Mặt Trăng cũng dịu nhẹ hơn Mặt Trời

Câu 6:

Hình tượng hai nữ thần Mặt trời và Mặt trăng phản ánh quan niệm, cách nhìn nhận của người xưa về thế giới tự nhiên như sau: Thế giới tự nhiên luôn chứa đựng một thế lực siêu nhiên chi phối và tác động đến đời sống con người. Đồng thời muốn nói lên sự ham học hỏi, khát khao giải thích trí tò mò và chinh phục thế giới tự nhiên của người xưa.

Câu 7:

Bài học rút ra từ văn bản trên:

- Tự nhiên và con người phải có quan hệ mật thiết với nhau vì chúng luôn có mối quan hệ tác động và ảnh hưởng lẫn nhau.

- Thiên nhiên bao la, rộng lớn, ẩn chứa bao điều kỳ thú mà con người muốn khám phá và chinh phục.

- Giáo dục con người biết yêu quý và bảo vệ thiên nhiên

- Không được nóng vội mà phải bình tĩnh trong mọi tình huống...

Đọc hiểu Nữ thần Mặt trời và Mặt trăng - Đề số 4

Câu 1. Trong văn bản, nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng được Trời giao công việc gì?

A. Chiếu sáng cho nhân gian.

B. Hàng ngày thay phiên nhau đi xem xét thế gian.

C. Cai quản công việc trên trời.

D. Khiêng kiệu

Câu 2. Câu nào dưới đây đúng khi nói về nội dung bao quát của truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng.

A. Lý giải về hiện tượng ngày và đêm

B. Lý giải về hiện tượng nắng và mưa

C. Lí giải các hiện tượng tự nhiên gắn với mặt trời có ánh sáng gay gắt vào ban ngày và mặt trăng có ánh sáng dịu dàng vào ban đêm

D. Lý giải về sự hình thành của trời và đất

Câu 3. Sự kiện “Loài người than thở đến tai nhà Trời, bà mẹ mới lấy tro trát vào mặt cô Mặt Trăng” được tác giả dân gian tạo ra nhằm lý giải điều gì?

A. Hiện tượng mặt trăng hiện lên khi đêm xuống

B. Hiện tượng mặt trăng có ánh sáng dịu nhẹ

C. Hiện tượng ngày ngắn đêm dài

D. Hiện tượng ngày dài đêm ngắn

Câu 4. Theo bạn :“cô Mặt Trời phải ngồi lâu, ngày ở dưới trần hóa dài ra... cô Mặt Trời được chóng công việc về sớm thì ngày ngắn lại.” giúp bạn liên tưởng đến câu tục ngữ nào dưới đây :

A. Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa

B. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, ngày tháng mười chưa cười đã tối

C. Cơn đằng đông vừa trông vừa chạy, cơn đằng nam vừa làm vừa chơi

D. Mây xanh thì nắng, mây trắng thì mưa

Câu 5. Biện pháp tu từ nào được dùng chủ yếu trong văn bản trên ?

A. Nhân hóa

B. Liệt kê

C. So sánh

D. Phóng đại

Câu 6. Trong văn bản trên, ai là người kể chuyện ?

A. Ông Trời

B. Mặt Trời

C. Mặt Trăng

D. Người trực tiếp diễn xướng để kể lại cho công chúng

Câu 7. Khi nguyệt thực, nhật thực xảy ra con người làm ầm ĩ lên đánh trống, khua chiêng, gõ mõ, để Mặt Trời Mặt Trăng khỏi bị che lấp làm hại mùa màng, liên quan hoạt động nào trong đời sống cộng đồng thời cổ đại ?

A. Lễ hội

B. Liên hoan

C. Cầu nguyện thần linh

D. Thờ cúng

Đọc hiểu Nữ thần Mặt trời và Mặt trăng - Đề số 5

Câu 1. Câu truyện trên thuộc nhóm thần thoại nào dưới đây:

A. Thần thoại suy nguyên. 

B. Thần thoại kể về cuộc chinh phục tự nhiên. 

C. Thần thoại kể về sự ra đời của muôn loài. 

D. Thần thoại sáng tạo. 

Câu 2. Nhân vật chính trong câu chuyện trên là ai?

A. Ông Trời, bà Trời.

B. Nữ thần Mặt Trời, Mặt Trăng.

C. Những người khiêng kiệu.

D. Con gấu (chồng của hai nữ thần). 

Câu 3. Chi tiết kể về chồng của hai vị nữ thần nhằm mục đích gì? 

A. Tăng thêm sức hấp dẫn cho câu chuyện.

B. Tăng thêm tình tiết cho câu chuyện.

C. Lý giải hiện tượng tự nhiên.

D. Thể hiện lối tư duy sáng tạo của con người. 

Câu 4. Nhận định nào sau đây nói không đúng về truyện Nữ thần Mặt Trời, Mặt Trăng

A. Truyện có thời gian phiếm chỉ, không gian vũ trụ 

B. Nhân vật trong truyện có chức năng giải thích, cắt nghĩa những hiện tượng tự nhiên.

C. Câu chuyện được kể theo cốt truyện đơn tuyến.

D. Truyện tập trung đề cao sự sáng tạo, lối tư duy linh hoạt của con người thời cổ đại.

Trả lời câu hỏi đọc hiểu

Câu 1. A

Câu truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng thuộc nhóm thần thoại suy nguyên (kể về nguồn gốc vũ trụ và muôn loài).

Câu 2. B

Nhân vật chính trong truyện là Nữ thần Mặt Trời, Mặt Trăng.

Câu 3. C

Chi tiết kể về chồng của hai vị nữ thần nhằm mục đích Lý giải hiện tượng tự nhiên đó là hiện tượng nhật thực và nguyệt thực, trăng thượng huyền, hạ huyền…

Câu 4. D

Nhận định nói không đúng về truyện Nữ thần Mặt Trời, Mặt Trăng là Truyện tập trung đề cao sự sáng tạo, lối tư duy linh hoạt của con người thời cổ đại vì: Đây là truyện thần thoại suy nguyên nên mang đủ đặc điểm của thần thoại là:

- Truyện có thời gian phiếm chỉ, không gian vũ trụ 

- Nhân vật trong truyện có chức năng giải thích, cắt nghĩa những hiện tượng tự nhiên.

- Câu chuyện được kể theo cốt truyện đơn tuyến.

Đọc hiểu Nữ thần Mặt trời và Mặt trăng - Đề số 6

Câu 1. Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản trên là gì?

Câu 2. Truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng thuộc thể loại gì? Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận ra điều đó?

Câu 3. Hình tượng nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng phản ánh quan niệm, nhận thức gì của người xưa về thế giới tự nhiên?

Câu 4. Thông điệp mà người xưa gửi gắm qua câu chuyện này là gì?

Trả lời câu hỏi đọc hiểu

Câu 1. Phương thức biểu đạt: tự sự.

Câu 2. 

- Truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng thuộc thể loại thần thoại (thần thoại suy nguyên)

- Dấu hiệu nhận biết: 

+ Nội dung kể về nguồn gốc của tự nhiên, các hiện tượng thiên nhiên (nhật thực, nguyệt thực)

+ Nhân vật chính là các vị thần (Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng)

+ Không xác định được thời gian, nơi chốn cụ thể.

Câu 3. 

Hình tượng nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng phản ánh quan niệm, nhận thức của người xưa về thế giới tự nhiên là:

+ Thế giới tự nhiên là một thế lực siêu nhiên, chi phối và tác động lên đời sống con người

+ Thể hiện sự khát khao chinh phục thiên nhiên của người xưa.

Câu 4. 

Thông điệp mà người xưa muốn gửi gắm:

- Con người và thiên nhiên có mối quan hệ mật thiết, tác động qua lại lẫn nhau.

- Thiên nhiên có nhiêu điều mới lạ, kì thú, con người có thể khám phá và chinh phục.

- Con người và thiên nhiên tác động qua lại nên nhắc nhớ chúng ta hãy biết quý trọng và bảo vệ thiên nhiên

-----------------------

Trên đây Toploigiai đã mang tới cho các bạn những kiến thức bổ ích qua bài Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng đọc hiểu. Hi vọng những kiến thức trên sẽ giúp các bạn đạt được kết quả cao trong học tập.